توسعه بندرشهید بهشتی حیات آبسنگ های مرجانی را تهدید می کند
اجرای طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار در سال 1391 آغاز شد، اما آبسنگ های مرجانی ارزشمندی در محدوده ای که برای توسعه در نظر گرفته شده بود وجود داشت؛ بنابراین با انجام اقدامات عملیاتی توسعه این مرجان ها نابود می شدند بر این اساس قرار شد 18 هزار کلنی آبسنگ های مرجانی در مساحتی حدود چهار هکتار جابجا شود که این کار با نظارت سازمان حفاظت محیط زیست در آن زمان با کمترین تلفات انجام شد اما امروزه برخی گزارش ها حاکی از نامناسب بودن وضعیت مرجان های منتقل شده دارد.
داود میرشکار روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: از آنجا که آبسنگ های مرجانی نسبت به کدورت آب بسیار حساس هستند بنابراین زمانی که فعالیت ساخت و ساز در بندر شهید بهشتی آغاز می شود حیات آبسنگ های مرجانی مورد تهدید قرار می گیرد.
وی ادامه داد: زیرا در روند عملیات کار لایروبی در منطقه انجام می شود که این مساله موجب بالا رفتن کدورت آب می شود و از آنجا که مرجان ها موجوداتی حساس هستند و تحمل کدورت آب را ندارند از بین می روند.
میرشکار افزود: اما زمانی که عملیات متوقف است و آب دارای کدورت نیست وضعیت مرجان ها مناسب است و حتی فرصت پیدا می کنند تا آبسنگ های مرجانی جدید بر روی مرجان هایی که دچار سفید شدگی شده اند رشد کنند و از آنها به عنوان پایه استفاده کنند.
مدیر کل دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: خلیج فارس و محدوده طرح توسعه بندر شهید بهشتی برای رشد آبسنگ های مرجانی بسیار مستعد است بنابراین باید هرگونه فعالیت انسانی در آن مورد توجه جدی قرار گیرد تا به حیات این گونه های ارزشمند خللی وارد نشود.
میرشکار اظهار کرد: در طرح توسعه بندر شهید بهشتی قرار است بخش زیادی از خلیج استحصال شود که این کار خشک شدن آبسنگ ها را به دنبال داشت که برای جلوگیری از نابودی آبسنگ ها آنها را جابجا کردیم اما حجم کار استحصال به حدی زیاد است که تمام خلیج را تحت تاثیر قرار می دهد از این رو اجرای عملیات موجب کدروت آب و نابودی مرجان ها می شود.
وی افزود: امسال تاکنون برای پایش آبسنگ های مرجانی وارد منطقه نشده ایم اما کارشناسان حاضر در محل اعلام می کنند که وضعیت آبسنگ های مرجانی مناسب است.
*** گزارشی از سفید شدگی مرجان ارائه نشده است
میرشکار اظهار کرد: معمولا هر سال با گرم شدن هوا و آب خلیج فارس پدیده سفید شدگی آبسنگ های مرجانی رخ می دهد اما خوشبختانه تاکنون گزارشی از سفید شدگی آبسنگ ها به سازمان محیط زیست ارائه نشده است.
وی گفت: اما با ادامه روند گرم شدن زمین و آب خلیج فارس احتمال سفید شدگی آبسنگ های مرجانی وجود دارد زیرا آبسنگ ها موجوداتی بسیار حساس در مقابل افزایش دما، بالا رفتن شوری آب و کدروت هستند.
*** آبسنگ های مرجانی
آبسنگ ها یا صخره های مرجانی از قدیمی ترین و غنی ترین اجتماع موجودات زنده بر روی زمین هستند. بیشتر صخره های مرجانی بین ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ سال عمر دارند و بسیاری از آنها صخره های آبی روی هم انباشته شده ای هستند که میلیون ها سال قدمت دارند.
حدود 8 درصد از کل آبسنگ های جهان با بیش از 50 گونه در خلیج فارس و دریای عمان یافت می شوند.
بیشترین گسترش آبسنگ ها در مناطق ایرانی مجاور جزایر خارک و خارکو در مناطق دور دست شمالی و اطراف جزایر جنوبی از لاوان تا جزایر هرمز قرار دارد.
بررسی های انجام شده تا سال 1386 توسط کارشناسان دفتر زیست بوم های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست بر روی جزیره هندورابی حاکی از این موضوع است که این جزیره دارای 20 گونه مرجانی با درصد پوشش 21درصد مرجان زنده است که بیشترین پوشش مرجانی در قسمت شرق، جنوب شرق، غرب و شمال غرب این جزیره مشاهده می شود.
مرجان هایی که صخره های مرجانی را تشکیل می دهند تنها در شرایط خاصی پرورش می یابند. آنها در آب گرم، شور و تمیز زندگی می کنند. رشته صخره های عظیم آبی در طول سال با درجه حرارتی بیش از ۲۱ درجه سانتیگراد گرم باقی می مانند. مرجان ها همچنین تنها در آبهای کم عمقی که نور خورشید بتواند به آنها برسد زندگی می کنند.
تغییرات آب و هوایی بزرگترین خطر برای آبسنگ های مرجانی است زیرا با تنها دو درجه افزایش دما در معرض خطر جدی قرار می گیرند.
صنعت توریسم، لایروبی و احیای زمین برای ساختن هتل ها، فرودگاهها و بندرگاهها، جمع آوری مرجان ها و صدف ها برای یادگاری، ساختن جاده ها و خانه ها، آلودگی توسط سم دفع آفات و کودهای کشاورزی، تخلیه فاضلاب ها و نشت سوخت ها از دیگر خطرات عمده ای هستند که صخره های مرجانی را تهدید می کنند.
*** پراکندگی آبسنگ ها در جهان
صخره های مرجانی بزرگ استرالیا که در شمال شرقی ساحل استرالیا واقع شده اند بزرگترین صخره های آبی جهان هستند. این صخره ها طولی بیش از ۲۰۳۰ کیلومتر دارند و مساحتی حدود ۲۰۷۰۰۰ کیلومتر مربع را تحت پوشش قرار می دهند. این تنها ساختار موجودات زنده است که از فضا قابل مشاهده است.
