سالروز امضای فرمان مشروطه

از روزی که ناصرالدین شاه در حرم حضرت عبدالعظیم توسط میرزا رضای کرمانی به قتل رسید( 1275) تا امضای فرمان مشروطه( 1285) ده سال بیشتر طول نکشید.به دنبال ترور ناصرالدین شاه، امین السلطان که با زیرکی تمام توانسته بود افکار عمومی را از کشته شدن شاه منحرف و چنین وانمود کند که ناصرالدین شاه از سوء قصد، جان سالم به در برده، طی تلگرافی قتل شاه و پادشاهی مظفرالدین میرزای، ولیعهد میانسال قاجاریه را به تبریز اطلاع داد.مظفرالدین شاه 44 ساله هم در تلگراف متقابلی امین السلطان را در جایگاه صدر اعظمی تثبیت کرد و با 100 هزار تومانی که از طرف امین السلطان برای او حواله شد، با پیشکاری عین الدوله و در معیت حکیم الملک ، سید بحرینی، بصیر السلطنه و امیر بهادر حسین پاشاخان وارد تهران شد و تاج گذاری کرد و در ابتدای کار مالیات نانواها و قصاب ها را که باقر عاقلی آن را سالیانه 200 هزار تومان ذکر کرده( روز شمار تاریخ ایران،ص 11) بخشید.یک سال بعد امین السلطان از صدارت عزل و به قم تبعید شد و عزل و نصب هایی صورت گرفت و پس از به دار آویخته شدن میرزا رضای کرمانی، جنازه ناصرالدین شاه که قریب یک سال در تکیه دولت امانت بود، با تشییع مفصلی به شهرری انتقال یافت.

مظفرالدین شاه در سال 1231شمسی( 1269 قمری) به دنیا آمد و پنجمین پسر ناصرالدین شاه بود.ناصرالدین شاه پیش از او سه تن از فرزندان خود را به عنوان ولیعهد تعیین کرد که هر سه در کودکی در گذشتند و کامران میرزا که پسر چهارم ناصرالدین شاه بود،به علت این که مادرش از قاجاریه نبود به ولیعهدی انتخاب نشد و نوبت به مظفرالدین میرزا رسید.وی در 18 دی 1285 و 5 ماه پس از امضای حکم مشروطه در سن 54 سالگی درگذشت و جنازه اش مانند جنازه ناصرالدین شاه، در تکیه دولت به امانت گذاشته شد و چندی بعد طبق وصیت خودش به کربلا انتقال داده شد.

امضای فرمان مشروطیت در دو پرده

۱۴ جمادى الثانى ۱۳۲۴ق (13 مرداد 1285 ش)بود که مظفرالدین شاه، حکومت مشروطه را که به خط قوام السلطنه بود،امضا و ابلاغ کرد و به فاصله سه روز، دست خط دیگری در تأیید فرمان مشروطیت صادر کرد که در هر دو فرمان، روی خطاب شاه به صدر اعظم وقت میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله است که به دنبال برکناری عین الدوله از صدارت به فرمان شاه، در هفتم جمادی الاول 1324 قمری به نخست وزیری رسیده بود. گفتنی است با امضای فرمان مشروطیت، ترکیب عدل مظفر ساخته شد که طبق حروف ابجد، برابر ۱۳۲۴ است که تاریخ قمری امضای فرمان مشروطه است که اشاره ظریفی به عدالت مظفرالدین شاه دارد. این ترکیب، بر روی لوحه‌ای نوشته شد و پس از برپایی مجلس شورای ملی بر سر آن جای گرفت. بدینسان نشانگر مشروطیت و یادآور نام پادشاه امضا کننده و نخستین پادشاه اجراکننده آن بود.

فرازی از فرمان فرمان مشروطه:

 جناب اشرف صدراعظم– از آنجا که حضرت باریتعالی جل‌شأنه سررشته ترقی و سعادت ممالک محروسه ایران را به کف کفایت ما سپرده و شخص همایون ما را حافظ حقوق قاطبه اهالی و رعایای صدیق خودمان قرار داده…بدیهی است که به موجب این دستخط مبارک نظامنامه و ترتیبات این مجلس و اسباب و لوازم تشکیل آن را موافق تصویب و امضای منتخبین از این تاریخ معین و مهیا خواهد نمود که به صحه ملوکانه رسیده و بعون‌الله تعالی مجلس شورای ملی مرقوم که نگهبان عدل است افتتاح و به اصلاحات لازمه امور مملکت و اجرای قوانین شرع مقدس شروع نماید و نیز مقرر می‌داریم که سواد دستخط مبارک را اعلان و منتشر نمایند تا قاطبه اهالی از نیات حسنه ما که تماماً راجع به ترقی دولت و ملت ایران است کماینبغی مطلع و مرفه‌الحال مشغول دعاگوئی دوام این دولت و این مجلس بی‌زوال باشند.

تأییدیه فرمان مشروطیت:

جناب اشرف صدراعظم — در تکمیل دستخط سابق خودمان مورخه چهاردهم جمادی‌الثانیه ۱۳۲۴ که امر و فرمان صریحاً در تأسیس مجلس منتخبین ملت فرموده بودیم مجدداً برای آنکه عموم اهالی و افراد ملت از توجهات کامله ما واقف باشند امر و مقرر می‌داریم که مجلس مزبور را به شرح دستخط سابق سریعاً دایر نموده بعد از انتخابات اجزاء مجلس فصول و شرایط نظام مجلس شورای اسلامی را مطابق تصویب و امضای منتخبین به طوری که شایسته مملکت و و ملت و قوانین شرع مقدس باشد مرتب بنمائید که به شرفعرض و امضای همایونی ما موشح و مطابق نظامنامه مزبور این مقصود مقدس صورت و انجام پذیرد.

 

گزارش: مهرداد نصرتی

No tags for this post.