ضرورت شناخت علوم جدید شناختی برای مقابله با تهاجم رسانه ای بیگانگان
یکصد و نود و دومین نشست علمی تخصصی انجمن روابط عمومی ایران با موضوع 'ارتباطات و کارکردهای شناختی مغز' شامگاه سه شنبه میزبان دکتر کمال خرازی دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی به عنوان سخنران اصلی این نشست بود.
علوم و فناوری های شناختی به عنوان یکی از دانش های نوین عصر حاضر حوزه ای است میان رشته ای که سعی در کشف اسرار مغز، ذهن و کارکردهای شناختی انسان دارد تا به او در استفاده بهینه از این ودیعه الهی، رفع کاستی های آن و تولید سامانه های مصنوعی برگرفته از آن برای بهبودی کیفیت زندگی کمک کند.
دکتر خرازی در ابتدای این نشست در سخنانی با اشاره به کلامی از امیرمومنان علی (ع) در ارتباط با مغز انسان اظهارکرد: آیا تو گمان می بری جسم کوچکی هستی؟ در حالی که عالم بزرگتری در تو نهفته است، تو به مثابه کتاب گویایی هستی که با هر حرف آن ناشناخته ای آشکار می گردد.
وی افزود: دنیای مغز و ذهن انسان مصداقی از این کلام حضرت علی (ع) است که سرمایه گرانبهای انسانی و دنیای پیچیده و اسرار آمیزی در ذهن و مغز هر یک از ما وجود دارد و هرآنچه درک می کنیم به ناشناخته های اسرارآمیزی پی می بریم.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی، با بیان اینکه علوم شناختی و فناوری های شناختی حوزه جدید علمی است و چند دهه بیشتر از عمر آن نمی گذرد، گفت: وظیفه این علم مطالعه کارکردهای شناختی و توانایی های ذهنی انسان و چگونگی متمایز شدن انسان از سایر موجودات استوار است.
دکتر خرازی گفت: علوم شناختی در تعامل رشته های علوم اعصاب، روان شناسی، زبان شناسی، مردم شناسی، علوم تربیتی، هوش مصنوعی و فلسفه ذهن پدید آمده است و علاوه بر تحقیقات پایه در زمینه مغز و کارکردهای شناختی انسان، درصدد توسعه فناوری هایی است که امید می رود در رفع کاستی های ذهن و مغز و تقویت قوای شناختی او موثر افتد.
وی با تاکید براین که ظهور فناوری های جدید، ثبت علائم مغزی و تصویربرداری پویا از کارکردهای مغز به توسعه این دانش کمک شایان توجهی نموده است، در عین حال گفت: این علوم موجب بروز سوالات فلسفی در زمینه ماهیت ذهن، شناخت، آگاهی، اراده و رابطه ذهن و مغز شده است که پاسخگویی به آنها در حوزه فلسفه ذهن انجام می گیرد.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی گفت: علوم شناختی دانشی میان رشته ای، نو، پویا و معطوف به آینده است که در آن، مغز و فرایندها و کارکردهای شناختی آن مورد مطالعه روشمند و منظم علمی قرار می گیرد.
به گفته وی، فناوری های برآمده از این دانش در تعامل با دانش ها و فناوری های همگرا (زیستی، نانو و اطلاعات) می تواند به ارتقای کیفیت زندگی بشر، رفع کاستی های ناشی از آسیب های مغزی، تولید سامانه های هوشمند و استفاده بهینه از ذهن و قوای فکری انسان کمک کند.
دکتر خرازی اظهارکرد: این مجموعه علوم در تعامل با هم در تلاش برای شناسایی مغز و ذهن است که با این شناخت به سایر رشته های کمک کنند، در واقع علوم شناختی به رشته های مختلفی ترجمه می شود لذا ما آموزش و پرورش شناختی داریم که با دراختیارگرفتن کودکان و کار بر مغز و ذهن آنها به عنوان یک موجود تازه و جدید سعی دارد که آنها را انسان هایی فرهیخته نماید.
وی با بیان این که علوم شناختی به حوزه های مختلفی از جمله اقتصاد شناختی، مدیریت شناختی، علوم دفاعی شناختی، شناخت اجتماعی، شناخت درمانی و توانبخشی شناختی ارتباط دارد گفت:علوم شناختی یکی از فناوری های همگرا است حوزه وسیعی از فناوری ها از جمله نانو تکنولوژی، بیوتکنولوژی، info تکنولوژی و cog تکنولوژی را پوشش می دهد و مرکز تفکر انسان محسوب می شود.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی با تاکید براین که کاربردهای علوم و فناوری های شناختی بسیار وسیع هستند، افزود:از حوزه پزشکی برای معالجه بیماری ها از جمله پارکینسون استفاده می شود به طوری که حتی در کشور ما این معالجه انجام می شود و یا تحریکات عمده مغز برای معالجات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.
دکتر خرازی همچنین گفت: علوم فناوری شناختی همچنین در مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و مهمتر از همه رسانه ای دارای کاربرد فراوانی است.
وی با تاکید براین که مولفه های شناختی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، گفت: اینکه ما چگونه با ذهن های دیگران ارتباط برقرار کنیم که بتوان حداکثر تاثیرگذاری را داشت بسیار مهم است.
وی با بیان اینکه، ذهن انبار دانش نیست و آموزش و پرورش ذهن را انبار دانش تلقی می کند، گفت: این در علم روانشناسی مهم است و این علم ذهن را سازنده دانش می داند.
سید کمال خرازی در خصوص تجربیاتی که تبدیل به نگرش می شوند و یا این که درک تبدیل به نگرش چگونه است، گفت: نگرش در تصمیمات انسان موثر است هنگامی که عاملی مانند رسانه با تبلیغات وارد می شود سهم آن نگرش چه میزان خواهد بود، آیا می توانیم بگوییم که جستجوگری مانند گوگل یک مرجع اساسی است که می تواند نسل های ما و ذهن ها را دگرگون کند و تجربیات قبلی را دگرگون کند.
خرازی همچنین در ارتباط با عوامل موثر بر درک و نتیجه گیری انسان نیز با بیان این که شناخت، ویژگی های زیستی انسان در کنار الگوهای رفتاری و محیط اجتماعی در درک و نتیجه گیری انسان موثر است، افزود: شناخت انسان خود شامل نگرش، انگیزش و مدل های ذهنی است که بر اثر تجاربی که در طول حیات بدست آمده در وجود او حاکم شده است.
وی با تاکید بر این که محیط اجتماعی، سایر انسان ها و فناوری ها به طور قطع بر ادراک، شناخت و مدل های ذهنی ما تاثیر می گذارند، گفت: هریک از ما در دوران جوانی یک مدل ذهنی داشته ایم و با گذر سن این مدل ذهنی بسیار تغییر کرده است.
دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی گفت: خرد در واقع تجمیع ارزش ها و تجارب انسان در طول حیات است که می رسد به برداشت های جدید و مدل های جدید ذهنی که اسم آن را خرد می گذارند.
به گفته دکتر خرازی، بنابراین هرچند ما از تاثیر نگرش در رفتار و ادراک و نتایج دریافتی صحبت کنیم، این امر فارغ از تاثیر اجتماع و فناوری نیست و اساسا بحثی در علوم شناختی تحت عنوان بدن مندی مطرح است یعنی حتی شناخت انسان فارغ از بدن او و اجتماع و دانشی که در جامعه وجود دارد و همچنین فناوری های موجود در اجتماع نیست و ما این را لمس می کنیم. چراکه الان مشاهده می کنید که گوشی های همراه و اینترنت چه تاثیر شگرفی بر زندگی انسان ها گذاشته است و زندگی همه را دچار تغییر داده است.
وی با تاکید براین که وضعیت فکری و ارتباطی بشر در حال حاضر با تغییرات عظیمی همراه بوده است، نقش فناوری های جدید ارتباطی از جمله اینترنت و تلفن همراه را در این خصوص بسیار مهم خواند و گفت: این فناوری ها به طور حتم بر شناخت و ادراک انسان تاثیر گذاشته است و ما به عنوان یک موجود پویا و متحول دائما در حال تغییر هسیتم.
وی با تاکید بر این که از خطرات علوم و فناوری های شناختی نیز نمی توان گذشت و در واقع تهدید انسانیت از همین رشته نشات می گیرد، گفت: در عالم دفاع و صحنه نظامی از همین رشته برای مغلوب کردن سایر انسان ها استفاده می شود.
وی با ذکر مثالی ادامه داد: برخی قدرت ها به طور ساده امواجی را از ماهواره برای به اصطلاح دشمن خود ارسال می کنند که باعث خسته شدن ذهن شده و از تصمیم آنها جلوگیری می کند، به طوری که گفته می شود در جنگ عراق آمریکایی ها این کار را کردند که فرماندهان مقابل نتوانند درست فکر کنند و از طرفی تصمیم غلط بگیرند لذا از این ابزار می توان هم حسن استفاده و هم سوء استفاده کرد.
دکتر خرازی ادامه داد: لذا ما باید رموز علوم جدید شناختی و فناوری را آموخته تا بتوانیم حداقل در قبال تهاجم بیگانگان ایمنی داشته باشیم، نمونه آن رسانه ها به شمار می روند که از طریق ماهواره های مختلف دائما جامعه ما را تغذیه و طوی عمل می کنند که بسیاری از جوانان ما متوجه نیستند که چطور تیشه بر فرهنگ و ارزش های این مرز و بوم وارد می شود، ما نیز برای پدافند علیه آنها باید برنامه سازی کنیم.
خرازی با تاکید بر این که در حال حاضر فضای مجازی به طور واقعی به عنوان یک تهدید مطرح است، گفت: باید این تهدید را جدی گرفت و اساتیدی که علاقمند هستند از علوم انسانی به این رشته مهاجرت کنند، باید همراه با درک عمیق تری راهکارهای صحیحی برای مقابله با این تهدیدات ارائه نمایند.
در ادامه این مراسم که با حضور دکتر باقر ساروخانی استاد علوم اجتماعی و ارتباطات، دکتر غلامرضا کاظمی دینان رئیس هیات مدیره انجمن روابط عمومی ایران و همچنین جمعی از مدیران و کارشناسان و علاقمندان به حوزه روابط عمومی، ارتباطات و رسانه همراه بود، لوح سپاس انجمن روابط عمومی ایران و همچنین عضویت افتخاری این انجمن به دکتر کمال خرازی اهدا شد.