رییس پژوهشکده زیست فناوری پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی، تشخیص ژنتیکی بیماری «اسپرم سر گِرد» و رساندن نرخ حاملگی در شبیه‌سازی‌های انجام شده بین 30 تا 50 درصد را از دستاوردهای این پژوهشکده دانست و از تولید نیمه‌صنعتی داروی tPA خبر داد که برای درمان سکته قابل استفاده می‌شود.
دکتر محمدحسین نصر اصفهانی در گفت‌وگو با ایسنا فعالیت‌های این پژوهشکده را در قالب 5 گروه پژوهشی دانست و افزود: تمرکز فعالیت‌های تحقیقاتی گروه پژوهشی آندرولوژی بر مطالعات اسپرم است که این مطالعات سابقه 25 ساله دارد و ماحصل این تحقیقات انتشار تعداد زیادی مقاله و مشارکت با محققان خارجی در تالیف برخی از فصل‌های کتاب بوده است.
وی انتخاب اسپرم‌های بارورتر یا با قدرت باروری بیشتر از بین اسپرم‌های دیگر را از جمله دستاوردهای محققان این گروه پژوهشی ذکر کرد و یادآور شد: در این مطالعات چندین روش را برای انتخاب اسپرم با باروری بیشتر به دنیا معرفی کردیم که در حال حاضر در مراکز درمان نازایی نیز کاربردی شده است.
نصر اصفهانی، جداسازی اسپرم بر اساس بار الکتریکی، جداسازی اسپرم بر اساس مارکرهای سطحی و جداسازی اسپرم بر اساس نوع حرکتی را از جمله روش‌های انتخاب اسپرم ذکر کرد که در مراکز درمانی کشور استفاده می‌شوند و یادآور شد: مارکرهای استفاده شده در این تحقیقات از نوع مارکرهای موجود در بازار و اختصاصی برای اسپرم است.
وی انجام عمل میکرواینجکشن (تزریق اسپرم داخل تخمک) را یکی دیگر از اقدامات این گروه پژوهشی در راستای درمان ناباروری دانست و ادامه داد: افرادی که تحت عمل میکرواینجکشن قرار گرفته‌اند یا پس از این عمل، لقاح نداشتند و یا اگر داشتند نرخ لقاح آنها پایین بود.
این محقق ادامه داد: برای رفع این مشکل برای اولین بار روش فعال‌سازی تخمک را در ایران ارائه کردیم که در حال حاضر این روش برای بسیاری از مراجعه کنندگان عرضه می‌شود.
رییس پژوهشکده زیست فناوری پژوهشگاه رویان با اشاره به جزئیات این روش، توضیح داد: در این روش پس از اینکه اسپرم را به داخل تخمک تزریق کردیم، به دلیل اینکه برخی از اسپرم‌ها توانایی لازم را ندارند، از این رو تخمک را توسط یک ماده شیمیایی فعال می‌کنیم.
وی با اشاره به بیماری شایع در کشور به نام «اسپرم سر گِرد» خاطر نشان کرد: در کشورهای دیگر نرخ شیوع این بیماری که یکی از عوامل نازایی است، یک در هزار زوج نازا است؛ یعنی از هر هزار زوج نازا یک زوج به این دلیل نابارور هستند و بر اساس مشاهدات ما به نظر می‌رسد نرخ شیوع این بیماری در ایران حدود 10 در هر هزار زوج است.
نصراصفهانی، دلیل این شیوع بالا در کشور را افزایش ازدواج‌های فامیلی دانست و اظهار کرد: برای بررسی ژنتیکی این بیماری با یک گروه فرانسوی مطالعاتی را انجام دادیم و بر اساس نتایج به دست آمده، می‌توانیم علت ژنتیکی برای بیش از 70 درصد از بیماران را تشخیص دهیم.
به گفته وی، 50 درصد فرزندان زوج‌های مبتلا به این بیماری، در آینده نابارور می‌شوند و محققان این پژوهشکده قادر به تشخیص هستند و به زوج‌ها پیشنهاد می‌کنند اگر قرار است فرزندی داشته باشند یا باید دختر باشد و یا اگر می‌خواهند صاحب فرزند پسر باشند، لازم است تست‌های خاص ژنتیکی انجام دهند تا فرزند پسر آنها در آینده نازا نباشد.
وی، طراحی و ساخت کیت‌های خاص برای جداسازی اسپرم‌های خوب را از دیگر برنامه‌های تحقیقاتی گروه پژوهشی آندرولوژی نام برد و افزود: تولید محیط کشت برای بخش نازایی یا درمان نازایی از دیگر برنامه‌های ما است. این دستاورد موجب بی‌نیاز شدن کشور از واردات محیط کشت در این حوزه خواهد شد.
تربیت‌بدنی به کمک درمان ناباروری می‌رود
عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان از همکاری پژوهشکده زیست فناوری این پژوهشگاه با گروه‌های تربیت‌بدنی خبر داد و گفت: در این همکاری تاثیر ورزش در باروری مردان مورد بررسی قرار می‌گیرد که تاکنون در این زمینه به نتایج خوبی هم رسیده‌ایم.
وی با اشاره به نتایج به دست آمده از این تحقیقات، یادآور شد: نتایج به دست آمده در مدل‌های حیوانی نشان داد که انجام ورزش و دریافت میزان بالایی از پروتئین‌ها موجب افزایش کیفیت اسپرم‌ها خواهد شد و این هدف حتی با ورزش بدون پروتئین نیز حاصل می‌شود. اما به گفته این محقق، دریافت پروتئین بیش از حد بدون ورزش می‌تواند اثر سوء در کیفیت اسپرم داشته باشد.
استخراج سلول‌های بنیادی پالپ دندانی
دکتر نصر اصفهانی با اشاره به فعالیت‌های این پژوهشکده در زمینه سلول‌های بنیادی، افزود: در این راستا با همکاری دانشگاه علوم پزشکی اصفهان سلول‌های پالپ دندان را استخراج کردیم و بر روی این سلول‌ها به صورت تخصصی در حال مطالعه هستیم و امیدواریم بتوانیم خدماتی هم در این زمینه ارائه کنیم.
رییس پژوهشکده زیست فناوری پژوهشگاه رویان، سلول‌های پالپ دندان را گونه‌ای شبیه سلول‌های بند ناف و بسیار با ارزش توصیف کرد و ادامه داد: این سلول‌ها دور ریخته می‌شود و این در حالی است که با نگهداری سلول‌های پالپ دندان شیری می‌توانیم در آینده از آن همانند سایر نقاط بدن مانند مغز استخوان، سلول بنیادی جداسازی کنیم.
بیمارستان پژوهشکده زیست فناوری
نصراصفهانی به مطالعات این پژوهشکده در زمینه سلول‌های بنیادی عصبی و عملکرد سلول‌های بنیادی و ماندگاری ویژگی بنیادی بودن آنها با همکاری دانشگاه‌های مختلف خبر داد و گفت: در این همکاری‌ها مطالعاتی را بر روی کارایی و تولید سازه‌های سلولی برای درمان در دستور کار داریم؛ ولی به علت نداشتن امکاناتی همچون اتاق تمیز (Clean Room) این مطالعات توسعه زیادی نیافت که امیدواریم با ایجاد شرایط مساعد برای داشتن زیرساخت‌های لازم نتایج قابل قبولی در این زمینه کسب شود.
رییس پژوهشکده زیست فناوری پژوهشگاه رویان در عین حال از ساخت بیمارستانی برای ارائه خدمات سلولی و درمان ناباروری خبر داد و اظهار کرد: این بیمارستان در مساحت حدود 20هزار متر مربع در حال ساخت بود که به دلایل مختلف سرعت اجرای پروژه کم است و امیدواریم با برطرف شدن مشکلات و موانع موجود شاهد افزایش سرعت پیشرفت آن باشیم.
شبیه‌سازی و موفقیت در نرخ باروری
نصر اصفهانی، توسعه علمی این پژوهشکده در زمینه شبیه‌سازی را همپای توسعه صنعت هسته‌ای کشور توصیف کرد و یادآور شد: ایران به عنوان کشوری فعال در حوزه شبیه‌سازی در دنیا شناخته شده و در زمان تحریم‌ها نیز پیشرفت علم و دانش ایران در همه عرصه‌ها همچون صنعت هسته‌ای، شبیه‌سازی و سلول‌های بنیادی مطرح بوده است.
وی با اشاره به انجام تحقیقات در زمینه شبیه‌سازی گاو و گوسفند، خاطرنشان کرد: به تدریج این مطالعات را بر روی شبیه‌سازی بُز متمرکز کرده‌ایم.
این محقق، نرخ باروری در انسان در هر سیکل را حدود 30 درصد دانست و گفت: به این معنی که اگر به صدنفر جنین انتقال داده شود، انتظار می‌رود حدود 30 تا 40 نفر حامله شوند و از این 40 نفر حدود 25 بچه بدنیا می‌آید.
وی نرخ باروری در حیوانات را در فصول گرمسیر 30 درصد و در فصول سرد حدود 70 درصد ذکر کرد و ادامه داد: به طور میانگین نرخ باروری در حیوانات حدود 40 تا 50 درصد است؛ ولی در حال حاضر نرخ حاملگی در شبیه‌سازی‌های انجام شده بین 30 تا 50 درصد است؛ یعنی توانستیم روش‌های شبیه‌سازی را به گونه‌ای کارآمد کنیم که نرخ باروری به اندازه یک باروری طبیعی باشد.
وی با تاکید بر این که هیچ کشوری در دنیا نتوانسته است چنین نرخ باروری موفقی را از شبیه‌سازی بدست آورد، اضافه کرد: این موفقیت تنها برای شبیه‌سازی بُز به دست آمده است، چون این مطالعات بر روی گونه‌های بُز نتیجه بهتری داد و به دنبال آن تکنیک‌ها را کارآمد کردیم، به حدی که درخواست‌هایی برای خرید بُز شبیه‌سازی به این پژوهشکده ارسال شده است.
نصر اصفهانی تولید گله‌های بُز شبیه‌سازی را در این پژوهشکده در این راستا ذکر کرد.
بررسی اثرات داروها بر روی بیماری‌های عصبی
رییس پژوهشکده زیست فناوری از مطالعه در زمینه بررسی اثر برخی داروها بر روی بیماری‌های مغزی مثل آلزایمر و پارکینسون خبر داد و گفت: در این مطالعات که با همکاری دانشگاه اصفهان بر روی مدل‌های حیوانی در حال انجام است، تلاش می‌شود تاثیر داروها بر روی این مدل‌ها بررسی شود.
وی به برخی از نتایج به دست آمده از این مطالعات اشاره کرد و افزود: نتایج نشان داد که داروهایی که برای درمان دیابت استفاده می‌شوند، مانند «تیازون‌ها» در التهابات مغزی موثرند و از مرگ سلولی در موقع تصادفات جلوگیری می‌کنند.
دکتر نصر اصفهانی با اشاره به بیماری‌های«پراکسیزومی» توضیح داد: یکی از اجزای سلول، پراکسیزوم است که تجزیه چربی‌ها در این بخش صورت می‌گیرد و در زمینه تشخیص بیماری‌های پراکسیزومی با آزمایشگاه‌های ژنتیکی همکاری داریم.
وی بیماری‌های پراکسیزومی را از بیماری‌های نادری دانست که تشخیص آنها مشکل است و خاطرنشان کرد: ما علاوه بر آن‌که مقالات زیادی در زمینه تشخیص این بیماری به چاپ رساندیم، توانستیم مطالعات زیادی بر روی ژنFNDC5 انجام دهیم.
نصر اصفهانی، ژن FNDC5 را مسؤول تولید هورمون«ایریزین» دانست و یادآور شد: وقتی فرد فعالیت‌های بدنی انجام می‌دهد، ماهیچه‌های وی هورمون ایریزین تولید می‌کنند که این هورمون باعث تبدیل چربی سفید به قهوه‌ای می‌شود. به عبارت دیگر این هورمون چربی‌سازی در بدن را افزایش می‌دهد.
این محقق با بیان اینکه این هورمون در آینده شاید بتواند مشکل بیماران دیابتی و کسانی که تاحدی چاقی مفرط دارند را حل کند، اضافه کرد: ما جزء اولین گروه‌هایی بودیم که برروی این ژن مطالعه کردیم، ضمن آن که اثرات ورزش و تولید این هورمون در بدن و اثرات آن بر بافت‌های مختلف در حال بررسی است.
وی با اشاره به نتایج به دست آمده از اثرات هورمون ایریزین بر روی بافت‌های بدن یادآور شد: نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که افزایش بیان این ژن باعث حفظ و بقای عروق و ترشح هورمون BDNF (هورمونی که از مغز ترشح می‌شود) خواهد شد و ترشح این هورمون باعث حفظ عصب‌ها می‌شود.
تلاش برای تولید صنعتی پروتئین‌های نوترکیب
وی تولید بُزهای تراریخته را که شیر آنها حاوی پروتئین نوترکیب (tPA) است، از دیگر زمینه‌های تحقیقاتی رویان عنوان کرد که این شیر به عنوان دارو قابل بهره‌برداری است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان خاطر نشان کرد: دانش فنی تولید این نوع بُزها موجود است و برای توسعه آن نیاز است تا شرکت‌های داروسازی در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند.
وی با بیان این که در گروه پژوهشی پروتئین نوترکیب این پژوهشکده در تلاش برای تولید داروی tPA در سلول‌های آزمایشگاهی هستند، اضافه کرد: در زمینه تولید نیمه صنعتی این دارو تلاش شده و در این راستا با شرکت‌های فعال در این زمینه مذاکره شده و آنها آمادگی همکاری با ما برای تجاری‌سازی داروی tPA را دارند.
نصر اصفهای کاربرد داروی tPA را درمان سکته قلبی دانست و یادآور شد: وقتی فردی سکته می‌کند، اگر در ساعات اولیه این دارو به وی تزریق شود، لخته‌ها از بین می‌روند و قلب فرد به حالت اول باز می‌گردد.
وی، قیمت هر "ویال" این دارو در خارج را حدود 6 تا 7 میلیون تومان عنوان کرد و گفت: اگر بتوانیم این دارو را با قیمت مناسب در اختیار آمبولانس‌های کشور قرار دهیم، گام مهمی در درمان بیماران مبتلا به سکته قلبی برداشته‌ایم.
این محقق اعلام کرد: تولید این دارو مراحل آزمایشگاهی خود را طی می‌کند.
ساخت جداکننده پروتئین با نانوفناوری
رییس پژوهشکده زیست فناوری رویان به بیان فعالیت‌های این پژوهشکده در حوزه مهندسی شیمی اشاره کرد و گفت: برای جداسازی پروتئین‌های نوترکیب از محیط کشت و تخلیص آن، از ستون‌های نیکل وارد شده از خارج، استفاده می‌شود و با اجرای پروژه تحقیقاتی، محققان این پژوهشکده توانستند این ستون‌ها را با روش اقتصادی تولید کنند.
وی، مزیت ستون‌های جداکننده را جلوگیری از خروج ارز از کشور دانست و خاطرنشان کرد: زمانی که پروتئین‌ها تولید می‌شوند، مارکری (GSD tag) همراه آن است که به ستون جداکننده نیکل چسبیده است و در این تحقیقات این مارکر به نانوذرات متصل شده و چون این نانوذرات مغناطیسی هستند، همه اجزا به غیر از پروتیئن‌های تولیدشده، از محیط کشت خارج می‌شوند.
No tags for this post.