پیشرفت هایی که امروزه شاهد آن هستیم و به عنوان فناوری های نظامی مطرح و شکل گرفته است.
جنگ ها، سرمایه و منابع بسیار زیادی از ملت ها را صرف خود کرده اند. اینگونه سرمایه ها شامل اقلام و تجهیزات نظامی تا نیروی انسانی، هزینه و بار مالی بسیار سنگینی را بر دوش ملت ها بر جای گذاشته اند. به همان صورتی که سربازان به سوی جبهه های جنگ اعزام می شوند، بقیه شهروندان و اعضای یک جامعه مسئولیت خطیری را بر عهده دارند تا با سخت کوشی و تلاش زایدالوصف و فزاینده خود، چرخه اقتصاد کشور را به خوبی هدایت و مدیریت کنند تا به هر طریق ممکن از فروپاشی زیرساخت های کشور جلوگیری و سرمایه های ملی کشور را حفظ کنند.
اما جنگ می تواند پیامدها و اثرات مفید دیگری را هم برای اقتصاد و بطور اخص توسعه فناوری کشور به دنبال داشته باشد. بدون تردید، جنگ ها روند توسعه و پیشرفت فناوری را در کشور شتاب می بخشند تا ابزار لازم نیازهای جبهه جنگ فراهم سازند. بدیهی است پس از فروکش کردن تب جنگ و پایان مخاصمات و کارزارها، چنین ابزار نظامی می تواند در خدمت مردم و در جهت تأمین رفاه آنان در قالب ابزار و وسائل مورد نیاز آنها در خدمت بشریت و صرف نیازهای زندگی روزمره بشری گردد.
یکی از مثال های بارز در این زمینه رادار است. در حالی که دانشمندان در گوشه و کنار دنیا تلاش کردند برای شناسایی و اندازه گیری فاصله تا هدف مورد نظر در طول سال های اولیه قرن بیستم از آنتن های رادیویی استفاده کنند، روبرت واتسون وات، اولین رادار را در سال 1935 طراحی و ارائه کرد. سپس وزارت جنگ دولت انگلستان از این روش و فناوری برای شناسایی نیروهای مهاجم دشمن در طول روزهای ابتدایی جنگ جهانی دوم استفاده کرد و به مرور رادار به ابزاری بسیار مهم و تعیین کننده در جنگ های نظامی در سرتاسر دنیا تبدیل شد. استفاده از رادار توسط کشورها مستلزم تغییر در استراتژی جنگی آنها و روی آوردن به سبک جدید جنگ شد تا جایی که آمریکایی ها را وادار ساخت تا تحقیقات و سرمایه گذاری خود را به سمتی سوق دهند تا روش های جدید مقابله با رادار را طراحی کنند و در نتیجه فناوری هواپیماهای رادارگریز پا به عرصه وجود گذاشت و طراحی شدند.
از سوی دیگر در جبهه غیرنظامی رادار نقش متفاوتی را ایفا کرد. دانشمندی به نام پرسی ال اسپنسر روزی کشف و خلاقیت جالب توجهی انجام داد. وی در حالی که در نزدیکی یک دستگاه تولید کننده میدان و امواج راداری ایستاده و شکلاتی در جیب خود داشت، متوجه شد شکلات شروع به ذوب شدن کرد و این اتفاق باعث شد تا حس کنجکاوی وی را به فکر وادارد و در پی آن با آزمایشات و اقداماتی که انجام داد موفق به طراحی و تولید اون میکرویو گردید.
اما آیا اینترنت هم محصول و دستاورد جنگ به شمار می آید؟ علی الاصول اینترنت به عنوان یک پروژه نظامی شکل گرفته و آغاز شد. در آغازین سالهای دهه ۶۰ میلادی وزارت دفاع آمریکا پروژه ای به نام APRANET مطرح ساخت. هدف از اجرای این پروژه، توسعه فناوری و طراحی پروتکلی بود که این امکان را فراهم می ساخت تا کامپیوترهای متعدد بتوانند به صورت پیوسته با یکدیگر ارتباط داشته باشند. این پروژه برای کاربران این امکان را فراهم می ساخت تا اطلاعات خود را با یکدیگر به اشتراک گذراند.
شبکه رایانه ای مزیت های دیگری را نیز به همراه داشته است. با خلق یک شبکه فوق العاده گسترده و انعطاف پذیر، دولت آمریکا از بابت وقوع حوادث فاجعه بار یعنی دسترسی به سوپر کامپیوترهای ملی آمریکا که دست نخورده باقی می ماند و غیرقابل رسوخ می نمود نیز اطمینان حاصل می کرد.
پروتکل APRANET این امکان را فراهم می ساخت که اطلاعات از طریق مسیرهای مختلف و متنوع منتقل شود. در صورت وقوع هرگونه اشکال و اختلالی در کارکرد رایانه ها در طول یک مسیر امکان استفاده از مسیرهای جایگزین و رسیدن به مقصد بدون هرگونه تهدید و اختلالی فراهم می نمود.
راه اندازی اینترنت در قالب پروتکل و طرحی قرار داشت که توسط تیم APRANET طراحی شده بود. گرچه هیچگونه جنگی در شکل گیری و توسعه آن نقشی نداشت اما وقوع کارزارهای آتی آنرا تهدید می کرد. امروزه وزارت دفاع امریکا پروژه های تحقیقاتی را تأمین اعتبار می کند که اهداف چند منظوره و گسترده ای دارند.
نمونه های دیگری وجود دارد که نشان می دهد چگونه احتمال وقوع جنگ منجر به توسعه فناوری و رقابت فضایی بین دو کشور آمریکا و شوروی سابق شد. در چهارم اکتبر سال 1957 شوروی موفق شد اولین ماهواره ساخت بشر را در مدار زمین قرار دهد که آنرا اسپوتنیک نامید که منجر به شکل گیری و ورد به دوره خلق طرح های مبتکرانه و نوآورانه شد.
بخشی از اینگونه تحقیقات به سمت پروژه هایی نظیر APRANET سوق پیدا کرد و بیشتر آنها در نهایت منجر به رشد فناوری فضایی امریکا گردید تا این کشور بتواند گوی سبقت را از شوروی برباید و از آنها پیشی بگیرد.
وجود دلایل متعددی به چنین رقابت فضایی دامن زده و آنرا تشدید کرد که از آن جمله می توان به نگرانی و ترس دو قدرت فضایی وقت از یکدیگر اشاره کرد.
به نحوی که اگر شوروی می توانست موشکی را طراحی کند که مجهز به کلاهک هسته ای به ابعاد و اندازه اسپوتنیک باشد و مشخصاً این امکان را برای آنها فراهم می ساخت که آنها اقدام به یک حمله موشکی از این سوی دنیا به امریکا کنند. گرچه دلایل متعدد علمی وجود داشت که پیگیری رقابت فضایی را توجیه و از آن دفاع می کرد و بحران آرایش و نمایش نظامی را بین دو کشور فروخوابانید.
گرچه انگیزه های پشت پرده رقابت فضایی ممکن است صرفاً مبتنی بر شوق و اشتیاق دو کشور جهت توسعه و نشر تحقیقات و دانش علوم فضایی نبوده است اما به هیچ وجه تعهدات و التزام آنها را برای آنکه در برابر یکدیگر تسلیم نشوند و کم نیاورند را کاهش نمیداد.
رقابت فضایی یک منازعه نمادین بین دو کشور بود و بیشترین فشارهای آن به دوش دانشمندان و مهندسین دو کشور سنگینی می کرد تا با طراحی سامانه های جدید و طراحی ابزار و تجهیزات فضایی برای انتقال انسان به فضا را فراهم سازند.
برخی از این فناوریها متعاقباً در قالب شکل گیری های دیگری ظهور پیدا کرد و در نهایت جهت خدمت به نیاز مردم و در راستای اهداف غیرنظامی پا به عرصه وجود گذاشت.
به نظر نمی رسد کلیه فناوری های بشری حاصل جنگ و یا ناشی از ترس از وقوع جنگ باشد اما در بدبینانه ترین وضع می توان اذعان داشت که بشر کلیه دستاوردهای خود را الهام گرفته از منازعات نظامی اندوخته و کسب کرده است. البته شکی نیست بسیاری از اختراعات و ابتکارات بشری فارغ از جنگ شکل گرفته است. گرچه از آنها برای جنگ نیز مورد استفاده قرار گرفته است. اگر دنیای ما بدون جنگ و خونریزی تقابل نظامی می بود کاملاً با آنچه که امروزه شاهد آن هستیم متفاوت می بود اما فقدان جنگ و منازعات الزاماً به معنای فقدان پیشرفت و خلق ابتکار و نوآوری نیست.