نبود الزام قانونی، مانع اصلی تحقق نیافتن کشاورزی هوشمند

مدیرگروه مهندسی بیوسیستم دانشگاه بوعلی‌سینا گفت: فناوری هایی که برای کشاورزی هوشمند نیاز است، در کشور امکان بومی سازی آنها وجود دارد اما متأسفانه با توجه به نداشتن الزامات قانونی در ارزیابی محصولات و مزارع کشاورزی که این موضوع از نبود قوانین بالادستی در حوزه سلامت مواد غذایی نشأت گرفته، نه‌ تنها کشاورزان بلکه صنایع نیز به این سمت حرکت نکرده اند.
دکتر حسین باقرپور در گفت‌وگو با خبرنگار سیناپرس در همدان افزود: مفهوم کشاورزی هوشمند به معنی استفاده از تکنیک ها و روش هایی برای افزایش بهره وری، کاهش استفاده از نهاده ها مانند سم، کود و بهینه کردن مصرف آب، به منظور افزایش عملکرد مزرعه است.
وی تصریح کرد: در حدود بین سال های ۱۹۰۰ تا ۱۹۲۰ با ورود کشاورزی مکانیزه هر کشاورز می توانست غذای حدود ۲۵ نفر را تامین کند اما در سال های بعد با ورود روش های اصلاح ژنتیک در محصولات کشاورزی، این آمار تقریباً به عدد ۱۵۶ نفر رسید.
وی ادامه داد: با توجه به رشد جمعیت، در سال ۲۰۵۰ پیش بینی می شود که جمعیت جهان به حدود ۱۰ میلیارد نفر برسد بنابراین برای تأمین مواد غذایی این جمعیت، با درنظر گرفتن محدودیت منابع و وجود مسائل زیست محیطی چاره ای جز استفاده از روش های نوین و هوشمند در کشاورزی نیست.
وی در رابطه با تکنولوژی های این موضوع گفت: با توجه به اندازه مزرعه ها در ایران و سطح زیرکشت و همچنین نگرش کشاورزان به هوشمندسازی، لازم است قبل از ورود به حوزه کشاورزی دقیق تصمیمات و برنامه ریزی دقیقی در مورد نوع تکنولوژی های قابل استفاده و نحوه استفاده آنها در مزارع ایران و متناسب با اندازه مزارع اتخاذ کرد بنابراین در مقوله واردات تکنولوژی از این کشورها باید به این موضوع توجه ویژه ای کرد.
باقرپور اضافه کرد: از طرفی با ورود شرکت‌های پیشرو در این زمینه، ترویج مناسبی در حوزه استفاده از ابزارهای نوین در کشورهایی مانند هند و پاکستان در حال انجام است اما فناوری‌های موجود در بعضی از این کشورها متناسب با وسعت مزارع ایران طراحی نشده و توسعه یا وارد کردن این تکنولوژی به ایران بدون توجه به خیلی از موارد می تواند ضررهای زیادی را به دولت یا بخش کشاورزی وارد سازد. کما اینکه وزارت جهادکشاورزی در برهه ای به خرید ماشین آلات کشاورزی سنگینی اقدام کرد اما به علت اینکه به این موضوع توجه نکرد، ماشین های خریداری شده بلااستفاده ماند.
وی درباره فناوری‌های‌ این موضوع مطرح کرد: باید از تکنولوژی هایی استفاده کنیم که براساس اندازه مزرعه باشد، می توان به فناوری خیلی ساده مانند سنجش سبزینگی گیاه اشاره کرد که از یک فاصله نزدیک می تواند گیاهان را از نظر سطح کودی ارزیابی و بررسی کند و زمان مناسب برای اعمال کود به مزرعه را گزراش کند همچنین با حسگرهای ساده بررسی مقدار رطوبت می توانند زمان مناسب آبیاری را متوجه شوند و از مصرف زیاد و بی رویه آب جلوگیری به عمل آید. در کل می توان به ابزارهای کم هزینه و اثرگذاری اشاره کرد که در عین ساده بودن بتوانند اثرات قابل توجهی بر نگرش کشاورزان در زمینه پذیرش این فناوری ها داشته باشند.
وی با بیان اینکه در ایران امکان بهره گیری از سیستم های نرخ متغییر که در بیشتر کشورهای اروپایی استفاده می‌شود، فراهم است، به آینده پژوهی های‌ صورت گرفته و اینکه محیط زیست امانت آیندگان نزد ماست، اشاره کرد و یادآور شد: باید به سمت استفاده کمتر از نهاده ها و همچنین افزایش بهره وری در تولید مواد غذایی برویم تا بتوانیم محیط زیست خود را برای نسل های بعدی حفظ و به سلامتی جامعه کمک کنیم.
وی درباره سطح دانش کشاورزان نیز اظهار کرد: سطح دانش کشاورزان کشور ما با توجه به کشورهای‌ دیگر قابل مقایسه نیست و این موجب شده نتوانند از تکنولوژی بهتر استفاده کنند که این موضوع نیازمند ترویج است تا با این فناوری های روز کشاورزی آشنا شوند و به سمت کشاورزی هوشمند حرکت کنند.
باقرپور خاطرنشان کرد: متأسفانه ترویج این موضوعات توسط جهادکشاورزی مشاهده نشده در حالیکه ترویج باید به این موضوعات ورود جدی کند که این امر باعث فرهنگسازی و افزایش بهره وری در کشاورزی خواهد شد، در واقع همین عدم فرهنگسازی باعث شده کشاورزان در این‌باره مقاومت هایی داشته باشند و با دلایلی چون هزینه های زیاد به این سمت حرکت نکنند.
گزارش: محمدجواد مقدم