کاوشگر جونو که سال ۲۰۱۱ به فضا پرتاب شد پس از ۵ سال سفر طولانی وارد مدار مشتری شده است. دانشمندان از ۱۵ سال پیش یعنی از زمانی که نخستین جرقه این مأموریت زده شد به دنبال آن بودند که به پرسشهای مهمی در پایان این مأموریت پاسخ دهند.
آیا «مشتری» هسته جامد دارد؟
ما فکر می کنیم که مشتری یک غول عظیم گازی باشد. اما واقعیت این است که ما هنوز درباره آنچه که در زیر ابرهای توفانی این سیاره می گذرد اطلاعات دقیقی در اختیار نداریم. قرار نیست کاوشگر جونو به طور فیزیکی جستجو در زیر سطح این سیاره را آغاز کند بلکه با اندازه گیری نوسانات میدانهای مغناطیسی و جاذبه ای به دانشمندان در دستیابی به درک بهتر از مرکز مشتری یاری می رساند. آنها به بررسی «تغییر داپلر» سیگنال رادیویی ناشی از مشتری دل بسته اند تا پاسخ این دسته از پرسشهایشان را کشف کنند.
بدین ترتیب مشخص می شود که آیا مشتری دارای هسته جامدی متشکل از کربن، نیتروژن، اکسیژن، منیزیوم، سیلیکن و آهن هست یا نه. از آن گذشته بزرگی هسته این سیاره و چگونگی چرخش آن نیز مشخص خواهد شد. دانشمندان از روی این سرنخ ها به فاکتورهای مؤثر در سیستمهای جوی مربوط به اتمسفر فوقانی این سیاره پی خواهند برد.
«مشتری» چگونه شکل گرفته است؟
اگر بخواهیم درباره ترکیبات سازنده مشتری بیشتر بدانیم باید اطلاعات بیشتری درباره اساس پیدایش آن به دست آوریم. اگر جونو ما را به این نتیجه برساند که در مشتری خبری از هسته جامد نیست آنگاه نظریه ای در کانون توجهات قرار می گیرد که بر اساس آن مشتری به طور تدریجی از گازهای در حال چرخش به دور همی ساخته شده که اساس آن به دورانهای ابتدایی پیدایش منظومه شمسی مربوط می شود. از سوی دیگر، این امیدواری وجود دارد که جونو به ما بگوید که آیا مشتری در همین مداری که به دور خورشید می چرخد شکل گرفته و یا پیشتر در فاصله به مراتب دورتری نسبت به این ستاره فروزان قرار داشته است. گذشته از تمامی این موارد، آگاهی از اساس شکل گیری مشتری این امکان را به ما می دهد که با دقت بیشتری درباره تأثیرگذاری آن بر پیدایش منظومه شمسی و اجزای سازنده آن از جمله زمین کنکاش کنیم.
شفق قطبی «مشتری» چیست؟
زمین تنها سیاره منظومه شمسی نیست که دارای شفق قطبی زیبا در قطبهایش است. از آنجاییکه خورشید منشأ ذرات بارداری است که نور شمالگان و جنوبگان یا همان شفق قطبی را در زمین ایجاد می کند، مطالعات نشان می دهد که در خصوص مشتری نیز همین نکته صادق است. در واقع این ذرات باردار از آتشفشانهای «آیو» (یکی از اقمار مشتری) منتشر می شود. اینگونه تصور می شود که سرعت چرخش این سیاره و میدان مغناطیسی بزرگ آن با شدت خیره کننده شفق قطبی آن مرتبط است. حالا جونو نه تنها این شفق را به دقت مورد مطالعه قرار می دهد، بلکه این امکان را دارد که به نمونه برداری از ذرات باردار موجود در مدار مشتری نیز پرداخته تا جزئیات بیشتری را درباره این پدیده زیبا به ما بگوید.
منبع:مهر
No tags for this post.