روش‌های بسیاری برای بالا بردن اشتهای افراد خصوصا کودکان وجود دارد از مصرف داروهای شیمیایی وقرص‌های تقویتی گرفته تا مصرف داروهای گیاهی ومکمل‌های بدنسازی که اغلب توسط متخصصان مربوطه به این افراد توصیه می‌شوند.لیکن آنچه حائز اهمیت است عوارض ناخوشایندی است که این محصولات داشته واین تردید را بوجود می‌آورد که بالاخره این داروها مورد تأیید هستند یا خیر؟و اینکه کنار آمدن با عوارض کاهش وزن بهتر است یا به جان خریدن هزار و یک عارضه مصرف داروهای افزاینده اشتها…
تجویز داروی اشتها مشروط است
دکتر نیاز محمدزاده عضوهیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این خصوص گفت: تجویز داروهای افزایش دهنده اشتها بستگی به شرایط فرد دارد.بطور نمونه کودکی که به هیچ عنوان وزن نمی‌گیرد ودچار بی خوابی است قطعا فرصت رشد خود را از دست می‌دهد ودر این شرایط با رعایت نکات خاصی می‌توان از داروهای حاوی سیپروهیپتادین استفاده کرد تا دریافت غذایی کودک را بالا برد ودر نتیجه جلوی عقب افتادگی رشد راگرفت .لیکن در خصوص افراد بزرگسال و دسته دیگری که به دلیل وجود بیماریهای زمینه‌ای اشتهای کمی دارند، هیچ توصیه‌ای مبنی بر تجویز داروهای افزاینده‌های اشتها نظیر سیپروهیپتادین وجود ندارد.به جای تجویز این دارو می‌توان از تقویت کننده‌هایی که حاوی ویتامین ب هستند ویا قرص های مکمل وامگا3 که هیچ عارضه‌ای به دنبال ندارند وبه شدت افزایش اشتها نمی‌دهد وتنها در بهبود خلق وخوی فرد موثر است واز این راه اشتها را بالا می‌برند استفاده کرد.
"سیپروهیپتادین" که معمولا به این منظور تجویز می‌شود،نوعی آنتی هیستامین است ومکانیسم اصلی آن افزایش اشتها نیست بلکه به طور جانبی از خاصیت اشتها برانگیزی آن استفاده می‌شود.
سیپروهیپتادین یک آنتی هیستامین اشتها برانگیز
وی افزود: داروی "سیپروهیپتادین" که معمولا به این منظور تجویز می‌شود،نوعی آنتی هیستامین است ومکانیسم اصلی آن افزایش اشتها نیست بلکه به طور جانبی از خاصیت اشتها برانگیزی آن استفاده می‌شود.این دارو از طریق تأثیری که بر هیپوتالاموس می‌گذارد باعث افزایش اشتها می‌شود؛در واقع کاربرد اصلی آن آنتی هیستامین است.اگر پزشک بعد از انجام معاینات لازم وانجام روش‌های ابتدایی قادر به درمان بی اشتهایی کودک نشود، این دارو را تجویز کند طبیعی است که منعی وجود ندارد.این دارو بی عارضه نیست وحس پرخاشگری وبدخلقی را در کودک بالا می‌برد لیکن گاهی افراد مجبور به مصرف این داروهستند تا ازعقب ماندگی رشد کودک جلوگیری شود.اینکه گمان شود این دارو را می‌توان خودسرانه مصرف کرد ویا خودسرانه قطع کرد به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
روی در افزایش اشتها موثر است
این فوق تخصص تغذیه ضمن اشاره به این نکته که کمبود برخی مکمل‌ها در بدن باعث کاهش وزن وبی اشتهایی در کودک می‌شود عنوان کرد: یکی از دلایل بی اشتهایی در کودکان خصوصا کودکان زیر 7 سال کمبود روی است ودلیل این امر این است که این کودکان مواد گوشتی را در حد نیاز مصرف نمی‌کنند وتمایلی به مصرف این گروه غذایی ندارند.روی فقط در مواد گوشتی موجود است واز عوارض کمبودآن بی اشتهایی است وبنابراین با توجه به این مسأله می‌توان از این مکمل تنها زیر نظر متخصص استفاده کرد. روی علاوه بر افزایش قد در بهبود دریافت واشتهای اطفال موثر است ومصرف دوز مناسب آن با صلاحدید متخصص اطفال بلامانع می‌باشد.
افزایش وزن در باشگاه‌های بدن سازی
وی درخصوص مصرف مکمل‌های بدن سازی به منظور افزایش وزن واشتها گفت:اولین نکته این است که افراد کم وزن که قصد افزایش وزن در باشگاه‌های بدنسازی را دارند تنها باید بر روی تمرین ورزش‌های قدرتی متمرکز شوند زیرا ورزش‌های هوازی باعث لاغری بیشتر آنها خواهد شد.افراد لاغر ابتدا بهتر است 3 تا 4 هفته با رژیم وزن خود را بالا ببرند سپس با مراجعه به باشگاه‌های بدنسازی وتمرین ورزش‌های قدرتی وزن را افزایش دهند.باشگاه‌ها مجاز به تجویز دارو نیستند مگر اینکه مکمل غذایی تجویز کنند وتوصیه می‌شود افراد در این اماکن از مصرف اینگونه مکمل‌ها وداروها خودداری کنند تنها درصورتی که این مراکز متخصص تغذیه فعالیت داشته واین داروها را تجویز کند،این کار منعی ندارد .از جمله مکمل‌هایی که در باشگاه‌های بدنسازی تجویز می‌شوند پروتئین‌ها هستند؛کراتین یکی از پر مصرف ترین این مکمل‌ها است که مصرف آن برای سنین زیر 18 سال ممنوع است واین مسأله خود بیانگر عوارض بسیار این مکمل است.یکی از این عوارض تخریب کلیوی است که به شدت خطرناک است.
عوارض داروهای بدنسازی
دکتر محمدزاده افزود: هورمون‌ها دسته دیگری از داروهای مصرفی در باشگاه‌ها است؛ دسته دیگر کورتون‌ها هستند که برای بالا بردن اشتهای افراد وافزایش وزن تجویز می‌شوند.این دوگروه اختلالات غدد وکوتاه قدی ایجاد می‌کنند وقادر هستند قند وچربی خون را به شدت بالا ببرند بنابراین این مکمل‌ها نمی‌توانند بدون عارضه باشند.البته به این معنی نیست که افراد ورزشکار نباید مکمل استفاده کنند تنها نکته این است که مصرف آنها زیر نظر متخصص منعی ندارد.
تأثیر داروهای گیاهی بر افزایش اشتها
این استاد دانشگاه در ادامه عنوان کرد: برخی از داروهای گیاهی که به منظور افزایش اشتها تجویز می‌شوند اگر اثرات اثبات شده داشته باشند وبه صورت قرص یا شربت تولید شده باشند منعی برای مصرف ندارند در غیر این صورت دم نوش‌ها وداروهای گیاهی بیشتر در حیطه طب سنتی تجویز می‌شوند ومتخصصان اعتقاد زیادی به این داروها ندارند. بطور مثال ثابت شده است که کاسنی تأثیر زیادی بر افزایش اشتها دارد و از این رو شربت آن تهیه وتولید شده که متخصصان هم تجویز می‌کنند لیکن بصورت اختصاصی اینکه گیاه کاسنی را دم کنید وبخورید در حیطه پزشکی اعتقادی وجود ندارد.
بیماری‌هایی که منجر به کاهش اشتها می‌شوند
وی در خصوص بیماری‌هایی که عوارض خود را به صورت بی اشتهایی نشان می‌دهند گفت: بیماریهای بسیاری در این خصوص وجود دارند انواع کمبودهای تغذیه‌ای نظیر کمبود سلنیوم،روی وویتامین های گروه ب این حالت را بوجود می‌آورند،برخی بیماریهای مهم نظیر انواع سرطان وبدخیمی ها زمینه ساز کاهش وزن می‌شوند.از طرفی بیماریهای دستگاه گوارش نظیر سندروم روده تحریک پذیر یا سندروم التهابی روده از مواردی است که در کم اشتهایی موثر هستند ونیاز به بررسی دقیق دارند.
راهکار علمی افزایش وزن واشتها
این متخصص تغذیه در انتها اظهار داشت: راه افزایش وزن بالا بردن دریافت کالری است لیکن در افراد کم اشتها باید مواد غذایی مصرف شود که در حجم کم انرژی بیشتری ایجاد کنند.مصرف مایعات وحله حوله در این افراد باید کاهش پیدا کند.در کودکان کم اشتها غنی ساختن شیر با مغزها،عسل وشیرخشک توصیه می‌شود تا یک لیوان شیر میزان کالری را بالا ببرد. هیچ زمان توصیه به مصرف مواد پرچرب نمی‌شود ولی چربی‌ها موادی هستند که در افزایش و دریافت انرژی کودکان اثر مثبت دارند.تمام روش‌های درمانی باید بر این اصل متمرکز باشد که حجم غذا کم لیکن انرژی بالا باشد. توصیه عمومی ما به افراد این است که سالاد را قبل از غذا مصرف کنند لیکن به کودکان کم وزن توصیه می‌شود که حجم غذا را ابتدا مصرف کنند وسپس سالاد بخورند. مصرف مایعات همراه غذا توصیه نمی‌شود وبهتر است از مواد کم انرژی مانند فیبر وسبزیجات کمتر استفاده شود. مواد حاوی نشاسته مانند پوره سیب زمینی به همراه کمی کره مفید است لیکن باید توجه داشته باشیم که سیب زمینی از جمله موادی است که قادر است سلول‌های چربی را در کودک افزابش دهد وهمین کودک کم وزن در آینده با وزن بالایی مواجه شود.لذا بهتر است اگر قرار است وزن کودک را افزایش دهیم از همه گروه‌های غذایی به میزان مشخص استفاده کنیم وانرژی دریافتی را درکودک بالا ببریم.
گفتگو: اعظم صفایی
No tags for this post.