مصرف انواع دخانیات معضل بهداشتی فراگیری است که همه دنیا به نوعی با آن دست به گریبان است و طبق پیش بینی ها تا سال 2020 از هر سه مرگی که در افراد بالغ به وقوع می پیوندد یکی به دلیلی استعمال دخانیات خواهد بود. بنا بر گزارشی که توسط سازمان بهداشت جهانی منتشر شده، در سال 2015 میزان مرگ و میر مرتبط با دخانیات، 4.6 میلیون نفر بوده که این تعداد تا سال 2030 به 8.3 میلیون نفر خواهد رسید.
در میان روش های مختلف مصرف دخانیات، قلیان یک از مهم ترین ها است که برای استفاده توتون به کار می رود. هند، ترکیه و ایران اولین کشورهای استفاده کننده از قلیان هستند و مصرف آن در بسیاری از کشورهای جهان به خصوص در خاورمیانه و افریقا رواج دارد. در حالی که در سال های نه چندان دور، مصرف قلیان مختص بزرگسالان و به ویژه مردان مسن بوده، امروزه به نظر می رسد این پدیده به طور شگفت آوری احیا شده و در بین جوانان و حتی نوجوانان پسر و دختر محبوبیت یافته و به طرز چشمگیری مصرف می شود.
در حالی که در سال های نه چندان دور، مصرف قلیان مختص بزرگسالان و به ویژه مردان مسن بوده، امروزه به نظر می رسد این پدیده به طور شگفت آوری احیا شده و در بین جوانان و حتی نوجوانان پسر و دختر محبوبیت یافته و به طرز چشمگیری مصرف می شود.
با توجه به اهمیتی که مصرف قلیان در جامعه ما پیدا نموده و همچنین با توجه به این که بیشتر تحقیقات انجام شده در زمینه درمان ها و سیاست گذاری ها به سیگار اختصاص دارد، گروهی از پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی گلستان با هدف تعیین علل گرایش جوانان و نوجوانان به قلیان، پژوهشی را به انجام رسانده اند که یافته های آن اخیرا در ویژه نامه بهداشت روان مجله «توسعه پژوهش در پرستاری و مامایی» منتشر گردیده است.
در این پژوهش توصیفی-مقطعی، 266 نفر از نوجوانان و جوانان شهرستان کردکوی در استان گلستان که دارای دامنه سنی بین 15 تا 35 سال بودند و به قهوه خانه های سطح شهر مراجعه می نمودند مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند.
نتایج آنالیز داده های به دست آمده از پرسش نامه های توزیع شده بین افراد نشانگر آن است که حدود 52 درصد از این افراد هر روز، حدود 23 درصد دو تا سه بار در هفته، حدود 10 درصد یک بار در هفته و حدود 7 درصد یک بار در ماه به مصرف قلیان می پردازند.
بنا بر این یافته ها، محققین موارد زیر را به عنوان مهم ترین دلایل مصرف قلیان از دیدگاه نوجوانان و جوانان ارزیابی کرده اند:
- پر کردن اوقات فراغت
- بیکاری
- علاقه به کشیدن قلیان
- حفظ روابط همبستگی با دوستان
- رفع خستگی
- در دسترس بودن قلیان
این پژوهشگران اعتقاد دارند برنامه ریزی و تدوین فعالیت های مناسب جهت پرکردن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان، یادگیری مهارت «نه گفتن» هنگام تقاضای دوستان برای کشیدن قلیان و همچنین انجام آموزش های لازم برای کاهش اضطراب و خستگی می تواند به کاهش میزان مصرف قلیان در این افراد منجر شود.
گفتنی است بر اساس مطالعات انجام شده، مصرف قلیان می تواند به افزایش خطر ابتلا به سرطان های دهان، مری، معده و ریه بینجامد و همچنین عملکرد دستگاه تنفسی و باروری را کاهش دهد.
گزارش: محمدرضا دلفیه
با اقتباس از: قربانی، م.، ثناگو، ا.، جویباری، ل. و بهنام پور، ن. 1394. علل گرایش نوجوانان و جوانان شهرستان کردکوی به قلیان در سال 1392. توسعه پژوهش در پرستاری و مامایی، 12(3): 70-64.
No tags for this post.