به گزارش سیناپرس، پژوهشگران کشور در یک تحقیق مهم، میزان حضور یک سم علف کش را در آب رودخانه بسیار مهم کارون بررسی کرده و طبق نتایج، آن را نامطلوب و خطرناک ارزیابی کرده اند.
رودخانه کارون با بیش از ۴۵۰ کیلومتر طول، یکی از طولانی ترین و پر آب ترین رودخانه های ایران است که با توجه به نقش مهم آن در تامین آب شرب شهر های پایین دست مانند اهواز، آبادان و خرمشهر و همچنین تامین آب آبیاری اراضی کشاورزی استان خوزستان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
متاسفانه ورود آلاینده های گوناگون از بخش های مختلف نظیر بخش کشاورزی به میزان ۴۸ درصد، فاضلاب های شهری به میزان ۲۷ درصد و صنعت به میزان ۲۳ درصد، نارضایتی بسیاری در خصوص کیفیت آب این رودخانه را در بین مصرف‌کنندگان به وجود آورده است.
به گفته متخصصان، با توجه به کاهش مداوم دبی رودخانه کارون بر اثر انتقال بی رویه و خارج از اصول بین حوضه‌ای از سرشاخه‌های کارون و عدم توانمندی اعتبارات لازم برای ساماندهی پساب های شهری کشاورزی و صنعتی ورودی به این رودخانه مهم، میزان آلودگی های آن رو به افزایش است. وجود فعالیت های کشاورزی در استان خوزستان، نقش مهمی در آلودگی منابع آب سطحی از جمله رودخانه کارون دارد و عامل اصلی این آلودگی ها، زهاب ها و روان آب‌های اراضی زراعی و به خصوص شرکت های بزرگ کشت و صنعت در حاشیه رودخانه فوق است.
با توجه به اهمیت بالای این رودخانه در استان خوزستان، محققانی از واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران و دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز پژوهشی را به انجام رسانده اند که در آن میزان وجود یک ماده شیمیایی علف کش در زهاب‌های کشاورزی و منابع آبی رودخانه کارون و دز بررسی شده است.
در این پژوهش، مقدار آفت‌کش موسوم به آترازین که در مزارع گوناگون برای از بین بردن علف های هرز مورد استفاده قرار می گرد، در زهاب‌های کشاورزی و آب رودخانه کارون و دز اندازه گیری و بررسی شده است. به گزارش سیناپرس، محققان این کار را در 15 ایستگاه در محدوده بالادست و پایین‌دست رودخانه کارون انجام داده اند.
نتایج این اندازه‌گیری ها نشان می دهند که میانگین غلظت علف کش آترازین در تمامی فصول بیشتر از حداکثر تعیین شده توسط استاندارد های مختلف است.
به گفته امیر حسام حسنی، استاد و محقق گروه مهندسی محیط‌زیست واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی و سه همکار دیگرش، بیشترین مقدار غلظت در زهکش و رودخانه به ترتیب در فصول تابستان و زمستان وجود داشت و در محل تلاقی دو رودخانه دز و کارون در ایستگاه شطیط یک و سپس به ترتیب در ایستگاه های ۵ و ۶ دیده شد.
آن ها می افزایند: به دلیل حجم زیاد سمپاشی و همچنین آب شویی مزارع طی فصل تابستان، این موضوع بیشتر از فصول دیگر سال سبب افزایش غلظت آترازین در آب رودخانه شد.
البته در این تحقیق نشان داده شد که در برخی ایستگاه ها به دلیل وجود شوری آب و جزر و مد رخ داده در خلیج فارس و همچنین با افزوده شدن آب رودخانه کرخه به آب دو رودخانه دیگر و عواملی چون جذب سطحی سم فوق روی مواد معلق موجود در رودخانه و تجزیه توسط میکروارگانیسم‌ها، از میزان این سم در آب کاسته می شود که البته نمی توان روی آن حساب چندانی باز کرد.
حسنی و همکارانش می گویند: آترازین یکی از پرکاربردترین سموم علف کش در مزارع کشاورزی جنوب کشور و به خصوص در استان خوزستان است که برای کنترل طیف گسترده‌ای از علف های هرز در دامنه‌ای از شرایط خاک خشک مورد استفاده قرار می گرد.
آن ها افزوده اند: این علف کش بسته به شرایط محیطی از جمله دما و pH، نیمه عمر بین ۶ روز تا بیش از یک سال دارد. ولی معمولا، بیشترین غلظت آن در طول شش هفته تا دو ماه بعد از استفاده از سم در زمین مشاهده می‌شود. آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده، حداکثر سطح آلاینده فوق در آب آشامیدنی را ۳ میکرو گرم در لیتر ذکر کرده است. بنابراین پایش شبکه های آب برای بررسی میزان آترازین به صورت هر سه ماه یک بار، الزامی است.
این یافته های پژوهشی که بر اهمیت توجه بیشتر دست اندر کاران امر به آلودگی آب کارون با مواد شیمیایی مختلف به ویژه علف کش آترازین تاکید دارند، در دوماهنامه علمی پژوهشی «آب و فاضلاب» وابسته به مهندسین مشاور طرح و تحقیقات آب و فاضلاب منتشر شده اند.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.