به گزارش سیناپرس،بنابر اعلام مسئولان آبفا، حجم ذخایر سدهای استان تهران به کمترین میزان شان نسبت به 50 سال گذشته رسیده است. به عبارتی ساده تر در سدهای اطراف تهران آبی وجود ندارد و اگر این روال ادامه یابد پایتخت نشینان برای تامین آب با وضعیت بحرانی مواجه خواهند شد.
بنابر اعلام مدیر توسعه خطوط آبرسانی شرکت تامین و تصفیه آبفای تهران، در حال حاضر مخازن استان تهران با ۹۰۸ هزار مترمکعب، در پایین ترین حد استاندارد خود قرار دارد. به گفته او در حال حاضر مصرف آب تهران 39 هزار و 500 لیتر بر ثانیه و ورودی آب نیز 34 هزار و پانصد لیتر است؛ یعنی حدود 5 هزار لیتر بر ثانیه ذخایر آبی این سدها کاهش دارد و میزان مصرف شهروندان تهرانی ها نیز بیشتر از تولید آب است.
اگر کاهش ذخایر سدها ادامه پیدا کند، پیش بینی می شود طی چند روز آینده پایتخت نشینان کشور با بحران بزرگ کم آبی مواجه شوند.
دکتر حمید رضا پیروان، مدیر گروه تحقیقات و مهندسی حفاظت آب و خاک پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری به واکاویی چرایی این مساله پرداخت و در این خصوص به سیناپرس گفت: عامل اصلی این قضیه ارتباط مستقیمی با پدیده گرمایش جهانی و تغییر اقلیم دارد. هم اکنون شاهد بروز این پدیده در اکثر نقاط دنیا هستیم. در این بین متاسفانه ایران محیط شکننده ای دارد. منابع آن نیز محدود است. از سوی دیگر شرایط اقلیمی و بارشی ایران پایین تر از متوسط جهانی است؛ ایران یک سوم بارش جهانی را دارد. در مقابل میزان تبخیر در ایران بسیار بالاست. حدود 70 الی 80 درصد آب حاصل از بارش باران در کشور بر اثر تبخیر از بین می رود.
وی افزود: این شرایط طبیعی است اما باید مدیریت مناسبی در مصرف داشته باشیم. ما در این خصوص پایشی در حوزه آبخیز شمال روستای پلور انجام داده ایم. این روستا در دامنه جنوبی سد لتیان قرار گرفته است. سد لتیان نیز بخشی عمده آب شرب استان تهران و شهر تهران را تامین می کند. ما در این روستا ادواتی برای جمع آوری و اندازه گیری رواناب ها و رسوب ها راه اندازی کرده ایم.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانه نتوانستیم در سال آبی سال گذشته (از مهر 1400تا مهر امسال) هیچ روانابی ثبت کنیم. این امر نشان می دهد که اولا میزان بارش ها خیلی کم بوده و در ثانی اگر بارشی نیز اتفاق افتاده منجر به تولید رواناب نشده که منتهی به آبراه ها، رودخانه ها و سدها شود.
وی اظهارداشت: همچنین اقلیم بارش ایران نیز خصوصا طی چند دهه اخیر بسیار تغییر پیدا کرده است. بخشی از آن مربوط به شرایط طبیعی است و بخش دیگر به برنامه های مدیریتی مان ارتباط دارد. باید پیرامون این مساله برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدتی داشته باشیم تا بتوانیم از این بحران عبور کنیم.
پیروان بیان کرد: باید در سطح حوزه آبخیزداری نیز نگاه ویژه، جامع و سیستماتیکی نسبت به منابع طبیعی( اعم از آب، خاک، پوشش گیاهی) و انسانی داشته باشیم. به عنوان مثال در مقوله مواد غذایی، کشت، زرع و استفاده از آب برای محصولات کشاورزی باید استراتژیک های مختلفی بکار ببریم. طبق آن استراتژیک امکان دارد در برخی از مناطق تصمیمی بر جایگزینی معشیت برای کشاورزان و بهره ورداران اتخاذ کنیم تا خدشه ای بر منابع طبیعی وارد نشود.
مدیر گروه تحقیقات و مهندسی حفاظت آب و خاک پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری به سیناپرس گفت: همچنین در برخی از مناطق امکان دارد برنامه های کشاورزی مان را توسعه دهیم. در این قسمت ها باید معشیت جایگزین داشته باشیم. به عنوان مثال دشتیاری یکی از دشت های بسیار مهم ایران محسوب می شود. این دشت در سواحل شمالی چابهار واقع شده است. در این دشت منابع آب و خاکی مان تحت تاثیر تغییر اقلیم واقع شده اند. در این منطقه ما باید به سمت الگوهای معشیتی جایگزین کشاورزی برویم تا کشاورزان این منطقه خسارت زیادی متحمل نشوند.
وی یادآورشد: متاسفانه هم اکنون در منطقه دشتیاری با یک بحران بزرگی مواجه هستیم. بحرانی که متوجه روستاها شده و جاده ها، خطوط انتقال برق و زیرساخت ها را تخریب کرده است. این بحران معشیت مردم را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
وی عنوان کرد: ما باید برای این مراکز که حالت شکننده دارند و در گردنه های تغییر اقلیم و خشکسالی قرار گرفته اند برنامه ریزی مناسبی داشته باشیم و با بکارگیری الگوهای مختلف و مناسب کشت مانند کشت گلخانه ای، کشت گیاهان کم آب تر و کشت استراتژیک( کمتر پرداختن به محصولات غیر استراتژیک) بتوانیم از این بحران ها به سلامت عبور کنیم. به عبارتی نمی توانیم یک نسخه واحدی برای تمام قسمت های ایران بپیچیم. باید متناسب با شرایط طبیعی، اقتصادی واجتماعی هر منطقه برنامه ریزی داشته باشیم.
پیروان در پایان افزود: متاسفانه هم اکنون نسبت به این مقوله کم توجهی شده است زیرا مدیریت کشور دولتی است. هیچ دولتی توان مالی برای کنترل تمامی مسائل کشور را ندارد چه برسد به ایران که اکنون در شرایط تحریم نیز به سر می برد. تنها راه برون رفت این است که تصمیم گیری های این حوزه به مدیریت های میانی( مدیریت های پایه) که به بخش کارشناسی بیشتر نزدیکتر است واگذار شود. امیدواریم با برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت بتوانیم بیشترین بهره برداری را داشته باشیم و کمترین خسارت را نیز متحمل شویم.
گفتگو: فرزانه صدقی