این پارک ملی در سال 1975 میلادی به عنوان یک گنجینه طبیعی در این ایالت شناخته شد و در سال 1997 میلادی به عنوان یکی از بزرگترین پارک های ملی کشور آرژانتین به رسمیت شناخته شد و چندی پس از آن در سال 2000 از سوی میراث جهانی یونسکو به عنوان یک سایت باستان شناسی و یک میراث با ارزش به ثبت رسید .
گستره این پارک نزدیک به 2150 کیلومتر مربع بوده که این مساحت عظیم در ارتفاع 1500 متری بالاتر از سطح دریا قرار گرفته است . به طور کلی هدف از تشکیل و تفکیک محیط خاص برای این پارک ، جدا از حفظ و نگهداری از گونه های جانوری و گیاهی منطقه ، حراست و حفاظت از سایت های باستان شناسی و پیش از تاریخی این منطقه است.
پارک ملی تالامپایا در حوزه رودخانه ای و در میان دو منطقه کوهستانی سرولوس کلورودوس (Cerro Los Colorados) با رودخانه نئوکوئین در غرب و منطقه کوهستانی سیرا د ساناگاستا (Sierra de Sañagasta) در شرق قرار دارد که در آن رودخانه پالامایا نیز در جریان است . چشم انداز زیبای کوه ها و صخره های این پارک نتیجه تغییرات آب و هوایی منطقه، ضربات آب و باد است. باران های تابستانی منطقه که بسیار شدید و تند هستند و بادهای شدید بهاری اثر بسیاری زیادی بر شکل سازی این کوه ها گذاشته اند . این منطقه دارای روزهای بسیار گرم و شب های بسیار سرد است که همین اختلاف دما در روز و شب نیز می تواند از عوامل تغییر شکل صخره ها و کوه ها باشد . این فرسایش شکل های عجیب و غریبی را در سنگ های ماسه ای به وجود آورده اند که سیوداد پردیدا نامیده می شوند.
از گونه جانوری ویژه این منطقه می توان به شتر بی کوهان آمریکای جنوبی ، خرگوش صحرایی ، گونه ای خاص از خرگوش به نام مارا ، روباه خاکستری و همچنین گونه های متنوع پرندگان همچون کرکس امریکایی، یک نوع خاص از پرنده با پاهای بلند و سیاه به نام سریما و مرغ مقلد پاتاگونیایی (نام منطقه ای در آرژانتین) اشاره کرد . گونه های گیاهی در این منطقه بسیار خاص بوده و به طور کلی از نظر گیاهی می توان این محیط ویژه را منحصر به فرد دانست . گروهی از گیاهان این منطقه بدون برگ بوده و همانند گیاه جارو هستند که ساقه های سبز دارند و به وسیله فتوسنتزی که با ساقه به دست می آورند می توانند زنده بمانند . بوته های گرئوزوت که گونه ای گیاهی صمغی است نیز در این منطقه به وفور دیده می شود. از دیگر گیاهان این پارک ، درختانی شگفت انگیز با برگ هایی زیبا و درخشان ، درختانی کوچک با پوسته سبز رنگ که در بهار پر از گل می شوند را می توان نام برد که هر یک در نوع خود به معنای واقعی کلمه منحصر به فرد و باورنکردنی هستند .
یکی دیگر از موارد بی نظیر درباره این منطقه این است که چشم انداز زیبای این پارک را گیاهان و جانوران بومی این منطقه کوهستانی، در کنار کوه ها و صخره های زیبا و عجیب تشکیل می دهند که در نوع خود بی نظیر و شگفت انگیز است.
این پارک از بخش های مختلفی تشکیل شده که عبارت اند از :
- بستر خشک رودخانه پالامایا، درست جایی که میلیون ها سال پیش دایناسورها در آنجا زندگی می کردند . در این منطقه استخوان و فسیل های داینسور های بسیاری پیدا شده است که بسیار شگفت انگیز و جالب توجه بوده است . پژوهشگران بسیاری برای تحقیق و پژوهش در این رابطه به این منطقه سفر می کنند.
- دره تنگ و باریک پالامایا و صخره های آن که در شکل ها و طرح های زیبا و گوناگون دیده می شوند و در برخی جاها دیوارهایی از صخره ها دیده می شوند که نزدیک به 143 متر بلندا دارند و باریک ترین بخش دره 80 متر است .
- در بخشی از این پارک ، بقایای سکونتگاه های انسان ها از دوره های پیش از تاریخی وجود دارد . برای نمونه سنگ نوشته هایی از انسان های بومی منطقه دیده می شود .
- باغ گیاه شناسی پارک یکی دیگر از بخش های بسیار زیبا و قابل توجه آن به حساب می آید که به دره تنگ پارک بسیار نزدیک است و برای پژوهش و بررسی گیاهان بومی، کوهستانی و خاص این منطقه بسیار مفید خواهد بود.
- در این پارک منطقه ای وجود دارد که به طور کامل از گیاه و زندگی گیاهی خالی است که هویگیری اس (huayquerias) نامیده می شود، البته قابل توجه است که در این منطقه گیاهی گوشتخوار برگ دار وجود دارد که به طور پراکنده و تنک در منطقه پخش شده است و به چشم می خورد.