خشکی تالاب گاوخونی ، تهدید بالقوه زیست محیطی در منطقه میانی کشور
این تالاب در فلات مرکزی ایران در استان اصفهان و در انتهای مسیر زاینده رود قرار دارد که در سال 1354 به ثبت کنوانسیون رامسر رسید و نام آن درفهرست تالاب های بین المللی قرار گرفت.با خشکی زاینده رود به عنوان تامین کننده اصلی آب تالاب گاوخونی در سالیان گذشته، این تالاب نیز خشک شد و تهدید زیست محیطی آن نیز به لحاظ کانون بالقوه تولید و انتشار ریزگردها در منطقه میانی کشور بحدی افزایش یافت که در سال های اخیر به عنوان نگرانی مردم منطقه و مسئولان مطرح شده است.
به گفته فعالان محیط زیست اصفهان، تالاب گاوخونی محل زیست تعداد زیادی ازفلامینگوها بوده که اکنون از این تالاب مهاجرت کرده اند.
این تالاب که در گذشته به عنوان یکی از معتدل ترین مکان های فلات مرکزی ایران به شمار می رفت، در زمستان سال 65 پذیرای حدود 30 هزارقطعه پرنده بود اما امروز کمتر از 50 گونه پرنده در این تالاب حضور دارند و اکوسیستم آن نیز به شدت در حال تغییر است.
با روی کار آمدن دولت یازدهم تلاش های زیادی برای احیای این تالاب انجام شد و پس از سال ها،در سال 94 برای اولین بار حق آبه محیط زیست و پایداری رودخانه زاینده رود در برنامه ریزی توزیع منابع آب از سد زاینده رود تصویب شد و میزان 87 میلیون متر مکعب از حجم آب توزیعی به این بخش اختصاص یافت.
براساس این برنامه مقرر شد که هر ماه حدود 10 میلیون متر مکعب آب از سد زاینده رود برای پایداری و حفظ اکوسیستم زاینده رود تخصیص یابد.
در برنامه یاد شده، این حجم آب رها شده در پایین دست شهر اصفهان با دریافت پساب تصفیه خانه جنوب اصفهان به سمت تالاب بین المللی گاوخونی تداوم یافته و از 28 آذرماه گذشته در ایستگاه هیدرومتری شاه کنار در هر ثانیه حدود یک و نیم متر مکعب مخلوطی از آب، پساب تصفیه شده و زهاب های کشاورزی به گاوخونی ریخته شد.
این اقدام در سال گذشته در پی سفر رئیس جمهوری به اصفهان و همچنین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور به شهر ورزنه واقع در شرق اصفهان انجام شد.
حسن روحانی سال گذشته درجریان سفر به استان اصفهان تاکید کرد: زاینده رود حتی باید با جریان حداقلی آب زنده نگه داشته شود و مردم اطراف این رودخانه و زیست بوم طبیعی این حوضه این حق را دارند که سهمی از آب نیز به آنان و حیات رودخانه اختصاص یابد.
معصومه ابتکار نیز سال گذشته در سفر به منطقه شرق اصفهان از تالاب گاوخونی به عنوان یکی از عرصه های طبیعی در معرض تهدید یاد کرد.
وی هنگام بازدید از تالاب گاوخونی، این عرصه را یکی ازبا ارزش ترین تالابهای ثبت شده کشور در کنوانسیون رامسر برشمرد و افزود: دولت در نظردارد با همکاری وزارتخانه های نیرو و جهاد کشاورزی و کشاورزان منطقه با تعیین و تغییر الگوی کشت، این تالاب را احیا کند.
وی همچنین در همایش گردهمایی مدیران کل حفاظت محیط زیست استانهای کشور در اصفهان، برجاری ماندن آب در زاینده رود تاکید کرد.
این در حالیست که امسال در پی خشک بودن تالاب وبی توجهی به احیای آن، دو نماینده اصفهان در مجلس شورای اسلامی در تذکری آیین نامه ای، احیای تالاب گاوخونی را خواستار شدند و نسبت به عواقب زیست محیطی خشک شدن این عرصه طبیعی هشدار دادند.
سید ناصر موسوی لارگانی در جلسه علنی روز یکشنبه هفته گذشته مجلس در تذکری شفاهی، اظهارکرد: اگر این تالاب احیا نشود گرد و غبار، نمک، گوگرد و سرب در فضا پراکنده خواهد شد و زندگی را برای مردم اصفهان با مشکل مواجه خواهد کرد.
نماینده مردم فلاورجان در مجلس با اشاره به وضعیت تالاب گاو خونی افزود: اگر به وضعیت تالاب گاو خونی رسیدگی نشود مشکلاتی برای استان های همجوار اصفهان و حتی تهران به وجود خواهد آورد.
وی خاطرنشان کرد: به طوری که در آینده با پراکنده شدن گرد و غبار و نمک مواجه خواهیم شد و همچنین گوگرد و سرب بر سرمردم اصفهان ریخته می‌شود.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه اگر تالاب گاوخونی نجات پیدا نکند، زندگی برای مردم در اصفهان با مشکل روبرو می‌شود، بر لزوم رسیدگی به وضعیت تالاب گاوخونی و احیای آن تاکید کرد.
همچنین حیدرعلی عابدی نماینده مردم اصفهان در مجلس نیز با تشکر از دولت به دلیل استفاده از بنزین یورو 4، خواستار تشکیل کمیته‌ای برای رفع آلودگی هوای اصفهان شد.
نماینده مردم اصفهان در مجلس با تاکید بر ضرورت تشکیل کمیته ای در جهت رفع آلودگی هوا در اصفهان گفت: ورود سموم خطرناک به تالاب گاوخونی در سال های گذشته باعث رسوب انواع فلزات و سموم خطرناک و سرطان زا در این تالاب شده است.
عابدی در نشست علنی مجلس شورای اسلامی پس از ارائه گزارش رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، گفت: توسعه پایدار و دوام منابع محیط زیست نیاز ضروری امروز جامعه است و اکنون در مباحث توسعه‌ای بدلیل بی توجهی به این موضوع شرایط قابل قبولی در کشور حاکم نیست.
نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: ورود سموم خطرناک به تالاب گاوخونی طی سال های گذشته باعث رسوب انواع فلزات و سموم خطرناک و سرطان زا در این تالاب شده است که در صورت خشک شدن و تبدیل به ریزگرد مشکلات جدی برای سلامت کل کشور و مردم منطقه این حوزه از جمله یزد، کاشان ، تهران ، چهار محال و بختیاری و به تبع اصفهان به وجود خواهد آورد.
خشکسالی های دهه اخیر سبب کم شدن آب در زاینده رود و تالاب بین المللی گاوخونی واقع در یکصد کیلومتری شرق اصفهان که آخرین محل جریان این رودخانه محسوب می شود، شده است.
در همین حال استاندار اصفهان خرداد امسال در همایش گرامیداشت روز جهانی محیط زیست، احیای زاینده رود و تالاب گاوخونی را از برنامه های دولت تدبیر و امید اعلام اما تاکید کرد: برای اجرای این برنامه، حداقل پنج سال زمان نیاز است.
رسول زرگرپور افزود: این دولت با اجرای طرح های کاهش آلودگی هوا و مقابله با گرد و غبار در عمل نشان داده که دولتی زیست محیطی است.
وی افزود: استان اصفهان در ارائه راهکارهای علمی و عملی برون رفت از مشکلات زیست محیطی و مشارکت های بین بخشی، پیشگام و سرآمد است.استاندار اصفهان گفت: کارگروه هایی برای اجرای سیاست های زیست محیطی نظام و طرح هایی برای رفع مشکلات زیست محیطی در استان اصفهان فعال شده است.
زرگرپور گفت: احیای حوزه آبریز زاینده رود، پدیده رو به رشد گرد و غبار، آلودگی های شدید خاک و تراکم جمعیت شهری در اصفهان از مهمترین چالش های استان است.
به گزارش ایسنا، وی با بیان اینکه در استان اصفهان با مجموعه ای از مشکلات زیست محیطی مواجهیم، تصریح کرد: استان از نظر وضعیت زیست محیطی با شرایط مطلوبی که در سند چشم انداز استان ترسیم شده است فاصله زیادی دارد و باید در جهت جبران این فاصله گام برداریم.
