سپس برای تحصیلات دانشگاهی به تهران آمد و وارد دانشکده ادبیات فارسی و علوم انسانی دانشگاه تهران شد و تحصیلات خود را تا مقطع دکتری رشته ادبیات فارسی ادامه داد و در سال ۱۳۷۰ مدرک دکتری خود را در این رشته گرفت.دکتر کزازی عضو هیات علمی در دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی وابسته به دانشگاه علامه طباطبایی است. او علاوه بر زبان فرانسوی که از سالیان خردی با آن آشنایی یافته‌است، با زبان‌های اسپانیایی و آلمانی و انگلیسی نیز آشناست و ده‌ها کتاب و نزدیک به 300 مقاله نوشته و در همایش‌ها و بزم‌های علمی و فرهنگی بسیار در ایران و کشورهای دیگر سخنرانی کرده‌است.آب و آینه (مجموعه مقاله)،از گونه ای دیگر (شاهنامه شناسی)، پارسا و ترسا (عطارشناسی)، پند و پیوند (حافظ شناسی)، رخسار صبح (خاقانی شناسی)، روزهای کاتالونیا (گزارش سفر)، زیباشناسی سخن پارسی در سه جلد و …. برخی از آثار دکتر میر جلال الدین کزازی هستند.
با دکتر کزازی به مناسبت روز قلم، پیرامون جدیدترین اثر در دست انتشارش و نوع نگاه ایشان به مقوله سفرنامه نویسی، گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم. جدیدترین کتاب دکتر کزازی، گزارش سفر استاد به پاریس است و نام بسیار بلندی دارد. به گونه‌ای که استاد به طنز معتقد بود نام کتاب می‌تواند به علت بلندی بیش از حد، در کتاب رکوردهای گینس ثبت شود!!
جدیدترین کتاب تالیفی شما چیست و در چه موضوعی است؟
هم‌اکنون کتابی را به ناشر سپرده‌ام که به‌زودی از چاپ در خواهد آمد. این کتاب گزارشی از سفر من به پاریس است که روزهای پایانی سال 1394 و روزهای آغازین سال 95، من به خواست خانه فرهنگ ایران در پاریس از سویی و از سوی دیگر یکی از شهرداری‌های پاریس، به این شهر رفتم تا درباره نوروز و رازها و آیین‌های آن سخن برانم. یک سخنرانی برای فرهیختگان و دانشگاهیان پاریسی انجام گرفت که به زبان فرانسوی بود و یک سخنرانی هم برای ایرانیان باشنده در پاریس که به زبان پارسی انجام شد. چند نشست و دیدار و سخنرانی دیگر هم بیرون از برنامه پیش آمد به هر روی من گزارش این سفر را در کتابی نوشته‌ام که نشر صدای معاصر آن را زیر چاپ برده است. این کتاب شاید بلندترین نام را در جهان یافته باشد. نام کتاب این است: «باره، نگاره، تنواره؛ آنک! پاریس: هنر را، شکر پاره».کتاب را به نام آنک! پاریس، خواهند نامید منتها نام کامل کتاب، همان است که گفتم.
این کتاب می‌تواند مانند دو کتاب کارنامه سفر به چین و صفیر سیمرغ آقای دکتر اسلامی ندوشن و آثاری از این دست در زمره کتاب‌های سفرنامه‌ای جای بگیرد؟
کمابیش. چون این هم از همان گونه ادبی است؛ اما سفرنامه در آن معنایی که از این واژه می‌شناسند و می‌خواهند نیست. من تاکنون چندین گزارش سفر نوشته‌ام که به چاپ رسیده است. روزهای «کاتالونیا» که گزارش سفر دیر یاز دو ساله به بارسلون اسپانیا در آن آمده است. کتاب «دیدار با اژدها» سفری به چین است. کتاب «از دهلی نو تا آتن کهن» که چهار گزارش سفر را در بردارد، سفر به یونان، سفر به ارمنستان، سفر به تاجیکستان و سفر به هند. گزارشی دیگر به سفری که به نیویورک داشته‌ام، باز می‌گردد اما این گزارش سفر در ساختار با آن گزارش‌های دیگر یکسان نیست. این گزارش در پیکره چامه‌ای بلند در کمابیش سیصد بیت سروده شده است؛ که «یورک نامه نو» نام دارد و به چاپ رسیده است.
این کتاب‌ها از کامگارترین کتاب‌هایی است که من تاکنون نوشته‌ام. زیرا ساختاری داستانی دارد و آفرینش‌گرانه است. خشک و دُژَم نیست؛ مانند سفرنامه‌هایی که بر پایه رخداد نگاری نوشته می‌شوند.
اثر تازه شما ادامه سنت سفرنامه نویسی در آثار کلاسیک ما، مثل سفرنامه ناصر خسرو می‌تواند باشد؟
من چندی این گونه از نگارش را به کناری نهاده بودم، سفرهایی پیش آمد که گزارش آن‌ها نوشته نشد اما گزارش سفر پاریس را به دو انگیزه نوشتم، یکی پُرباری و گران‌مایگی این سفر بود از دید فرهنگی و هنری. من بر آنم که پاریس، هنری‌ترین، فرهنگی‌ترین شهر در باختر زمین است. دو دیگر انگیزش ادب دوستان بود که به شیوه‌های گوناگون از من می‌خواستند که این شیوه را همچنان پی بگیرم، گزارش سفرها را بنویسم. این گزارش‌های سفر، بیشتر گزارش سفرگر است به بهانه سفر تا رخداد نگاری مانند سفرنامه‌هایی که از روزگار کهن تاکنون نوشته می‌شده‌اند و می‌شوند. من به‌راستی بازتاب رخدادهای سفر را در خویشتن، می‌نویسم.
بیشتر توضیح می‌دهید؟
اگر کوتاه بخواهم گفت، این گزارش‌های سفر آمیزه‌ای است از رخدادها در سفر با گونه‌ای از ادب که آن را اعترافات می‌نامیم. این بخش دوم، بخش بنیادین گزارش سفر است. آن رخدادها انگیزه و بهانه‌ای شمرده می‌شوند برای این بخش دوم. گزارش سفر به پاریس هم به همان شیوه نوشته شده است.
نوشتن چنین سفرنامه‌هایی باید انرژی زیادی از شما بگیرد چون فرایندی کاملاً خلاقانه دارد، زیرا مانند آفرینش شعر یا داستان یا رمان است.
بی گمان چنین است. از همین روی هم شاید بوده است که این گزارش‌های سفر با رویکرد پرشور خوانندگان همراه بوده است. این کتاب‌ها از کامگارترین کتاب‌هایی است که من تاکنون نوشته‌ام. زیرا ساختاری داستانی دارد و به همان‌سان که شما گفتید، آفرینش‌گرانه است. خشک و دُژَم نیست؛ مانند سفرنامه‌هایی که بر پایه رخداد نگاری نوشته می‌شوند.
گفتگو: مهرداد نصرتی
No tags for this post.