برای رهایی از چنگال اعتیاد که از رویاهای همه خانواده های درگیر آن و معتادانی است که خواسته یا ناخواسته، کم یا زیاد گرفتار این بلای خانمان برانداز شده اند روش های مختلفی ممکن است مورد استفاده قرار گیرد که یکی از آن ها مصرف گیاهان دارویی و طب سوزنی است. البته شاید یکی از دلایل اقبال گیاهان دارویی برای ترک اعتیاد باور عامه مردم مبنی بر بی‌ضرر بودن آنها است.
طب سنتی چیست
طب سنتی مجموعه‌ای از دانسته ها، مهارت ها و اعمال که بر پایه نظریه ها، باورها و تجربه های بومی فرهنگ های مختلف است، که در حوزه بهداشت برای پیشگیری، تشخیص، بهبود و مداوای بیماری های جسمی و ذهنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
طب سنتی در بسیاری نقاط جهان وجود دارد و مورد استفاده قرار می گیرد که از جمله مشهورترین انواع آن می‌توان به طب سنتی چین، طب سنتی ایرانی و گیاه درمانی اشاره کرد.
تعریف اعتیاد
به لحاظ مفهومی، اعتیاد یک بیماری اصلی، مزمن و عصبی است، که در اثر عواملی ژنتیکی، فیزیولوژیک و اجتماعی رشد و بروز پیدا می کند، به طوری که وجه مشخصه این بیماری اختلال در کنترل انجام عملی، یا احساس اجبار در انجام یک عمل مشخص، با وجود آگاهی نسبت به عواقب خطرناک آن می باشد.
وابستگی به مواد (مواد مخدر و دخانی)، یا عادت های ناهنجار، یک اختلال روان پزشکی بوده که از یک سو، معنای لغت خوشبختی را در زندگی فرد و خانواده او از بین می برد و از سوی دیگر آسیب های اجتماعی و اقتصادی بیشماری را به همراه دارد.
البته عادتهای ناهنجار و اعتیادهای رفتاری مستقل از مواد شیمیایی تا همین سالهای اخیر هم در طبقه بندی های رسمی به عنوان اعتیاد محسوب نمی شدند و مدت کوتاهی است که اعتیادهایی مانند اعتیاد به اینترنت، اعتیاد به کار و اعتیاد به بازی های کامپیوتری به عنوان شکلی از اعتیاد طبقه‌بندی شده و مورد توجه قرار می‌گیرند.
گیاهان دارویی ترک اعتیاد سراب یا واقعیت
هر چند دست اندرکاران حوزه طب سنتی معتقد هستند که برخی از گیاهان دارویی می تواند در تسریع درمان اعتیاد کمکی موثر باشد و علائم آن را کاهش دهد تا فرایند ترک اعتیاد راحت تر و قابل تحمل تر انجام شود، اما درعین حال در کنار آن مهمترین عامل ترک اعتیاد را اراده فرد، حمایت خانوادگی، دوستان و عوامل اجتماعی می دانند.
آنها بر این باورند که فرد معتاد با اراده قوی می تواند براعتیاد، هرچه قدر شدید، طولانی و به هر چیزی که باشد، غلبه کند، و فرد معتاد می تواند از چنگال این پدیده شوم رها شود.
حال نکته مهم اینجاست؛ طب سنتی و سوزنی چه نقشی در ترک اعتیاد دارند و آیا واقعا می توانند کمک کننده باشند؟
گیاهان دارویی و طب سوزنی یکی از درمان های کمکی ترک اعتیاد هستند و روند درمان اعتیاد را تسریع می بخشند و از علائم ترک اعتیاد می کاهند؛ این سخنان مشاور بین الملل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در باره تاثیر گیاهان دارویی در ترک اعتیاد است.
دکتر امیرهومن کاظمی در گفت و گو با ایرنا با اشاره به مزیت های گیاهان دارویی و طب سوزنی، گفت: گیاهان دارویی و طب سوزنی می توانند از درمان های کمکی موثر برای ترک اعتیاد و کاهش علائم آن باشند.
وی ادامه داد: این روش می تواند به فرد معتاد کمک کند تا مشکلاتی مانند یبوست، بی خوابی، بیقراری، پرخاشگری و اختلالات گوارشی را در دوران ترک اعتیاد، کمتر کند.
وی گفت: هرچند روشهای مختلفی برای درمان فرد معتاد وجود دارد اما پزشکان طب سنتی و فعالان طب سوزنی با بهره گیری از ظرفیت آنها در صدد کمک رساندن به این افراد هستند.
مشاور بین الملل دفترطب سنتی وزارت بهداشت با اشاره به اینکه طب سوزنی از روش های درمانی کم عارضه و کمکی بسیار مناسبی برای ترک اعتیاد است که می تواند سبب کاهش تمایل به مصرف مواد مخدر شود، گفت: در این شیوه درمانی، فرایند ترک اعتیاد راحت تر و قابل تحمل تر می شود.
کاظمی به استفاده از طب سوزنی دربسیاری از نقاط دنیا برای ترک اعتیاد اشاره کرد و گفت: از این روش در کشور ما هم استفاده می شود که می تواند روش مناسبی برای درمان اعتیاد باشد.
عضوهیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران بااشاره به اینکه در طب سوزنی مشکل اعتیاد در مدت 2 هفته تا 2 ماه برطرف می شود، افزود: این روش ضمن کاهش علائم ترک اعتیاد، احساس بی میلی به هر نوع اعتیاد اعم از سیگار یا شیشه را در فرد معتاد ایجاد می کند.
طب سوزنی مهمترین شاخه طب سنتی چین است که با قرار دادن سوزن های بسیار نازک در نقاط خاصی از بدن که به گذرگاه‌های انرژی معروف هستند، سبب تسکین درد یا درمان برخی از بیماری های خاصی در افراد می شود.
براساس تئوری طب سوزنی، این نقاط بر روی مسیرهای خاصی از بدن با نام گذرگاه meridian قرار دارند که انرژی حیات که در زبان چینی به آن «چی» (QI) گفته می‌شود در آنها جریان دارد.
توجه بیشتر به فرآورده های گیاهی ترک اعتیاد
وی با اشاره به اینکه داروهای گیاهی محدودی در این زمینه در کشور وجود دارد، افزود: در دنیا ترکیباتی از داروهای گیاهی که می تواند در این زمینه کمک کند وجود دارد که امیدواریم در کشور ما هم این موضوع مورد توجه بیشتر قرار گیرد.
کاظمی اظهار امیدواری کرد که فعالیت های جدی تری در این زمینه انجام گیرد تا در آینده شاهد ورود تعداد بیشتری از محصولات گیاهی استاندارد به بازار باشیم.
مشاور بین الملل دفترطب سنتی وزارت بهداشت اظهار کرد: با تلاش انجام گرفته تعدادی داروهای گیاهی با اخذ مجوزهای لازم وارد بازار شده که مورد استقبال مردم هم قرار گرفته اند که این روند باید با شتاب بیشتری ادامه یابد.
بهره گیری از ظرفیت های گیاهان دارویی برای درمان اعتیاد
مدیرکل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر لزوم استفاده بیشتر از ظرفیت های گیاهان دارویی برای درمان اعتیاد و علائم آن تاکید کرد و گفت: باید از این ظرفیت به نحو مطلوب استفاده شود.
دکتر محمود خدادوست با اشاره به اینکه در حاضر بسیاری از داروها در حوزه مختلف استفاده می شود پایه گیاهی دارد، افزود: استفاده از ظرفیت گیاهان دارویی برای کاهش علائم ترک اعتیاد، امری پذیرفته شده است.
وی اظهار کرد که تعدادی کارهای تحقیقاتی و پژوهشی برای استفاده از گیاهان دارویی در ترک اعتیاد باید افزایش یابد تا راهکارهای مناسب برای درمان این پدیده شوم فراهم شود.
مدیرکل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت به انجام مذاکراتی با رییس سازمان زندان ها و اقداماتی تامینی و تربیتی کشور اشاره کرد و گفت: رییس سازمان زندان ها اظهار تمایل کرده اند که با همکاری محققان و پژوهشگران بتوانیم از ظرفیت گیاهان دارویی برای ترک اعتیاد و علائم آن بهره بیشتری ببریم.
خدادوست اظهار امیدواری کرد که باتوجه حمایت سازمان زندان ها این کار با سرعت بیشتری به نتیجه برسد و شاهد بهره گیری مناسب از ظرفیت های گیاهان دارویی در این زمینه باشیم.
وی، تعداد فرآورده های گیاهی برای درمان اعتیاد و علائم آن را در کشور را محدود دانست و گفت: کارهای تحقیقاتی در این زمینه کم است که باید با اتحاذ تدابیر لازم این روند تغییر یابد.
خدادوست بااشاره به اینکه شرکت هایی داروسازی باید با جدیت بیشتری وارد این کار شوند، گفت: شرکت های دارویی باید از کارهای تحقیقاتی در این زمینه حمایت و پشتبانی بیشتری کنند.
مدیرکل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت ادامه داد: با حمایت این شرکت ها شاهد افزایش فرآوردهای گیاهی برای درمان اعتیاد و علائم آن در کشور خواهیم بود.
ترکیبات گیاهی و طب سنتی جایگاه ویژه ای در ترک اعتیاد دارند
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: ترکیبات گیاهی و طب سنتی جایگاه ویژه ای در ترک اعتیاد دارند و باید از این ظرفیت استفاده بیشتری صورت گیرد.
دکتر علیرضا عباسیان اظهار کرد: متخصصان طب سنتی در کم کردن وابستگی به اعتیاد افراد به مواد مخدر و اصلاح این روند، نقش موثری دارند.
وی با اشاره به اینکه یک تیم باید دست به دست هم دهند تا زمینه ترک اعتیاد فراهم شود، اظهار کرد: پزشکان طب سنتی و داروسازی سنتی در کنار سایر متخصصان در صدد برطرف کردن این معضل هستند.
عباسیان گفت: برخی از داروهای ترک اعتیاد به نام داروهای گیاهی به بازار عرضه می شود که قابل اعتماد نیستند و مردم باید با تجویز افراد متخصص اقدام به مصرف دارو کنند.
استفاده از گیاهان دارویی برای ترک اعتیاد اثبات نشده است
عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی گفت: هر چند مطالب و دستورالعمل هایی در طب سنتی برای درمان اعتیاد با استفاده از گیاهان داوریی وجود دارد امااین موضوع هنوز به صورت مستند اثبات نشده است.
دکتر فراز مجاب اظهار کرد: طب سنتی مواردی را برای ترک اعتیاد معرفی کرده است که محققان باید به صورت جدی به فعالیت های پژوهشی و تحقیق در این زمینه بپردازند.
وی با اشاره به اینکه استفاده از گیاهان دارویی در این زمینه براساس تجربه های فردی یا گزارشات موردی انجام می گیرد، گفت: برخی افراد از گیاه دارویی خاص استفاده کرده و به نتیجه مطلوب هم دست یافته اند، اما این مورد قابل تعمیم به همه نیست.
مجاب به وجود تعداد محدودی از فرآورده هایی گیاهی برای علائم ترک اعتیاد در بازار اشاره کرد و گفت: فرد معتاد به هنگام ترک دچارعلائمی مانند بی خوابی و درد می شود که این دارو می تواند این علائم را تسکین دهند تا فرد بتواند این دوران را پشت سر بگذراند.