افزایش تولید علم برتر در کشور
دکتر محمدجواد دهقانی اظهار داشت: به طور میانگین از سال 2006 تا 2015 هر سال حدود دو میلیون مدرک در پایگاه وب آو ساینس تامسون رویترز (آی.اس.آی) نمایه شده اند.
وی افزود: در مجموع از سال 2006 تاکنون بیش از 5/21 میلیون مدرک در آی.اس.آی نمایه شده است که از آن تحت عنوان تولید علم نام برده می شود. از این میزان حدود 19 میلیون مدرک در معتبرترین مجلات بین المللی منتشر شده و 4.5 (چهار و نیم) میلیون نیز در معتبرترین کنفرانس ها ارایه شده اند.
دهقانی خاطرنشان کرد: از این تعداد مدرک تنها 126 هزار و 429 مورد مقالات برتر (پراستناد) هستند که آن را تولید علم برتر می نامند.
سرپرست ISC با اشاره به این که استنادها در دنیای علم مهمترین عامل مرجعیت علمی هستند، گفت: استنادها بیانگر میزان استفاده از علم تولید شده هستند و هر قدر مقدار استنادها بیشتر باشد، به آن معنی است که میزان اثرگذاری آن علم بیشتر است. مقالات پراستناد هر چند تحت عنوان مقالات یک درصد برتر نیز شناخته می شوند، اما ارقام نشان می دهند که سهم این مقالات از کل مدارک دنیا کمتر از یک درصد است.
افزایش سهم ایران از مقالات پراستناد جهان
دهقانی با ذکر این مطلب که سهم ایران از مقالات پراستناد دنیا مرتبا در حال افزایش است، گفت: در سال 2006، تنها 0.3٪ (سه دهم درصد) از مقالات پراستناد دنیا را تولید کردیم، اما این رقم در سال 2015 به 1.5٪ (یک و نیم درصد) و در سال 2016 به 2.2٪ ( دو و دو دهم درصد) رسید.
وی ادامه داد: برخلاف ایران، سهم ترکیه از پراستنادترین مقالات دنیا به طور مرتب در حال کاهش است؛ سهم ترکیه از مقالات پراستناد بین المللی از سال 2006 تا 2009 روند رو به رشد داشت و از 0.6٪ ( شش دهم درصد) به 1.1٪ ( یک و یک دهم درصد) رسید. اما در سال 2010 این رقم به 0.9٪ ( نه دهم درصد) رسید و در سال 2016 سهم ترکیه از مقالات پراستناد دنیا 0.9٪ ( نه دهم درصد) بود.
دهقانی افزود: مقایسه تعداد مقالات پراستناد ایران و ترکیه نشان می دهد که سهم ایران از مقالات پراستناد به سرعت در حال افزایش است و ترکیه را از سال 2013 پشت سرگذاشته است.
وی ادامه داد: در سال 2012 تعداد مقالات پراستناد ترکیه 127 مورد و ایران 109 مورد بود، اما در سال 2013 سهم ایران به 156 مورد رسید و سهم ترکیه هر چند به 148 مورد افزایش یافت، اما بعد از ایران قرار گرفت. ایران درسال 2014 تعداد 191 مقاله پراستناد تولید کرد، اما تعداد مقالات ترکیه به 161 مورد رسید. در سال 2015 دوباره تعداد مقالات پراستناد ایران افزایش یافت و به 227 مورد رسید، اما در این سال تعداد مقالات پراستناد ترکیه کاهش یافت و به 152 مورد رسید.
ایران در سال 2016 از لحاظ کمیت تولید علم از ترکیه پیشی گرفته است
دهقانی با اشاره به اینکه پایگاه استنادی آی.اس.آی همیشه به ارایه مقالات پراستناد در 10 سال اخیر می پردازد، گفت: اگر به سهم تولید علم کشورهای مختلف دنیا از مقالات پراستناد و سهم آنها از کل تولید علم دنیا در فاصله سال های 2006 تا 2016 بنگریم واقعیت های جالبی پدیدار می شود.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با ذکر این نکته که آمریکا 27٪ از علم دنیا را تولید می کند و از این لحاظ جایگاه نخست دنیا را در اختیار دارد، گفت: این کشور 51٪ از مقالات پراستناد دنیا را تولید می کند بنابراین تقریبا دو برابر سهم تولید علمش مقاله پراستناد تولید می کند.
دهقانی افزود: انگلیس حدود 6٪ علم دنیا و حدود 14٪ مقالات پراستناد دنیا را تولید کرده است. سهم مقالات پراستناد این کشور نیز بیش از دو برابر سهم تولید علم این کشور است. چین حدود 12٪ علم دنیا و حدود 13٪ از مقالات پراستناد دنیا را تولید کرده است. آلمان 6٪ علم دنیا و 12٪ از مقالات پراستناد دنیا را تولید می کند. فرانسه حدود 4٪ علم دنیا و 8٪ مقالات پراستناد دنیا را تولید می کند.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: براساس تعداد مقالات در فاصله سال های 2006 تا 2016 رتبه ایران 22 و رتبه ترکیه 18 خواهد بود، اما از نظر تعداد مقالات پراستناد و به عبارت دیگر کیفیت مقالات تولید شده برای دو کشور وضعیت متفاوت است.
دهقانی ادامه داد: بر این اساس، رتبه ایران 35 و رتبه ترکیه 33 است. ترکیه حدود 1.5٪ ( یک و نیم درصد) از علم دنیا را تولید کرده، اما حدود 0.9٪ ( نه دهم درصد) از مقالات پراستناد دنیا در این دوره زمانی را به خود اختصاص داده است. در همین فاصله زمانی ایران حدود 1٪ از علم دنیا را تولید کرده است و حدود 0.8٪ ( هشت دهم درصد) از مقالات پراستناد دنیا را به خود اختصاص داده است.
دهقانی افزود: هم اکنون در سال 2016 ایران از لحاظ کمیت تولید علم در پایگاه آی.اس.آی از ترکیه پیشی گرفته است. ایران تا تاریخ 4/4/1395 تعداد 15 هزار و 852 مدرک و ترکیه تعداد 15 هزار و 358 مدرک تولید کرده است. هر چند اطلاعات سال 2016 هنوز کامل نشده است، اما سهم تولید علم ایران نسبت به سال گذشته افزایش یافته و از 1.5٪ ( یک و نیم درصد) در سال 2015 به 1.8٪ ( یک و هشت دهم درصد) در سال 2016 رسیده است.
دانشگاه های برتر در تولید علم برتر
وی با اشاره به اینکه نقش دانشگاه های کشور در تولید مقالات پراستناد با یکدیگر متفاوت است، گفت: دانشگاه شریف در دوره زمانی 2006 تا 2016 بیشترین تعداد مقالات پراستناد را تولید کرده است.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: دانشگاه شریف 95 مقاله پراستناد در معتبرترین مجلات بین المللی منتشر کرده است. دانشگاه تهران با تولید 83 مقاله بعد از دانشگاه شریف قرار دارد. دانشگاه صنعتی امیرکبیر، صنعتی اصفهان، پژوهشگاه دانش های بنیادی، علم صنعت ایران، تربیت مدرس، علوم پزشکی تهران، دانشگاه شیراز، تبریز و فردوسی مشهد به ترتیب رتبه های بعدی را به خود اختصاص داده اند. این دانشگاه ها به ترتیب 80، 80، 61، 59، 56، 54، 38، 37 و 32 مقاله پراستناد تولید کرده اند.
