سرنوشت مبهم انسان‌ها با تداوم گرمایش زمین
همین مقدار اندك افزایش دما نیز می تواند آب و هوای زمین را به صورت بی سابقه ای تغییر دهد و تحول شگرفی در سطح آب اقیانوس‌ها، مزرعه‌های كشاورزی و هوایی كه استنشاق می كنیم یا آبی كه می نوشیم ایجاد کند.
چه چیزی باعث گرم شدن زمین شد؟
به گفته دکتر منصور قربانی، دکترای زمین شناسی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی فعالیت‌های بشری با سرعت بی‌سابقه ای در حال تغییر دادن ترکیب و چگونگی شرایط جوی است. آلودگی های حاصل از دامنه وسیع فعالیت های انسانی شامل مصرف انرژی، تولید آلاینده صنعتی و کشاورزی باعث افزایش غلظت گازهای گرمازا می شود. خطرناک ترین گازها عبارتند از دی اکسید کربن، متان، اکسید نیتروژن و ترکیبات مصنوعی همانند کلوفلورکربن. این گازها به دلیل ساختمان اتمی‌شان، شفاف هستند و در مسیر تابش پرتوهای خورشیدی قرار می گیرند. بخش اصلی نور خورشید از داخل آنها بدون جذب شدن عبور می کند اما همان گازها مقداری از نور خورشید را جذب می کنند و با طول موج بلندتری آنرا تابش می دهند مانند تشعشع‌های حرارتی مادون قرمز که به طور پیوسته و طبیعی از سطح زمین دفع می شوند. وقتی این گازهای گرما زا 
انرژی جذب شده را دفع می کنند، آنرا در تمام جهت ها دوباره منتشر می کنند. تشعشع‌ها دوباره منتشر شده قسمت اعظم گرما را به سمت بالا و خارج از جو حمل می کنند اما مقداری نیز دوباره به سمت پایین منتشر می شود و باعث گرم شدن زمین و آب و هوا می شود. در عمل این گازها مانند یک پتو عمل می کنند و گرمایی که در حالت عادی به سمت خارج از جو حرکت می کند را نزدیک سطح زمین نگاه می دارند. این فرایند به طور عمومی«اثر گلخانه ای» نامیده می شود زیرا انسان را به یاد دیوارهای شیشه ای در یک گلخانه باغبانی می اندازد که هوای گرم را محبوس می کند.
جامعه علمی در این باره چه می‌گوید؟
هم اکنون دانشمندان برجسته‌ای از 60 کشور جهان به همراه اقتصاد‌دانان و متخصصان علوم سیاسی تحت نظر مجمعی که توسط دولت‌های جهانی برای بررسی تغییرات آب و هوایی ایجاد شده‌است(IPCC)مشغول فعالیت هستند. به گفته دکتر فرحناز تقوی، استادیار موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، برخی از این پژوهشگران بر این باورند که گرمایش جهانی متاثر از پدیده تغییر اقلیم است. از آنجایی که اطلاعات کافی از وضعیت اقلیم در قرن‌های گذشته وجود ندارد این مساله به شکل یک فرضیه مطرح شده است. برخی دیگر از دانشمندان نیز به دلیل دسترسی نداشتن کافی به داده‌های اقلیمی دیرینه یا سده‌ها و هزاره‌های گذشته به این مساله اعتقادی ندارند و این نظریه را رد می‌کنند.
پیامدهای گرم شدن زمین در ایران کدام است؟
به گفته دکتر مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و رییس کمیته مخاطرات طبیعی انجمن مخاطره شناسی ایران، از مهمترین نتایج و پیامد های گرم شدن زمین و تغییر اقلیم در منطقه ما (ایران و کشورهای خاورمیانه و شرق مدیترانه) علاوه بر حدود 3 درجه گرم شدن هوا در طی حدود 65 سال گذشته، خشکسالی، از بین رفتن دریاچه های داخلی (مانند دریاچه ارومیه و مهارلو) و کمبود آب (در بسیاری از مناطق تنش آبی) است. ارزیابی نقشه های منتشر شده از سوی ناسا برای منطقه خاورمیانه نشان می دهد که طی سال‌های 2003 تا 2010 منطقه ای بین عراق، سوریه و ترکیه مهمترین کانون خشکسالی در این منطقه بوده است.
چه آینده ای برای زمین تصور می شود؟
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد با توجه به انتشار گاز گلخانه‌ای، روند گرمایش زمین در سال‌های بین 2050 تا 2100 افزایش یابد که ذوب شدن یخ های 
قطبی و بالا آمدن آب دریاها و اقیانوس‌ها را به همراه خواهد داشت. بر اساس این پیش‌بینی در شرایط خوش‌بینانه 26 تا 55 سانتی‌متر و در بدترین شرایط 45 تا 82 سانتی‌متر سطح آب دریاها و اقیانوس‌ها بالا خواهد آمد. اضافه شدن این حجم از آب، باعث شیرین شدن آب اقیانوس ها می شود؛ این یخچال ها بخش عمده ای از آب شیرین جهان را تشکیل می‌دهند بنابراین منابع آشامیدنی سالم رو به کاهش و احتمال شیوع بیماری هایی که از طریق آب آشامیدنی ناسالم شیوع می یابند، بیشتر خواهد شد. از سوی دیگر پیش بینی می شود با افزایش گرما و ذوب یخ های قطبی مناطق ساحلی و جزایر زیر آب بروند و باعث تغییر آب و هوایی شوند.
همچنین افزایش گرمای زمین میزان تبخیر كلی اقیانوسی را بالا می‌برد. این تبخیر كل بارش كلی كره زمین را افزایش خواهد داد. در وهله نخست افزایش بارش خوشحال كننده به‌نظر می‌رسد اما این افزایش تعادل موجود در بارش را برهم خواهد زد به‌طوریكه مناطق با عرض جغرافیایی بالاتر بر میزان بارش آنها افزوده خواهد شد و مناطق با عرض جغرافیایی پایین‌تر از میزان بارش شان كاسته خواهد شد. از سوی دیگر تعادل فعلی بارش از نظر دمایی برهم خواهد خورد یعنی بارش در فصل زمستان كاهش می یابد و برعكس در فصل تابستان بیشتر خواهد شد. همچنین نوع بارش و شدت‌های بارش كاملا تغییر خواهد كرد بدین‌صورت كه بارش برف كم و باران زیاد می شود. بارش باران‌های ملایم كم و باران های سیل‌آسا افزایش می‌یابد. تغییر الگوی بارش باران و برف، ضمن افزایش سطح آب دریاهای آزاد و كاهش سطح آب دریاچه ها می تواند تاثیر عمیقی بر گونه‌های مختلف گیاهان و حیوان ها و سرانجام انسان ها داشته باشد.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد با توجه به انتشار گاز گلخانه‌ای، روند گرمایش زمین در سال‌های بین 2050 تا 2100 افزایش یابد که ذوب شدن یخ های قطبی و بالا آمدن آب دریاها و اقیانوس‌ها را به همراه خواهد داشت. بر اساس این پیش‌بینی در شرایط خوش‌بینانه 26 تا 55 سانتی‌متر و در بدترین شرایط 45 تا 82 سانتی‌متر سطح آب دریاها و اقیانوس‌ها بالا خواهد آمد.
چه بلایی سر سلامتی انسان‌ها می آید؟
تغییرهای آب و هوایی می تواند به طور مستقیم و غیر مستقیم، بر سلامت انسان اثر بگذارد و باعث بروز بیماری‌های واگیردار و غیر واگیر شود و ریسك ابتلا به بیماری‌های منتقله ناشی از آب و غذا را بالا ببرد.
پدیده گرم شدن زمین، طیف وسیعی از بیماری‌ها مانند گرمازدگی، عوارض ناشی از فشار گرمایی، صدمه های ناشی از توفان‌ها و سایر رخ دادهای شدید آب و هوایی و بیماری‌های آلرژی را به همراه دارد. آلودگی هوا، بیماری‌های تنفسی و افزایش درجه حرارت و کمی آب هم خطر بیماری‌های عفونی انگلی مانند گاستروآنتریت و بیماری‌های منتقله توسط پشه نظیر تب دانگ را بالا می برد. همچنین گرمایش جهانی می تواند ویروس «وست نایل» را نیز در سراسر جهان گسترش دهد؛ این ویروس با انتشار توسط پشه می تواند به ورای مناطق استوایی و زیر استوایی آفریقا برود و تبدیل به یک بیماری جهانی شود. متخصصان می‌گویند اگر تغییرهای اقلیمی فرو ننشیند، بعد از مدتی سایر انواع پشه‌ها نیز حوزه انتقال بیماری خود، از جمله تب استخوان شکن و تب زرد را گسترش خواهند داد. اوضاع جوی همچنین می تواند بر بیماری های منتقل شونده توسط غذا و آب یا بیماری‌های مسری مانند هانتا ویروس، ابولا، تب خون روی و ویروس نیل غربی تاثیر داشته باشد. همچنین پیش بینی شده است اگر دمای کره زمین زیاد شود و تعداد روزهای گرم سال افزایش یابد، بیماری هایی مانند مالاریا، طاعون، بیماری‌های قلبی، اعصاب و روان و کلیوی نیز در بین مردم 
زیادتر شود.
چه سرنوشتی در انتظار مردمان خاورمیانه است؟
هم اکنون تغییرهای آب و هوایی در منطقه مدیترانه خود را به صورت تغییر در الگوی بارندگی و توفان، افزایش شدید دما، تغییر مناطق محل رشد گیاهان، تغییر فصل‌ها، کاهش دسترسی و کیفیت آب، افزایش سیل در نواحی ساحلی(به علت افزایش سطح آب دریاها)، افزایش توفان‌های غبار و آلودگی هوا نشان داده است. نتیجه این حوادث بر سلامت عمومی تاثیر گذاشته و باعث افزایش مرگ و میر ناشی از تغییرهای شدید آب و هوا در گروه های آسیب پذیر مانند سالخوردگان و بیماران مبتلا به بیماری های مزمن شده و فقر را در بین مردم افزایش داده است. این مساله می تواند در آینده سبب افزایش میزان بیماری‌های منطقه توسط حشرهایی مانند مالاریا، سالک و شیستوزومیازیس شود و همچنین بروز بیماری هایی که مختص منطقه نیستند را افزایش دهد.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.
