سازمان بهداشت جهانی روز 14 ژوئن مطابق با 25 خرداد ماه را به عنوان «روز جهانی اهدای خون» نامگذاری کرده است.
دلیل این نامگذاری، اطلاع‌رسانی مناسب در زمینه اهدای خون است. سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که در سال 2011 ذخایر بانک خون 62 کشور، از خون افرادی تامین شده است که بدون هیچ چشمداشتی اقدام به اهدا کرده‌اند.
هرچند اهدای خون اقدامی خداپسندانه، ارزشمند و انسانی در جهت نجات جان همنوعان و کمک به نیازمندان است، اما اهدا کننده نیز از مبتلا نبودن خود به برخی از بیماری ها همچون هپاتیت و ایدز آگاه و از سایر فواید آن هم بهره مند می شود.
** کاهش آسیب قلبی و مغزی با اهدای خون
مدیرگروه خون شناسی و بانک خون دانشگاه تربیت مدرس در گفت و گو با ایرنا، به فواید اهدای خون اشاره کرد و گفت که در فرایند طبیعی، به تدریج آسیب هایی در بافت های حساس بدن مانند قلب و مغز ایجاد می شوند که به مرور زمان افزایش خواهند یافت اما با اهدای خون این آسیب ها روند کاهشی زا طی می کنند.
دکتر مسعود سلیمانی با اشاره به این که با اهدا، خون سازی بهبود می یابد، اظهارکرد: در هربار اهدا، مغز استخوان فعال تر می شود و به همین دلیل سلول های بنیادی در گردش هم افزایش می یابد و این کار باعث ترمیم بافت های قلبی و مغزی آسیب دیده می شود.
این متخصص خون شناسی با اشاره به این که سلول های بنیادی در مغز استخوان وجود دارند و با اهدای خون آزاد می شوند، گفت: این سلول های در گردش قادر هستند آسیب های جزیی بدن را ترمیم کنند و از گسترش آن جلوگیری کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس بیان کرد: پس از اهدای خون آزمایش هایی از جمله هپاتیت و ایدز براساس استانداردهای جهانی روی خون اهدا کننده انجام می شود تا خون با اطمینان کامل به فرد نیازمند تزریق شود.
** چهار نوع فرآورده های خونی که بیشترین استفاده را دارند
سلیمانی پلاکت، آلبومین، ایمونوگلوبولین و فاکتور هشت انعقادی را چهار فرآورده خونی پرمصرف اعلام کرد و گفت: این فرآورده ها برای حفظ سلامت و تندرستی مورد استفاده قرار می گیرند.
مدیر گروه خون شناسی و بانک خون دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به اینکه پلاکت های خون در اثر بیماری هایی مانند سرطان خون کاهش می یابد، گفت: این بیماران نیاز به دریافت پلاکت های خون دارند که پس از اهدای خون و جداسازی موارد مورد نیاز، به آنها تزریق می شود.
وی با بیان این که آلبومین استخراج شده از خون استفاده فراوانی در اعمال جراحی دارد، افزود: ایمونوگلوبولین برای بیماری های سخت اعم از عفونی و غیر عفونی مورد استفاده قرار می گیرد.
وی ادامه داد: خونی که باید فرآورده های آن را استخراج کنند مورد آزمایش های متعدد قرار می گیرد تا هیچگونه آلودگی اعم از ویروسی و یا انتقال بیماری ها نداشته باشد.
** اهدای خون سبب تحرک بیشتر کبد می شود
عضو گروه خون شناسی و بانک خون دانشگاه تربیت مدرس نیز در این خصوص گفت: اهدای خون کبد را به تحرک و تلاش بیشتر وا می دارد و با این کار پروتیین جوان، جدید و کارا وارد بدن می شود.
دکتر سعید آبرون بیان کرد: افراد با اهدای خون ضمن آگاهی از سلامت و تندرستی خود از شادابی و نشاط بیشتری برخوردار می شوند.
وی با اشاره به این که اهدا خون از فشار خون و پرخونی جلوگیری می کند، افزود: در صورتی که پرخونی از حدی بالاتر باشد، امکان اهدا وجود ندارد.
عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس در خصوص این سئوال که آیا بدن می تواند خون مورد نیاز خود را جایگزین کند، گفت: سوالی که پیش می آید این است که اگر بدن می تواند این مایه حیات را جایگزین کند، چه نیازی به اهدا خون توسط دیگران است.
آبرون با اشاره به این که جایگرینی خون در طول زمان انجام می گیرد، اظهار کرد: جایگزینی خون فوری صورت نمی گیرد و کسی که دچار خونریزی شده است، با دریافت خون بخش عمده ای از نیازش مرتفع و مابقی توسط بدن همان فرد جایگزین می شود.
** چه کسانی نباید خون اهدا کنند ؟
اگر سلامتی فرد اهداکننده در نتیجه اهدای خون به مخاطره بیافتد و یا اگر خون اهداکننده سلامتی فرد گیرنده خون را به مخاطره بیاندازد، نباید اهدا صورت بگیرد.
** برخی از شرایطی که اهدا کننده موقتا نمی تواند خون اهدا کنند:
– بیماری های عفونی مانند سرماخوردگی، آنفلوانزا ، عفونت ریه، عفونت ادراری، تب مالت، سل و حصبه،
– اعمال جراحی و جراحی های دندانپزشکی اخیر،
– مصرف بعضی از داروها مانند آنتی بیوتیک ها، آسپرین، ایندرال و دریافت واکسن،
– شرایط خاص مانند بارداری، زایمان، شیردهی و سقط جنین،
– مسافرت به مناطق مالاریا خیز،
– خالکوبی، حجامت یا سوراخ کردن گوش یا قسمتی از بدن،
– برخی رفتارهای مخاطره آمیز،
– بالا یا پائین بودن فشار خون،
– کم خونی.
** برخی از شرایطی که امکان اهدا را به طور دائم از بین می برد:
– بیماری های زمینه ای مانند قلبی عروقی، پرکاری تیروئید، ریوی شدید، سکته مغزی، دیابت وابسته به انسولین و سرطان،
– بیماری های عفونی مانند ابتلا به مالاریا، هپاتیت C ، هپاتیت B و ایدز،
– انجام برخی رفتارهای مخاطره آمیز.