دردنیای پزشکی بخش اعظمی از بیماران با تجویز و مصرف دارو و درمان‌های مختلف بهبود می‌یابند، اما بیماری شماری از آنها به‌گونه‌ای است که راهی جز پیوند برای آنها باقی نمی‌ماند وپزشکان به شیوه‌های مختلف این کار را انجام می‌دهند.درحال حاضربا پیشرفت علم پزشکی و دستیابی به پزشکی نوین، کشورمان دربحث انجام انواع پیوندها همچون سایرمباحث پزشکی پیشرفت کرده است ، به طوری که اکنون علاوه برانجام پیوند اعضا ونسوج که با انتقال عضو و بافت به بیمار انجام می شود، توانسته با پیوند سلول و انتقال سلول های بنیادی به فرد بیمار در درمان بسیاری از بیماری های صعب العلاج و نادر موفق عمل کند.
پیوندهایی که به کوچکی سلول است اما به وسعت دریا امید را برای زندگی مبتلایان ایجاد می کند و با انجام آن زندگی را دررگ های بیمارو خانواده آن جاری می کند، در واقع با پیوند کوچک ترین واحد حیاتی پیکره فرد اهداکنندگان، جان دوباره بر پیکره خانواده بیمار دمیده می شود.
خوشبختانه درایران جامعه پزشکی و فعالان دراین زمینه توانسته اند علاوه برپیشرفت درانجام انواع پیوند، با ایجاد بانک اهداکنندگان ونیز اطلاع رسانی در زمینه اهدا در زمان حیات و بعد ازمرگ مغزی، فرهنگ نجات بیماران نیازمند با اهدا عضو، اهدا سلول های بنیادی وعمل پیوند را درجامعه ترویج دهند و علاوه بر انجام عمل خداپسندانه ،زندگی دوباره را به برخی از بیماران به ویژه بیماران صعب العلاج و نادر بازگردانند.
درهمین راستا دکتر امیرعلی حمیدیه دبیر شورای ملی توسعه و نظارت برمراکز پذیره‌نویسی اهداکنندگان سلول های بنیادی خونساز کشور روز چهارشنبه در گفت وگو با ایرنا گفت: 8مرکز پذیره نویسی اهداکنندگان سلول های بنیادی خونساز در کشور فعال است تا با توجه به ضرورت غنای بانک اهداکنندگان، داوطلبانی را از تمامی اقوام ایرانی در بر داشته باشد و به بیماران نیازمند خدمات ارایه دهد.
فعالیت 8مرکز پذیره نویسی اهداکنندگان سلول های بنیادی خونسازدر کشور
حمیدیه درخصوص فعالیت کنونی مراکزپذیره نویسی اهدا کنندگان سلول های بنیادی خونساز فعال کشور افزود: سازمان انتقال خون ایران، بیمارستان شریعتی تهران، درمانگاه شهید مطهری شیراز، بیمارستان منتصریه مشهد ، مرکز تحقیقات ایمونولوژی بیمارستان مرکز طبی کودکان تهران و بیمارستان طالقانی تهران و دو مرکز در شهرستان های تبریز و کرمانشاه، هشت مرکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول های بنیادی خونساز فعال کشور هستند.
وی با اشاره به این که مرکز پذیره نویسی اهداکنندگان سلول های بنیادی خونساز بیمارستان های مرکز طبی کودکان و طالقانی تهران و شهرستان های تبریز و کرمانشاه به تازگی راه اندازی شده است، بیان کرد: دیگر نیاز نیست که داوطلبان اهداکننده به یک مرکز مراجعه کنند، بلکه امکانات مورد نیاز برای ارایه خدمات در چند مرکز فراهم شده است.
حمیدیه با اشاره به این که شورا از راه اندازی مراکز پذیره نویسی در استان ها به شرط رعایت قوانین آئین نامه مصوب وزارت بهداشت استقبال می کند، افزود: در حال حاضر چندین درخواست جدید از استان های کشور برای پیوستن به شبکه ملی اهدا کنندگان سلول های بنیادی خونساز ایران دریافت شده که طبق آیین نامه مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در حال بررسی است.
وی گفت: مراکز پذیره نویسی اهداکنندگان سلول های بنیادی خونساز، مراکزی برای جذب، آموزش، ثبت نام، تعیین HLA و نگهداری اطلاعات اهداکنندگان داوطلب هستند تا در صورت نیاز بیماران فاقد اهداکننده خویشاوند و پس از معرفی پزشکان معالج، شانس ادامه حیات بیماران و استفاده آنها از اهداکنندگان غیرخویشاوند افزایش یابد.
حمیدیه در بخش دیگری یادآور شد: استقبال از راه اندازی مراکز پذیره نویسی در استان ها به منظور بهره مندی از اهداکنندگان داوطلب از همه اقوام ایرانی است، زیرا نمی خواهیم فقط از یک قوم اهدا کننده داشته باشیم،ایران کشوری است که از تنوع قومیت ها برخوردار است و با توجه به ضرورت غنای بانک اهداکنندگان سلول های بنیادی خونساز ایران، لازم است که از تمامی قومیت ها اعم از فارس، لر، ترک، بلوچ و عرب، اهدا کننده وجود داشته باشد، به ویژه در مناطقی که مرکز پیوند سلول های بنیادی تاسیس شده است، باید مراکز پذیره نویسی اهدا کنندگان نیز ایجاد شود تا سلول های بنیادی خونساز اهدایی از تمام اقوام ایرانی را داشته باشیم.
درمان صدرا کوچولو با سلول های بنیادی خونسازهم وطن خود
با ایجاد بانک و شبکه ملی اهدا کنندگان سلول های بنیادی خون سازایران، تا کنون بیماران نیازمند بسیاری در سراسر کشور توانسته اند از سلول های بنیادی اهدایی استفاده کنند و بعد از گذشت دوره درمان به زندگی عادی خود برگردند. صدرا رازان فر، کوک مشهدی است که با دریافت سلول های اهدایی به زندگی دوباره خود بازگشته است.
به گفته خانواده صدرا، این کودک درسن پنج سالگی بطورناگهانی لاغر شد و با مراجعه به پزشک وانجام آزمایش های مربوطه ، تشخیص داده شد که صدرا به سرطان خون از نوع AML 5 مبتلا است.
مریم خاوازی، خاله صدرا افزود: برای پیدا کردن دهنده سلول های بنیادی مناسب به صدرا یک مسیر طولانی را طی کردیم ، زیرا نه برادر دوقلوی صدرا و نه بستگان هیچکدام HLA و آزمایش های مربوط به آن برای پیوند به صدرا مناسب نبود.
وی ادامه داد: البته بعد از مدتی دهنده هایی از آلمان و انگلیس پیدا شد، اما شرایط مالی اجازه تهیه نمونه خارج از کشور را نمی داد. تا اینکه آزمایش های یکی از اعضای بانک اهدا کنندگان سلول های بنیادی خونساز کشورمان با صدرا همخوانی داشت و سلول های بنیادی خود را به صدرا اهدا کرد.
اهدا سلول های بنیادی خونساز بدون در نظرگرفتن مرزها
آراد جوکاری پسر بچه 10 ساله ایرانی یکی دیگر از گیرنده های سلول های بنیادی است که در حال حاضر با سلول های بنیادی یک اهدا کننده آلمانی بهبود یافته و به زندگی عادی خود برگشته است.
لیلا محمودی مادرآراد گفت: بیماری پسرم یک بیماری ژنتیکی و مادرزادی بود که ما تا یک سالگی متوجه نشدیم، بعد از یک سالگی که متوجه شدیم دنبال اسم بیماری و نوع بیماری رفتیم اما متاسفانه به دلیل کمبود امکانات در ایران این بیماری تا چندین سال تشخیص داده نشد، چون یک بیماری نادر در زمینه نقص سیستم ایمنی به نام ویسکوت آلدریچ بود که حتی برای خیلی از پزشکان این اسم نامفهوم است.
وی ادامه داد: در سن 3 سالگی این بیماری را دکتر حمیدیه تشخیص داد، اما آزمایش های من و همسرم برای پیوند مناسب نبود و در ایران نیزبه دلیل اینکه تعداد اهداکنندگان سلول های بنیادی در بانک اهدا کنندگان بسیارمحدود و کم است،دهنده سلول پیدا نشد، اما خوشبختانه ازکشور آلمان سلول های بنیادی خانمی 27 ساله به پسرم خورد و الان یک سال و هفت ماه است که آراد پیوند شده است ودر سلامتی کامل بسر می برد.
زندگی دوباره به کیاوش با تخصص ایرانی
زهره همتی مادر کیاوش نیز گفت: پسرم 12 ساله بود که مبتلا به بیماری آنمی آپلاستیک ( بیماریی است که طی آن مغزاستخوان از کار می افتد) شد و دو ماه بعد ازبیماری از طریق سلول های اهدایی خواهرش پیوند سلول شد و الان 9 سال است که از پیوندش می گذرد و خدا رو شکرهیچ مشکلی در این زمینه ندارد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر پسرم دانشجوی پزشکی است، بیان کرد: این بیماری بدون هیچ علتی ایجاد شد، تنها چیزی که ما متوجه بیماری شدیم، کبودی بدن بود که به دلیل کمبود پلاکت، خونریزی زیر پوستی داشت وکم کم خونریزی از کلیه و بینی نیزمشاهده شد، آزمایش های مختلفی انجام دادیم و در نهایت تنها راه بهبودی و خلاصی از این بیماری را پیوند مغز استخوان بیان کردند.
وی اظهارکرد: با اینکه 9 سال پیش این پیوند انجام شد اما خوشبختانه درآن زمان نیز ایران در این زمینه پیشرفت هایی را کسب کرده بود و درانجام پیوند سلول های بنیادی موفق بود.
تولدی برای اهدای سلول به مهرشاد
مادرمهرشاد حق شناس، پسر دیگری که از طریق پیوند سلول های بنیادی برادرکوچکتر خود به زندگی دوباره بازگشته گفت: پسرم سه ماه بود که متوجه شدیم کم خونی پیدا کرده، با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش مشخص شد که هموگلوبین پسرم روی پنج است، دکترمعالج پسرم را در بیمارستان بستری کرد وخون به آن تزریق کردند، این روند ادامه پیدا کرد به طوری که هر ماه به پسرم خون تزریق می کردیم، یعنی با خون تزریقی بود که پسرم زندگی خود را ادامه می داد.
بعد از اینکه یک مدت گذشت، در سن شش سالگی پسرم ، پزشکان گفتند که باید باردارشوم تا از خون بند ناف نوزاد برای پسرم سلول های بنیادی دریافت کنند.
وی گفت: من برای بهبود پسرم باردار شدم وبعد از به دنیا آمدن پسرم خون بند ناف آن را پزشکان فریزکردند ودو ماه بعد مهرشاد برای دریافت خون بند ناف در بیمارستان به مدت چهار ماه بستری شد اما متاسفانه نتیجه پیوند مثبت نبود.
وی ادامه داد: بعد از شش سال برای دومین بار با تشویق دکترحمیدیه پیوند سلول های بنیادی مهرشاد این بار طی 21 روز انجام شد و پسرم بعد از 21 روزبا انجام پیوندی موفق از بیمارستان مرخص شد.
وی گفت: مهرشاد در زمان پیوند 12 ساله بود و از سلول های بنیادی برادرش که در آن زمان هفت ساله بود استفاده کرد، الان مهرشاد 18ساله است و زندگی عادی را به لطف خدا و پیشرفت علم پزشکی در ایران دارد.
بهره مندی 85 بیمار از بانک های اهدای سلول های بنیادی خونساز و بانک خون بندناف
دکتر امیرعلی حمیدیه دبیر شورای ملی توسعه و نظارت بر مراکز پذیره نویسی اهداکنندگان سلول های بنیادی خونساز و بانک های خون بند ناف در زمینه فعالیت و نیز بهره مندی بیماران نیازمند ازخدمات مراکز پذیره نویسی اهداکنندگان سلول های بنیادی خون ساز و خون بند ناف افزود:تا کنون 85 بیمارنیازمند از بانک های اهدای سلول های بنیادی خونساز و بانک خون بند ناف کشور، سلول های بنیادی دریافت کرده اند.
وی بیان کرد: در کشورعلاوه بر هشت مرکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول های بنیادی خونساز، سه بانک خون بند ناف عمومی شامل سازمان انتقال خون ایران، بیمارستان شریعتی تهران و رویان، نیز فعال است.
وی با اشاره به اینکه درحال حاضر درمجموع مراکز پذیره نویسی ، نمونه خون بیش از 10 هزار داوطلب جمع آوری شده و این امردرحال افزایش است،گفت: شبکه شدن بانک های سلول های بنیادی نیازکشور است، درهمین زمینه دفترشبکه ملی اهدا کنندگان سلول های بنیادی خونساز ایران و بانک های خون بند ناف راه اندازی شده است، با راه اندازی این شبکه و با استفاده از نرم افزار،تمامی مراکز فعال در این زمینه به طورمتمرکز با هم متصل شده و اطلاعات آن در سرور وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ذخیره و نگهداری خواهد شد.
وی یادآور شد: سالانه هزاران نفر دچار بیماری های کشنده ای از جمله انواع سرطان ها می شوند که برای عده زیادی از این بیماران، تنها درمان نجات بخش، پیوند سلول های بنیادی است،نیاز کشور قطعا در این زمینه بیشتر است که امیدواریم با کمک های بیشتر مسئولان و مردم، تعداد داوطلبان این مراکزپذیره نویسی گسترش پیدا کند.
حمیدیه بیان کرد: سن 18 تا 55 سال، نداشتن سابقه سرطان، نداشتن سابقه بیماری قلبی، نداشتن بیماری هپاتیت و ایدز از جمله شرایطی است که افراد باید برای عضویت درمراکز پذیره نویسی اهدا کنندگان سلول های بنیادی خون ساز داشته باشند.