دکتر 'شهاب منظری' روز سه شنبه سخنرانی علمی خود را با موضوع 'بررسی وضعیت سفید بالک توت در فضای سبز شهری تهران' در موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور ارائه داد. در این جلسه،جمعی از محققان موسسه تحقیقات گیاه پزشکی و وزارت جهاد کشاورزی، مدیران و مسوولان سازمان بوستان ها و فضای سبز شهرداری تهران، اعضای انجمن حشره شناسی ایران و کارشناسان سازمان حفظ نباتات کشور حضور داشتند و در جریان برخی اقدامات صورت گرفته در جهت مقابله با این آفت گیاهی قرار گرفتند.
***تله های زرد چسبنده به جای سفیدبالک ها، دشمنان طبیعی آنها را شکار می کند
منظری با اشاره به ضرورت هدفمند بودن استفاده از تله های زرد چسبنده برای مقابله با آفت سفیدبالک توت گفت: استفاده از این تله های زردرنگ در فصل بهار نه تنها برای مهار جمعیت سفیدبالک ها مفید نیست، بلکه دشمنان طبیعی آنها را نیز همچون کفشدوزک یا برخی گونه های زنبور شکار می کند و از بین می برد. پایش ها نشان می دهد که به طور متوسط، بین 15 تا 25 حشره در هر کارت زردرنگ که روی درخت های توت نصب شده است، شکار می شود و حتی در مواردی 70 تا 93 حشره روی یک کارت گزارش شده است که بسیاری از آنها در شمار حشرات مفید و دشمنان طبیعی سفیدبالک ها قرار دارند.
وی توصیه کرد که استفاده از کارت های زردرنگ چسبنده در فضای سبز شهری در فصل بهار، جز در تعداد بسیار محدود و آن هم برای پایش جمعیت سفیدبالک ها صورت نگیرد و استفاده از این تله ها به فصل تابستان و در زمان افزایش تراکم این آفت موکول شود.
منظری به انعقاد قرارداد همکاری میان موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور و شهرداری تهران به منظور مقابله با سفیدبالک ها اشاره کرد و گفت: از زمستان 94 تاکنون اقدامات ویژه ای در راستای کاستن از جمعیت سفیدبالک در موسسه تحقیقات گیاه پزشکی جریان دارد و کارگروه سفیدبالک توت آغاز به کار کرده است که در حال حاضر همکاران سازمان بوستان ها و فضای سبز از 11 منطقه از مناطق بیست و دوگانه شهرداری تهران در آن عضویت دارند.
وی در تشریح برخی اقدامات صورت گرفته از زمستان گذشته تاکنون برای مهار جمعیت سفیدبالک ها گفت: از آنجا که تمام مراحل زندگی این حشره روی برگ درخت توت طی می شود، عمدتا بر جمع آوری و انهدام برگ های توت در زمستان متمرکز شدیم که در نتیجه آن، جمعیت نسل اول سفیدبالک ها تا حدود زیادی کاهش یافته است.
این پژوهشگر گیاه پزشکی، پایش حشره از ابتدای امسال تا ظهور نسل اول سفیدبالک ها، تعیین دقیق آلودگی فضای سبز از طریق بازدیدهای میدانی مناطق مختلف تهران، پایش مستمر و شکار حشرات بالغ در تله های زردرنگ و بررسی زیست شناسی سفیدبالک توت در شرایط آب و هوایی مناطق مختلف تهران را از دیگر اقدامات انجام گرفته با هدف مقابله با این آفت گیاهی در فاصله زمانی زمستان 94 تاکنون برشمرد.
**درخت زیتون، از میزبان های اصلی سفیدبالک است
به گفته وی، براساس گزارش های ارسالی و مشاهدات میدانی محققان موسسه تحقیقات گیاه پزشکی، مشخص شد که به غیر از درخت توت، زیتون نیز یکی از میزبان های اصلی سفیدبالک است و در اکثر مناطق تهران که زیتون کاشته شده است آلودگی به سفیدبالک ها مشاهده شد.
منظری درباره چرخه حیات سفیدبالک های توت نیز توضیح داد: نتایج اطلاعات ما از درختان توت مناطق جنوب، جنوب شرق و مرکزی تهران نشان می دهد که شروع تخم ریزی این حشره از ابتدای اردیبهشت است و خروج حشرات کامل نیز در دومین روز خرداد اتفاق افتاده است و تکمیل چرخه زندگی این حشرات نیز تقریبا یک ماه به طول می انجامد. به خاطر تفاوت دما در مناطق شمالی و جنوبی تهران، تخم ریزی سفیدبالک ها در منطقه یک تهران از 19 اردیبهشت ماه آغاز شده است.
**کاشت درخت توت و زیتون در تهران محدود شود
وی به مسوولان شهرداری تهران توصیه کرد از توزیع و کاشت نهال های توت و زیتون در سطح شهر بپرهیزند زیرا این دو درخت، میزبان های اصلی سفیدبالک ها محسوب می شوند.
منظری بر ضرورت افزایش تنوع پوشش گیاهی در سطح شهر تهران تاکید کرد و گفت: حذف تدریجی درختان توت و کاشت درخت های جایگزین، یکی از راه های مقابله با افزایش جمعیت سفیدبالک هاست.
وی همچنین با بیان این که سفیدبالک ها معمولا ارتفاع 1.5 تا 2 متری را برای پرواز ترجیح می دهند، به مسوولان فضای سبز تهران توصیه کرد که هرس زمستانه درختان توت به گونه ای انجام شود که شاخه های زیر ارتفاع دو تا سه متری حذف شود.
حذف پاجوش و تنه جوش درختان توت در نیمه اول خردادماه، استفاده از آفت کش های طبیعی و غیرشیمیایی و مقابله ارگانیک نیز از دیگر توصیه های عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور برای مقابله با سفیدبالک ها بود.
وی با یادآوری این که در فصل بهار، تراکم جمعیتی نسل اول سفیدبالک ها بسیار پایین است، پیشنهاد کرد: تک درختانی که در این فصل با آلودگی و تراکم بالا از آفت سفیدبالک مشاهده می شوند، به عنوان منبع آلودگی شناسایی شده و از طریق آبشویی و صابون های حشره کش، سفیدبالک های آنها امحا شوند.
منظری، فرهنگ سازی و تغییر نگرش مردم را از عوامل اساسی در مقابله موثر با سفیدبالک ها دانست و به شهروندان اطمینان داد که این حشرات، هیچگونه بیماری زایی ندارند و ناقل بیماری های ویروسی نیستند.
وی تاکید کرد: مردم نباید انتظار داشته باشند که آفت سفیدبالک، یک شبه ریشه کن شود و در عین حال مطمئن باشند که ارگان های مسوول تمام تلاش خود را برای مهار و کاهش جمعیت این آفت به کار گرفته اند تا همه ساله با تراکم پایین تری از سفیدبالک ها مواجه باشیم.
این پژوهشگر به عنوان نمونه به ظهور سفیدبالک ها در آمریکا اشاره کرد و گفت: این حشره در سال 1998 وارد آمریکا شد و تعداد زیادی از شهرها و ایالات این کشور را درگیر خود کرد و مسوولان آن پس از 5 سال تلاش موفق به مهار آن شدند و نباید فکر کنیم که این آفت، فقط مربوط به ایران است و یا می توان به صورت ضربتی آن را سرکوب کرد.
مگس سفید یا سفیدبالک، حشراتی کوچک هستند که سطح بدن و بال‌های آنها به وسیله پودر سفید رنگی پوشیده شده است.
در ظاهر این حشرات همانندی زیادی به یک پروانه کوچک دارند اما در مقیاس کوچکتر، حشرات کامل این خانواده فعال بوده و می‌توانند آزادانه به اطراف پرواز کنند و عموماً در زیر برگ گیاهان و در حال تغذیه از شیره گیاهان مشاهده می‌شوند.
جمعیت این حشرات در تهران طی تابستان 93 و 94 به یکباره افزایش یافت و موجب اذیت شهروندان شد و حتی شایعاتی مبنی بر خطرناک و یا بیماری زا بودن آنها شکل گرفت.
به گزارش ایرنا، مقابله جدی برای کاهش جمعیت این آفت که از قدرت تولید مثل بسیار بالایی برخوردار است، سال گذشته در قالب یک پروژه تحقیقاتی میان شهرداری تهران و موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور آغاز شد و همچنان ادامه دارد.