نظارت بازرسان رباتیک بر خطوط لوله

یکی از واحدهای فناوری مرکز رشد دانشگاه علم و صنعت ایران، رباتی تولید کرده است که می‌تواند با استفاده از دوربین و حسگرهای مختلف به بازرسی دقیق لوله و تولید خودکار نقشه شبکه خطوط لوله بپردازد. این ربات به عنوان اولین ربات صنعتی بازرسی خطوط لوله در جهان شناخته می‌شود که قادر است تاعمق هزار متر در لوله‌ نفوذ کند.

علامت کارگران مشغول کارند در کنار پیاده روها و خیابان هایی که توسط گروهی از کارگران با تجهیزات پر سر و صدا در حال حفاری و کندن زمین هستند، علامتی آشنا برای اغلب شهروندان است.

محمدرضا قهرمانی، طراح و سازنده ربات بازرسی خطوط لوله بردبلند در این باره می گوید: «بسیاری از این حفاری ها برای ترمیم خطوط لوله آسیب دیده در زیر زمین انجام می شوند و همانقدر که برای مردم آزاردهنده است برای شرکت های بهره بردار نیز زمانبر و پرهزینه است.»

به گفته قهرمانی به همین دلیل برای به حداقل رساندن نیاز به انجام این کار پر دردسر، معمولا شرکت های بهره بردار ملزم به انجام بازرسی از خطوط لوله و تاسیسات صنعتی هستند تا نقاطی را که در معرض صدمه خوردن هستند پیش از حادثه شناسایی کرده و به موقع اقدام به رفع مشکل کنند. گاهی هم بازرسی، بخشی از علاج بعد از حادثه است و برای پیدا کردن محل آسیب از جمله شکستگی یا گرفتگی صورت می پذیرد.

بازرسی دقیق تر، دردسر کمتر

بازرسی از الزامات مهمی است که هر چه با روش و فرآیند دقیق تری انجام بگیرد در کاهش هزینه ها و فعالیت های مربوط به نگهداری و تعمیر شبکه موثرتر است.

روش های قدیمی در پیدا کردن محل و میزان مشکلات شبکه از تاثیر گذاری بالایی برخوردار نبودند ضمن آن که انجام آن هم دشواری های بسیاری را در برداشت به گونه ای که طبق گفته قهرمانی: «پیش از به کارگیری ربات بازرسی، عملا بازرسی این گونه شبکه های لوله در کشور انجام نمی شد یا به صورت محدود توسط نیروی انسانی انجام و اگر اتفاقی رخ می داد چشم بسته حفاری می شد تا مشکل شناسایی شود. گاهی برای ترمیم آسیب مقطعی کوچک از یک شبکه جمع آوری فاضلاب مجبور بودیم ده ها متر فاصله بین نقاط ورودی به شبکه فاضلاب را حفاری انجام دهیم تا به نقطه ای که دچار صدمه شده برسیم و آن را ترمیم کنیم.»

هزینه های چنین اتفاقاتی که تا حد زیادی صنعت آب و فاضلاب کشور را آزار می داد انگیزه ای شد برای مهندسان یکی از واحدهای فناوری مورد حمایت مرکز رشد دانشگاه علم و صنعت ایران تا بر اساس تجربیات جهانی اقدام به ساخت یک ربات صنعتی برای بازرسی خطوط لوله کنند.

بازرس رباتیک وارد می شود

بازرسی از طریق رباتی که وارد لوله شده و محل دقیق و نوع اشکالات را پیدا می کند، ایده ای بسیار موثر است که پیشتر در برخی کشورهای توسعه یافته اجرا شده است.

قهرمانی درباره مزایای استفاده از ربات های بازرس چنین می گوید: «اگر در جایی خط لوله ای دچار گرفتگی یا شکستگی شده باشد به جای این که یک متراژ لوله را حفاری کنیم و به آن نقطه برسیم با کمک بازرسی رباتیک می توانیم به صورت کاملا هدفمند، یک حفاری نقطه ای داشته باشیم که این به معنای کاهش چشمگیر هزینه های ترمیم و نگهداری است.»

ربات بازرس ساخته شده توسط متخصصان مرکز رشد فناوری دانشگاه علم و صنعت ایران که «ربین» نام گرفته است پس از ورود به تاسیسات یا خطوط لوله زیرزمینی با استفاده از دوربین و حسگرهای خود وضع نگهداری لوله را مورد بررسی قرار داده و تحلیل های خود را به کاربر مخابره می کند.

مدیرعامل شرکت فناوری هوشمند ربین عملکرد و اجزای ربات ربین را این گونه تشریح می کند: «این ربات از دوقسمت اصلی تشکیل شده است: یک قسمت آن تراکتور یا کشنده است که حمل کننده تجهیزات است و در واقع قسمت پیشرانه ربات در خطوط لوله است و قسمت دیگر هم دوربین بازرسی است که این دوربین بازرسی می تواند ثابت یا گردان باشد و با چرخش در جهت های مختلف تمام نقاط لوله یا تاسیسات را فیلمبرداری کند.»

وی می افزاید: «در کنار این دوبخش اصلی حسگرهای دیگری در ربات هست، از جمله حسگرهایی که قطر لوله ها را برای ما اندازه گیری می کنند و برمبنای همان ما می توانیم تغییر شکل لوله ها را تشخیص دهیم. این تغییر شکل ها نشان دهنده این هستند که لوله در آن نقطه تحت فشار است و در صورت رسیدگی نکردن این امکان وجود دارد که لوله از آن نقطه دچار صدمه و شکستگی شود.»

قهرمانی درباره سایر قابلیت های ربات ربین می گوید: «تحلیل گازهای داخل مجاری یکی دیگر از قابلیت هایی است که ربات دارد. همچنین این ربات می تواند با اندازه گیری شیب مجاری و سطح مقعطی که در آن قرار گرفته است نقشه های پروفیل طولی همان مسیری را که بازرسی کرده به صورت خودکار تولید کند.»

قهرمانی در پایان با تاکید بر اهمیت بازرسی خطوط لوله در صنایع مختلف بویژه صنعت نفت و گاز می گوید: «ربات ربین در حال حاضر به صورت کاملا صنعتی به تولید رسیده است و در حالی که ربات های مشابه خارجی در بهترین حالت تا ۳۰۰ متر قادر به پیشروی در خطوط لوله هستند ربات تولید شده موفق به کسب رکورد هزار متر در پیشروی شده است. البته این پایان راه نیست و اکنون متخصصان برای تولید سایر نمونه های ربات های بازرسی در حال تحقیق و توسعه هستند.»

منبع:جام جم آنلاین

No tags for this post.