محدودسازی اثرات تخریبی بیماری های عصبی با ورزش
دکتر 'رضا قراخانلو' در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: براساس یافته های علمی فعالیت های بدنی و جسمانی که ورزش نیز بخشی از آن است می تواند ارتباط جدی با ساختمان و عملکرد مغز داشته باشد و آثار مثبت این فعالیت های بدنی بر روی مغز، مورد تایید بسیاری محققان قرار گرفته است.
وی افزود: در دوران کودکی همانگونه که شاهد رشد قسمت های مختلف بدن از جمله استخوانها و عضلات هستیم، مغز هم به لحاظ ساختمان و هم از نظرعملکرد، درحال رشد است و انجام فعالیت های بدنی می تواند به شکل های مختلفی تاثیر مثبت بر رشد مغز برجای بگذارد.
عضوهیات علمی دانشگاه تربیت مدرس یادآور شد: در دوران میانسالی و آغاز سالمندی، مغز هم مانند دیگر قسمت های بدن مانند عضلات و استخوانها دچار نوعی افول و پسرفت می شود و در این شرایط هم فعالیت های بدنی مناسب می تواند مانع افول و زوال مغز در افراد شود.
قراخانلو با بیان اینکه شیوه های تاثیر فعالیت های بدنی بر مغز به دو دسته کلی 'فیزیولوژیک' و 'روانی و رفتاری' قابل تقسیم است، گفت: به لحاظ فیزیولوژیک، امروزه روشن شده است که فعالیت بدنی با تولید عوامل تروفیکی که موجب تغذیه سالم بافت عصبی می شوند می تواند به رشد مغز و حفظ ساختمان بافت عصبی و سلولهای آن کمک کند و حتی می تواند موجب ساخته شدن سلولهای عصبی جدید شود که از این عوامل تروفیکی می توان به BDNF و یا نوروتروفین ها اشاره کرد.
رئیس سابق کمیته ملی المپیک ایران خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، گردش خون مغز هم می تواند به وسیله فعالیت بدنی، دستخوش اصلاح و بهبود شود.
وی تصریح کرد: فعالیت های بدنی به طور جدی می تواند هم در افراد سالم و هم در افراد بیمار موثر واقع شود، مثلا در افرادی که در شروع ابتلا به عوارضی مانند آلزایمر و ام اس یا سایر بیماری های عصبی قرار دارند فعالیت بدنی می تواند اثرات تخریبی بیماری را کاملا محدود کند.
قراخانلو بیان داشت: گذشته از موارد فیزیولوژیک، به لحاظ روانی از نظر پیداکردن نشاط و شادی و همچنین از منظر یادگیری فعالیت های مختلف ورزشی و بدنی و تکنیک ها و مهارت ها هم، ورزش می تواند بر مغز تاثیر بگذارد.
وی ادامه داد: امروزه پرداختن به فعالیت های بدنی چه در افراد سالم و چه در بیماران به عنوان یک رویه رسمی و گسترده در کنار رویه های پزشکی مانند جراحی و دارو درمانی مورد استفاده قرار می گیرد و البته مزیت فعالیت بدنی و ورزش در مقایسه با اقدامات رایج پزشکی، کم هزینه تر و راحت تر هستند و عوارض جانبی به دنبال ندارد.
رئیس پژوهشگاه تربیت بدنی و علوم ورزشی به تشکیل کارگروه 'مغز سالم با ورزش' در این پژوهشگاه از سال گذشته اشاره کرد و گفت: این کارگروه از طریق توسعه فعالیت های هدفمند از جمله تحقیقات علمی، چاپ کتاب و بروشور، تدوین برنامه های تمرینی خاص و ارائه آنها در قالب فیلم، لوح فشرده و نوشتار نسبت به توسعه فعالیت بدنی برای افراد درمعرض آلزایمر، پارکینسون، ام اس و دیگر بیماری های عصبی و یا مبتلایان به این بیماری ها اقدام می کند.
به گفته قراخانلو در این کارگروه تخصصی، نمایندگانی از بخش فیزیولوژی اعصاب، روانشناسی، انجمن های علمی ام اس و آلزایمر و متخصصان فیزیولوژی ورزش حضور دارند و در حال حاضر نسبت به تدوین برنامه های آموزشی برای مربیانی که می خواهند با بیماران عصبی و یا سالمندان کار کنند اقدام شده است.
وی از اجرای مقدمات تدوین کتاب های خاص ورزش و آلزایمر و تقویت همکاری با انجمن های علمی پزشکی در زمینه های کاری مشترک به عنوان دیگر اقدامات صورت گرفته در کارگروه 'مغز سالم با ورزش' یاد کرد.
قراخانلو وعده داد : به زودی فعالیت عملیاتی مشترک با انجمن آلزایمر آغاز خواهد شد که تمرکز آن بر پیشگیری از سالمندی و پیشگیری از وقوع آلزایمر خواهد بود.
وی تصریح کرد: انجمن آلزایمر، کلینیکی در اختیار دارد که برنامه های مختلف پیشگیری از سالمندی برای تعداد زیادی از مراجعه کنندگان را اجرا می کنند اما جای ورزش در میان برنامه های آنها خالی است و ما درنظر داریم مربیان کارآزموده را به این انجمن ها اعزام کنیم تا سالمندان همزمان که در برنامه های هنری، فرهنگی، تفریحی و روانشناسی شرکت می کنند، فعالیت های ورزشی و بدنی مناسب و موثر در مقابله با آلزایمر را به سالمندان آموزش ببینند.
به گفته رئیس پژوهشگاه تربیت بدنی، جلب حمایت و توجه بزرگان و متخصصان مغز و اعصاب همچون پروفسور سمیعی نیز در دستور کار کارگروه 'مغز سالم با ورزش' این پژوهشگاه قرار دارد.
وی با بیان اینکه تهیه آمار دقیق از مبتلایان به بیماری آلزایمر در کشور کار چندانی آسانی نیست و تعداد و مشخصات بسیاری از مبتلایان به این عارضه در آمارهای رسمی به ثبت نرسیده است، تهیه بانک اطلاعاتی از بیماران مبتلا به آلزایمر و پارکینسون را یکی از اصول ضروری برنامه ریزی به منظور درمان مبتلایان به این بیماری ها برشمرد.
