مراقبت از زیست بوم های وابسته به آب شیرین ضروری است

 آب شیرین فقط ناحیه بسیار کوچکی از سطح سیاره زمین را تشکیل می دهد اما برای اقتصاد، محیط زیست و بقای انسان ضروری است. با این حال، آب شیرین همچنین در میان بیشترین اکوسیستم های در معرض خطر قرار دارد و تحقیقات جدید ارزان ترین و کارآمدترین روش ها برای بازیابی رودها را ارائه داده است.

آب مایه حیات است

بر اساس اعلام سازمان ملل، بیش از 40 درصد از نیروی کار جهانی تا حد زیادی به آب شیرین وابسته هستند و ارتباطات قوی بین آب و مشاغل در تمامی بخش های اقتصاد از جمله کشاورزی، ماهیگیری، جنگل داری، تولید و حمل و نقل وجود دارد.

تمامی اکوسیستم ها توسط آب به یکدیگر مرتبط می شوند در نتیجه آب شیرین ارزش تریلیون ها دلار را در اقتصاد دارد. از جمله اقداماتی که با استفاده از این مایع حیاتی انجام می شود، شامل تولید نیروی برق، تولید غذا و دارو، توریسم و بسیاری حوزه های دیگر است.

شهروندان ایالات متحده امریکا هر سال به تنهایی حدود 24 تا 37 میلیارد دلار بر روی فعالیت های توریسم مرتبط با ماهیگیری سرگرم کننده هزینه می کنند. همچنین در استرالیا، سرگرمی های مرتبط با آب شیرین برای اقتصاد میلیاردها دلار ارزش دارد.

 آب شیرین فقط ناحیه بسیار کوچکی از سطح سیاره زمین را تشکیل می دهد اما برای اقتصاد، محیط زیست و بقای انسان ضروری است. با این حال، آب شیرین همچنین در میان بیشترین اکوسیستم های در معرض خطر قرار دارد

از بین رفتن تنوع زیستی آب شیرین

متاسفانه نقش اکوسیستم های سالم وابسته به آب شیرین در حفظ حیات وحش کمتر مورد توجه قرار گرفته است. آب شیرین فقط حدود 0.5 درصد سطح زمین را پوشانده اما مامن تقریبا 10 درصد تمامی گونه های شناخته شده از جمله یک سوم تمامی مهره داران است.

علی رغم این فراوانی در تنوع زیستی، اکوسیستم های آب شیرین تحت بیشترین خطر بر روی زمین هستند. بر اساس "شاخص سیاره زنده مجمع جهانی حیات وحش"، تعداد ماهی های موجود در آب شیرین، پرندگان، پستانداران، خزندگان و دوزیستان طی 40 سال گذشته به سه چهارم کاهش یافته است.

این تعداد بیش از زوال گونه ها در اقیانوس ها و حیات وحش خشکی است. در این بین "اتحادیه بین المللی حفاظت از فهرست قرمز طبیعت" اعلام کرده 35 درصد دوزیستان ساکن در آب شیرین در معرض خطر یا انقراض هستند و همچنین 46 درصد پستانداران و 38 درصد لاک پشت ها نیز چنین وضعیتی دارند.

خطرات علیه آب شیرین

از میان تمامی اکوسیستم های زمین، اکوسیستم های آب شیرین بیشترین ضربه را در اثر فعالیت های انسانی خورده اند. خطرات کلیدی شامل سدسازی، زراعت، صنعت، استخراج آب، آلودگی، گونه های مهاجم، شکار بیش از حد گونه ها و تغییرات جوی هستند.

این خطرات با شیوه هایی که پیش بینی آن ها دشوار است با یکدیگر تعامل دارند و این امر مدیریت اکوسیستم های آب شیرین را چالش برانگیزتر کرده است. این خطرات پیچیده و در حال تعامل، اغلب نادیده گرفته می شوند و این امر منجر به تصمیم گیری های ضعیف و در نهایت از بین رفتن گونه ها می شود.

از بین رفتن زیستگاه نیز به دلیل جنگل زدایی، فعالیت های کشاورزی و سدسازی صورت می گیرد. همچنین استخراج ناپایدار آب برای آبیاری، صنعت و مصارف شهری خطر مهمی برای گونه های وابسته به آب شیرین هستند. شکار و مصرف بیش از حد این گونه ها به ویژه ماهی ها خود خطری برای این اکوسیستم هاست.

توسعه زیرساخت از جمله سدسازی نیز جریان آب را ملایم می کند. شاید در سراسر جهان یک میلیون سد وجود داشته باشد و آن ها رودها را به بخش های ایزوله تقسیم کرده اند. این در حالی است که گونه های وابسته به آب شیرین از جمله ماهی ها و خزندگان اغلب نمی توانند با این تغییرات سازگار شوند و در معرض خطر بالای انقراض قرار دارند.

آلودگی خطر مهم دیگر برای این زیستگاه هاست. جریان کود ناشی از کشاورزی و آلاینده های صنعتی مستقیما وارد رودها و دریاچه ها می شوند و تا حدی موجب سمی شدن این مناطق شده اند که دیگر نمی توانند از گونه های نرمال خود پشتیبانی کنند.

گونه های مهاجم نیز نقش مهمی را در مختل کردن اکوسیستم های آب شیرین ایفا کرده اند. به طور مثال، موجودی به نام Cyprinus  carpioآفتی است که ماهیان را از بین می برد. این موجود حدود 100 سال پیش در راه های آبی استرالیا ظاهر شد اما به سرعت گسترش یافت و دولت فدرال این کشور اخیرا گام هایی را برای کنترل آن انجام داده است. تغییرات جوی نیز خطر دیگری را برای زیستگاه های آب شیرین به ویژه گونه هایی دارند که قادر به مهاجرت نیستند یا این که نمی توانند با دماهای بالا سازگار شوند.

پیش بینی می شود در کشوری مانند استرالیا، نوسانات شدید آب و هوایی و بلایای طبیعی مانند سیلاب ها و خشکسالی شایع تر شوند و تنوع زیستی وابسته به آب شیرین را بیشتر در معرض خطر قرار دهند. 

با تشدید شدن خطرها در دهه های آتی، خطر حیات وحش وابسته به آب شیرین افزایش خواهد یافت و اکوسیستم های آسیب پذیر آب شیرین در معرض از بین رفتن هستند.

گزارش حاضر، ارزان ترین و کارآمدترین روش برای برخورد کردن با خطرات موجود از جمله تغییرات جوی و تغییر کاربری زمین را ارائه داده است. تحقیقات جدید نشان می دهد بهترین راه برای کمک کردن به گونه های آب شیرین، بازیابی رودخانه هاست. این امر شامل حصاربندی دام، تثبیت کردن سواحل رودخانه ها، حذف کردن علف های هرز و بازیابی پوشش گیاهی بومی است.

با این حال این امر هزینه بر است و می توان با مدیریت زمین و مزارع، محافظت از حیات وحش وابسته به آب شیرین را مقرون به صرفه تر کرد. این مدیریت شامل چرخشی کردن استفاده از چراگاه ها، کاهش دادن فرسایش از طریق اقدامات هوشمند و مدیریت کردن بهتر آفت کش ها و مواد مغذی است.

در حالی تغییردادن زراعت و اقدامات کاربری زمین در اطراف رودخانه ها می تواند کیفیت آب را به صورت ارزان تر ارتقا دهد، این اقدام می تواند تاثیر ملایمی بر روی کلیت تنوع زیستی داشته باشد.

در این میان زمین داران خود نیازمند انگیزه هایی برای محافظت کردن از پوشش گیاهی موجود در طول رودخانه ها هستند و باید این انگیزه ها را برای آن ها ایجاد کرد زیرا انسان از محافظت کردن از تنوع زیستی بهره بیشتری خواهد برد.

 

ترجمه: شه تاو ناصری

No tags for this post.