حفاظت از جنگل های هیرکانی در ایران ارزش حیاتی دارد
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست، حمید گشتاسب میگونی در یادداشتی آورده است؛ عرصه رویشگاه های جنگل های هیرکانی با برخورداری از گونه های اندمیک رو به تخریب در حکم میراث طبیعی، ارزشی علمی و جهانی دارند.
حفظ اجتماعات گیاهی در جنگل های شمال کشور به عنوان مهمترین کانون تنوع زیستی کشور می تواند به عنوان میراثی جهانی شبکه مناطق حفاظت شده کشور را غنا بخشیده و به کشور ما اعتباری جهانی ببخشد.
جنگل های باستانی شمال کشور آخرین شانس کشور برای انتخاب میراث های طبیعی و جهانی و ثبت آن در فهرست میراث های یونسکو به شمار می روند.
روند تخریب این جنگل ها بی اعتنایی نسبت به اهمیت حیاتی آنها در سرنوشت محیط طبیعی کشور و ارزش های جهانی آنها به عنوان تنها میراث طبیعی واجد شرایط و قابل عرضه به شبکه میراث های طبیعی جهانی است و ادامه این روند نه تنها امکان انتخاب نمونه های مناسبی از آن را برای این منظور از بین می برد بلکه کشور ایران را از کسب یک افتخار جهانی که می تواند نام خود را در فهرست میراث های جهانی به ثبت برساند و مایه غرور و مباهات ملی برای نسل حاضر و آتی گردد محروم می کند.
تحت چنین شرایطی اگر نسل آتی در قضاوت خود نسبت به کسانیکه میراث های طبیعی آنها را با چوب کشی به بهای اندک می فروشند و آنان را از افتخاری جهانی محروم می کنند داوری کرد نباید تعجب کرد.
حفاظت از جنگل هایی تا این اندازه با اهمیت و با پشتوانه های استدلالی کافی که ارزش های بلند مدت ملی و جهانی را نیز به ارمغان می آورد، هیچگونه غفلتی را برنمی تابد.
در شرایطی که دولت جمهوری اسلامی تأکید بر حفاظت از این جنگل ها دارد، پافشاری بر ادامه بهره برداری از منابع چوبی این جنگل ها که به استناد آمارهای موجود فقط 10 درصد از نیازهای صنایع چوبی کشور را تأمین می کند، مایه تعجب و شگفتی است.
به نظر نمی رسد برای کشور عظیم و قدرتمند ایران که بر روی منابع گاز و نفت نشسته است ضرورتی به تامین منابع ارزی توسط جنگل های آن باشد، در سرزمینی که از لحاظ اکولوژیکی خشک محسوب می شود حفاظت از موجودیت جنگل های آن به تنهایی ارزش حیاتی دارد و با هیچ معیار مادی قابل محاسبه نیست.
حتی اگر با فرض محال تامین نیازهای مادی ضرورت پیدا کند چوب فروشی تنها راه نیل به این هدف نبوده و می توان با سرمایه گذاری و تجهیز این جنگل ها مانند سایر کشورهای جهان راه های دیگری نظیر اکوتوریسم را جستجو و فعال کرد که هم کارکردهای حیاتی و چند جانبه جنگل ها محفوظ بماند و هم به منابع مادی دست یافت.
البته این موضوع در مورد منابع طبیعی عادی تجدید شونده ای صادق است که در حکم میراث جهانی نیستند میراث های جهانی فارغ از هرگونه محاسبات اقتصادی سرانگشتی قرار دارند و هیچگونه ارزیابی مادی متعارف را بر نمی تابند.
همانگونه که به دلیل نیازهای مادی نمی توان میراث های فرهنگی کشور را به شکل متعارف کالا فروخت میراث های طبیعی جهانی نیر قابل فروش نیستند. میراث های جهانی طبیعی و فرهنگی هر دو به عنوان نماد تکامل بشر از ارزشی همطراز برخوردارند که بهره برداری از آنها راهکارهای دیگری را می طلبد که الزاما محدود به استفاده فیزیکی از آنها نیست.
چگونه است درک ارزش میراث فرهنگی که دستاورد هزاره های انسانی است، ساده است اما درک ارزش میراث های طبیعی که طی میلیون ها سال در کارگاه طبیعت خلق شده، نظام یافته و قوام گرفته اند و از نظر پیچیدگی و کارکرد به مراتب بر میراث های فرهنگی می چربند تا این حد برای مسئولان ذیربط در امور جنگل دشوار می نماید.
