در صنایع تولید مواد شیمیایی و دارویی از واکنش‌ها و فرایندهای بسیاری جهت تولید ترکیبات آلی استفاده می‌شود و اغلب این واکنش‌ها به برقراری شرایط پیچیده‌ای برای پیشروی نیاز دارند.
زمان انجام برخی از این واکنش‌ها طولانی است و بهره‌وری پایینی دارند و از سوی دیگر استفاده از کاتالیست‌های بعضا سمی و گران‌قیمت در این واکنش‌ها نیز از مشکلات اساسی در این زمینه به شمار می‌رود. ازاین‌رو ابداع و معرفی کاتالیست‌های ارزان‌قیمت و پربازده کمک شایانی را به صنایع داروسازی و شیمیایی خواهد کرد.
اخیرا محققان دانشگاه تحصیلات تکمیلی کرمان کاتالیستی را در این زمینه معرفی کردند. دکتر الهه مصدق از اعضای هیات علمی این دانشگاه، ضمن اشاره به ترکیبات آلی اکتاهیدروزانتان‌ها به‌عنوان یک حد واسط دارویی پرکاربرد، هدف از انجام این طرح را تولید کاتالیست کامپوزیتی سرامیکی مشتق از پوسته تخم‌مرغ با خاصیت مغناطیسی جهت تسریع فرایند تولید حد واسط برای انجام واکنش‌های مورد نظر عنوان کرد.
وی با تاکید بر این که استفاده از این نانوکامپوزیت کاتالیستی موجب افزایش بازدهی فرایندهای تولید ترکیبات دارویی می‌شود، خاطر نشان کرد: با کاربردی کردن این کاتالیست مغناطیسی، نیاز صنایع به ترکیبات کاتالیستی سمی و گران‌قیمت مرتفع خواهد شد و این امر موجب کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی و کاهش قابل‌توجه هزینه در صنایع داروی می‌شود.
مصدق، با بیان این که در تولید این کاتالیست از پوسته تخم‌مرغ استفاده شده است، ادامه داد: پوسته تخم مرغ بخش عمده‌ای از این نانوکامپوزیت کاتالیستی را تشکیل می‌دهد، از این رو کاهش هزینه‌تولید را به دنبال دارد.
این محقق در خصوص نحوه عملکرد و ساختار این نانوکامپوزیت کاتالیستی توضیح داد: پوسته تخم‌مرغ یکی از منابع مهم کربنات کلسیم است که سالانه صدها تن از آن به صورت زباله و بدون هیچ‌گونه عملیات بازیافت دور ریخته می‌شود. ازآنجایی‌که ساختار پوسته تخم‌مرغ متخلخل است، در ابعاد نانومتری سازوکار عملکرد متفاوتی را نسبت به کربنات کلسیم تجاری به نمایش می‌گذارد.
مجری طرح با بیان این که نانو پودر مزو متخلخل تخم‌مرغ دارای سطح ویژه بالایی است، اظهار کرد: این امر موجب می‌شود این ماده قابلیت بالایی در جذب انواع فلزات بروز دهد. بنابراین می‌توان از آن به عنوان یک بستر سرامیکی کاتالیستی استفاده کرد.
به گفته وی با توجه به نامحلول بودن این ماده در حلال‌های مرسوم آلی، با پوشش دهی نانو پودر پوسته تخم‌مرغ توسط نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن می‌توان به قابلیت جداسازی این نانوکامپوزیت پس از اتمام واکنش نیز دست یافت.
این محقق به سایت خبری ستاد نانو گفت: در این پژوهش نانو ذرات مزومتخلخل از پوسته تخم‌مرغ سنتز شده و ازآنجایی که این ذرات دارای خاصیت بازی و محافظت کنندگی قوی هستند، قادر هستند در حضور نمک آهن (II) نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن را بدون استفاده از جو محافظت کننده و عوامل احیا کننده، سنتز کنند.
وی یادآور شد: این کاتالیست زیست سازگار که به تولید نیمه صنعتی نیز رسیده است، علاوه بر صنایع داروسازی، در صنایع نفت و پتروشیمی نیز کاربرد خواهد داشت.
محقق طرح تصریح کرد: از نتایج این طرح یک اختراع با عنوان «کاربرد پوسته تخم‌مرغ به عنوان یک کاتالیست زیستی سازگار با محیط‌زیست در واکنش‌ها و تبدیلات آلی» با شماره ثبت 80438 به ثبت رسیده است.
نتایج این تحقیقات که حاصل تلاش‌های دکتر الهه مصدق و دکتر اسدالله حسن خانی از اعضای هیأت علمی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان و فاطمه سادات حسینی نسب عضو هیأت علمی دانشگاه هرمزگان است، در مجله RSC Advances به چاپ رسیده است.
No tags for this post.