جایزه «فرزان» به دانشجویان فیزیک اعطا شد

دکتر یاسمن فرزان، عضو هیات علمی پژوهشگاه دانش های بنیادی و فرزند زنده یاد استاد فرزان در مراسم اعطای این جایزه اظهار داشت: «رشته پدرم مهندسی عمران بود و شاید به نظر طبیعی تر می رسد که این جایزه به جای دانشجویان فیزیک به دانشجویان مهندسی عمران اهدا شود. ابتدا چنین قصدی داشتم اما به لحاظ اجرایی برای من ساده تر و عملی تر است که جایزه به دانشجویان فیزیک اهدا شود. به علاوه من و پدرم در این نقطه هم‌نظر و هم رای بودیم که مرز بین علوم به خصوص علوم مهندسی و علم فیزیک تصنعی است. پدرم همیشه به دانشجویانش تاکید می کرد که «به عنوان یک مهندس باید ریشه فیزیکی فرمول‌ها را درک کرده باشید و الا نشاید شما را مهندس خواندن».

فیزیکدان برجسته برنده جایزه سال ۲۰۱۳ مرکز بین المللی فیزیک نظری عبدالسلام تصریح کرد: به عقیده اینجانب در عالم نظر، ریاضیدانان و مهندسان از دو سو همسایگان دیوار به دیوار ما فیزیکدانان هستند. ما با دیگر دانشمندان نظیر شیمیدانان، پزشکان و زیست شناسان نیز هم محله‌ایم اما با این دو همسایه دیوار به دیواریم. در این زمستان سخت و قحطی دانش و یورش بی امان خرافات و جهل چه از نوع سنتی و چه از نوع شبه علم، برای زنده ماندن و رشد نیازمند آن هستیم که با همسایه های خود به خصوص با همسایه های دیوار به دیوارمان بیش از اینها همراهی و همکاری کنیم. امیدوارم این جایزه به طور نمادین گویای این نظر باشد.

وی درباره علت اعطای این جایزه به دانشجویان کارشناسی ارشد گفت: در مقطع کارشناسی ارشد است که هویت و شخصیت پژوهشی فرد شکل می گیرد. چه بسا دانشجویان ممتازی که در مقطع ورود به دوره کارشناسی بسیار توانمند ظاهر می شوند اما تا به کارشناسی ارشد می رسند به هزاران دلیل مختلف انگیزه خود را از دست می دهند. البته من به درخشش آنی و یک شبه بعد از دوره کارشناسی ارشد هم باوری ندارم.

فرزان در ادامه به پدیده «نوکیسگی» یا «تازه به دوران رسیدگی» اشاره کرد و گفت: رفتارهای نابهنجار نوکیسگان همواره سبب انزجار فقیر و غنی می شود. در مقاطع بی ثباتی اقتصادی و فساد مالی نوکیسگان بیشتری سر بر می‌آورند. پدیده مشابه در جامعه فیزیک هم اتفاق افتاده که به آن «نورزومگی» می گویم. در سایه سیاستهای غلط نظیر چند برابر کردن بی رویه ظرفیت دکتری و یا اعمال معیارهای صرفا کمی نظیر شمارش تعداد مقالات و ارجاعات، افرادی یک شبه، لقب غیررسمی «ستاره فیزیک ایران» گرفته اند که متاسفانه تسلطی به ابتدایی ترین مفاهیم پایه ای فیزیک ندارند و این ضعف جا به جا خود را نشان می دهد.

برنده جایزه دانشمند جوان اتحادیه بین‌المللی فیزیک محض و کاربردی (آیوپاپ) خاطرنشان کرد: اصرار من بر آن است که دانشجویانی را انتخاب کنیم که هم پایه علمی قوی ای دارند و هم انگیزه قوی برای کار پژوهشی در سطح جهانی. در توهم نبوغ به سر نمی برند، قصد ندارند چرخ را دوباره اختراع کنند و می دانند که هر چه قدر هم باهوش باشند در جامعه فیزیک جهانی افرادی که دست کم در جنبه هایی از آنها باهوش ترند، فراوان بوده و هستند؛ بنابراین متواضعانه مقالات موجود در اصطلاحا «لیترچر» را جدی می گیرند. کم نبودند دانشجویان بسیار باهوش و با انگیزه ایرانی که حاضر بودند خود را وقف فیزیک کنند اما چون دید مناسب درباره پژوهش فیزیک نداشتند و عموما دچار پدیده «توهم نبوغ» یا «ذهن خود یگانه پنداری» بودند راه به جایی نبردند. 

در ادامه این مراسم برگزیدگان جایزه استاد فرزان در سخنانی به بیان توصیه هایی به دانشجویان کارشناسی پرداختند.

انصای فرد در سخنان خود از دوران کارشناسی به عنوان فرصتی خوب برای آشنایی با گرایش های مختلف فیزیک و سنجش علاقه مندی ها و توانایی های خود در حوزه های مختلف یاد کرد و گفت: منظور صرفا بررسی علمی گرایش های درسی نیست مهمتر از آن این است که دانشجو از خود بپرسد که کسب درامد چقدر برایش اولویت دارد  و آیا پول اولویت آخرش است، بیشتر دوست دارد در آزمایشگاه باشد و با ابزار کار کند یا دوست دارد در اتاق پشت میز بنشیند و محاسبه کند. اصلا چند ساعت می تواند بدون پلک زدن معادلات فیزیکی را حل کند یا اصلا چقدر به فلسفه علاقه دارد؟ چقدر به تاریخ علاقه دارد ، چند بار دلش خواسته است که فیزیک را ول کند و برود سراغ ادبیات و نویسندگی؟ دانشجو با  پاسخ دادن به این سوالات می تواند، حداقل جهت گیری خودش را مشخص کند.

وی افزود: موضوع دیگر در مورد واحد های تخصصی دوران کارشناسی است برای یک پژوهش گر خوب شدن این واحد ها را باید با نهایت ظرافت و دقت پاس کرد و چیزی فراتر از نمره را تقاضا کرد. می توان با موضوع درگیر شد و درس را به چالش کشید. باید ایده های تکراری را پشت سر بگذارید تا به ایده های نو برسید. بدانید که این تفکر در آینده به شما کمک خواهد کرد حتی اگر در دوران کارشناسی نتیجه مطلوب نداشته باشد.

انصاری فرد با اشاره به مساله تحصیل در خارج از کشور که دغدغه بسیاری از دانشجوهاست،گفت: من فکر می کنم مهم تر از آن که شما کجا تحصیل می کنید، این باشد که شما چه کاری می کنید و چقدر و چطور کار می کنید؟ مشخص است که تحصیل در دانشگاهی بهتر، بهتر است و احتمال موفقیت بیشتر ، اما به چه بهایی؟

به گزارش مهر، دکتر یعقوب فرزان، استاد دانشکده فنی دانشگاه تبریز و از چهره های برجسته جامعه مهندسی عمران کشور بیستم مهرماه ۹۴ دعوت حق را لبیک گفت.

زنده یاد استاد فرزان که متولد ۱۳۱۴ در شهر تبریز بود، تحصیلات ابتدایی و متوسطه خویش را در دبستان حکمت و دبیرستان تربیت تبریز به پایان رسانده و در سال ۱۳۳۲ تحصیلات کارشناسی خود را در دانشکده فنی دانشگاه تهران آغاز کرد. وی چند سال بعد برای ادامه تحصیل راهی فرانسه شد و دوره های کارشناسی ارشد مکانیک کاربردی و دکتری مهندسی عمران را به ترتیب در سالهای ۱۳۴۴ در دانشکده علوم پاریس و ۱۳۴۷ در دانشگاه پاریس به اتمام رساند.

این استاد پیشکسوت دانشگاه تبریز که در سال ۱۳۴۱ به عضویت هیات علمی دانشگاه تبریز درآمد، پس از بازنشستگی از این دانشگاه هم دست از تلاش علمی و آموزشی نکشید و از ابتدای سال ۱۳۸۵ به عنوان عضو هیات علمی به گروه عمران دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر پیوست. وی در توسعه و نشر مباحث مهندسی به ویژه مباحث سازه های بتن آرمه، مهندسی پل و تئوری صفحات و پوسته ها نقش موثری داشتند.

به گزارش مهر، تالیف شش کتاب و مقالات متعدد علمی، هدایت پایان نامه های کارشناسی ارشد و دکتری و پروژه های تحقیقاتی در حوزه های مختلف مهندسی عمران به ویژه سازه، بتن آرمه، بررسی رفتار دالهای اریب از بتن آرمه و انتقال حرارت به وسیله تشعشع در کوره‏ ها از جمله خدمات ماندگار علمی این استاد برجسته مهندسی عمران است.