از جنگ و تخریب تا ترمیم و درمان

چارلز تاونز پس از انیشتین دومین کسی بود که توانست در سال ۱۹۵۳ میزر (تقویت‌کننده موج میکروویو) را اختراع کند. او با ثبت این اختراع خواست آزمایش‌های خود را حول جایگزینی نور مرئی به جای فروسرخ ادامه دهد. در سال ۱۹۵۸ نخستین بار پیشنهاد فعالیت میزر در فرکانس‌های نوری در مقاله‌ای توسط اسکاولو و تاونز داده شد. همان زمان «گوردون هولد»، دانشجوی دکترای دانشگاه کلمبیا در مقاله‌ای عبارت لیزر را پیشنهاد داد. در نهایت تئودور میمن (Theodore H. Maiman) موفق شد در سال۱۹۶۰ میلادی لیزر پالسی یاقوت را بسازد. پس از آن علی جوان، فیزیکدان ایرانی موفق شد در سال 1961 میلادی با استفاده از هلیوم و نئون نخستین لیزر گازی را بسازد. سال ۱۹۶۲ میلادی نیز پیشنهاد لیزرهای نیمه‌هادی مطرح شد.  پس از آن لیزر نیم‌رسانا در مخابرات نوری نیز سال 1966 توسط  ژاپنی ها و آمریکایی ها مورد توجه قرار گرفت.

امروزه لیزر کاربردهای وسیعی در علوم مختلف مانند فیزیک و شیمی، زیست‌شناسی و پزشکی، صنایع نظامی( ردیاب لیزری، تفنگ لیزری، بمب با هدایت لیزری و …)، صنعت(جوشکاری لیزری، برش‌های لیزری، برش الماس، مسافت یاب لیزری، صنایع ساختمانی)، ارتباطات نوری، اندازه‌گیری (سرعت سنجی) کاربرد پیدا کرده است.

ماهیت و جنس لیزر هیچ تفاوتی با نور ندارد تنها تفاوت آن میزان شدت فوق العاده زیاد آن نسبت به نور است

دکتر حمید رضا قمی، عضو هیات علمی دانشکده لیزر و پلاسما دانشگاه شهید بهشتی در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس در این خصوص گفت: ماهیت و جنس لیزر هیچ تفاوتی با نور ندارد تنها تفاوت آن میزان شدت فوق العاده زیاد آن نسبت به نور است؛ اگر بخواهیم شدت لیزر را با چشم بسنجیم شاید 10 به قوه 4 تا 10 به قوه 10 شدت درخشندگی اش بیشتر از نور باشد به همین دلیل اصولا تمام ادوات لیزری نمی توانند با چشم سازگار باشند و کار کردن با آن نیاز به تجهیزات خاصی دارد؛ درست استفاده نکردن لیزر می تواند به شبکه چشم آسیب برساند و باعث کوری موقت یا دایمی فرد شود.

وی به کاربرد گسترده لیزر در علوم مختلف اشاره کرد و افزود: امروزه لیزر برای اندازه گیری بیماری و آفت یک مزرعه، محاسبه لکه های نفتی سطح دریا، امنیت اطلاعات محرمانه، پزشکی( جراحی بیماری های پوستی و زیبا سازی پوست، دندانپزشکی، بلیچینگ (سفید کردن دندان‌ها)، چشم پزشکی، بیماری های مفاصل و عضلات، جراحی های ستون فقرات، قلب و عروق و…) و در صنایع جوشکاری، برشکاری فلزها، چوب ها و کاغذ ها و … کاربرد زیادی پیدا کرده است.

وی ادامه داد: همچنین لیزر در صنعت هوافضا نیز از جایگاه ویژه ای برخوردار است؛ امروزه لیزری ساخته شده است که توانایی انهدام یک پهپاد و موشک در فاصله ای بسیار دور را دارد. سلاح های لیزری نیز ایجاد شده اند که مانند بمب عمل می‌کنند. این سلاح ها قادرند با نشانه گیری دقیق و با سرعت عمل بالا یک نقطه ای را از فاصله دور منهدم کنند.

این عضو هیات علمی دانشکده لیزر و پلاسمای دانشگاه شهید بهشتی اظهار کرد: تکنولوژی ساخت لیزر از سطح تکنیکی بسیار بالایی برخوردار است و قطعات ساخت آن  تنها در انحصار کشورهای پیشرفته آمریکایی، ژاپنی، آلمانی، روسی، انگلیسی و فرانسوی است. قطعات این تکنولوژی بسیار گران قیمت است و تا زمانی که ما دسترسی به این قطعات نداشته باشیم قادر به ساخت آن نخواهیم بود به همین دلیل ما تاکنون در زمینه ساخت لیزر فیبری وdiode فقط مصرف کننده این تکنولوژی بوده ایم اما توانسته ایم به تکنولوژی لیزرهای جامد و گازی مانند دی اکسید کربن و هلیم-نئون و…دست یابیم و موفقیت هایی نیز در این خصوص کسب کنیم.

قمی به آینده این تکنولوژی اشاره کرد و گفت: امروزه برای ارتباطات از WI-FI استفاده می کنیم اما نسل بعدی اینترنت توسط کابل های فیبرنوری انتقال داده خواهد شد. کما اینکه هم اکنون نیز اینترنت ایران با کابل نوری به کشورمان انتقال داده می شود و شهروندان نه تنها در شهرها بلکه در خانه ها نیز از طریق فیبر نوری به شبکه اصلی اینترنت وصل می شوند؛ هر کابل نوری، هزاران فیبر نوری دارد که چندین هزار نفر می توانند به آن شبکه متصل شوند.

 

گزارش: فرزانه صدقی  

 

No tags for this post.