مسعود توحید فر*: تا پایان سال ۲۰۱۵ سطح زیر کشت پنبه تراریخته مقاوم به آفت (Bt) به بیش از ۲۰ میلیون هکتار رسید. این افزایش سریع سطح زیر کشت، بازتابی از سودمندی و رضایتمندی کشاورزان است. پنبه می تواند با کمک به تامین امنیت غذایی و مساعدت به اقشار کم درآمد، سلامت انسان را بهبود ببخشد و همچنین می تواند با افزایش تولیدات کشاورزی و درآمد کشاورزان میزان گرسنگی را کاهش دهد.
زمانی استفاده از یک تکنولوژی اخلاقی خواهد بود که بتواند مشکلی را حل کرده و از نظر ایمنی و سلامتی هم مشکلی را ایجاد نکند. به همین دلیل اگر پنبه تراریخته بتواند به هر طریقی مشکلات ناشی از روش های کشاورزی سنتی را به حداقل رساند، بدون اینکه خود مشکل جدیدی ایجاد کند، از نظر فنی و اخلاقی استفاده از آنها ارجحیت خواهد داشت.
در حال حاضر استفاده از پنبه ترایخته مقاوم به آفت به منظور کنترل آفات حشره ای و کاهش مصرف سم، دارای مزایای منحصر بفردی از نظر ایمنی محیط زیست، کاهش هزینه های تولید و کاهش میزان گرسنگی است؛ به همین دلیل باعث شده که این تکنولوژی سریعا و بطور وسیع مورد پذیرش قرار گیرد. بعلاوه، عدم تغییر شرایط زندگی گیاه بر اساس اصل اختیار و سالم تر و مقاوم بودن آن بر اساس اصل سلامتی، اخلاقی بودن این فعل را نشان می دهد.
ولی بایستی خاطر نشان کرد، اینگونه محصولات قبل از آزاد سازی ارزیابی های ایمنی زیستی به منظور تضمین ایمنی آنها انجام می شود تا چالشها و ملاحظات موجود درباره آنها از بین برود.
در حال حاضر جمعیت جهان بیش از ۷ میلیارد نفر است و تخمین زده می شود که بالغ بر ۸۰۰ میلیون نفر از آن غذای کافی در اختیار ندارند. تقریباً ۵ درصد مردم دنیا در آسیا، ۲۵ درصد در آفریقا، ۱۲ درصد در آمریکای لاتین و باقیمانده آنها در سایر نقاط دنیا فقیر هستند. عمده این مردم فقیر در مناطقی از کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند.
با در نظر گرفتن نرخ رشد جمعیت در جهان، متخصصین بین‌المللی به این نتیجه رسیده اند که برای برآورده کردن نیازهای غذائی جمعیت ۱۱ میلیاردی جهان در سال ۲۰۵۰، باید تولید غذا دو تا سه برابر شود. حال سؤال اساسی این است که چگونه باید به چنین هدفی دست یافت. توافق کلی در بین دانشمندان این است که روش های سنتی فعلی قطعا قادر به تأمین این نیاز رو به رشد نخواهد بود.
در کنار تمامی روشهای موجود برای بهبود امنیت غذایی در دنیا، استفاده از محصولات تراریخته هم می تواند در رفع نیازهای غذایی جمعیت در حال افزایش دنیا سهم داشته باشد؛ بطوریکه هندوستان کشوری است با کشاورزان خرده پا و فقیر که بیشتر آنها قادر نیستند درآمد کافی برای تامین نیازهای اساسی خود داشته باشند.
میانگین درآمد خانوارهای روستایی در هندوستان ۴۶ دلار در ماه و میانگین هزینه های آنها ۶۲ دلار بود. بنابراین از ۹۰ میلیون خانوار روستایی کشاورزان فقیر و کوچکی هستند که نمی توانند از زمین خود درآمد کافی برای تامین هزینه های خود داشته باشند.
سطح زیر کشت پنبه مقاوم به آفت در هندوستان که به بسیاری از آفات مهم پنبه مقاوم است به ۱۲ میلیون هکتار در سال ۲۰۱۵ رسیده است. در هندوستان تعداد کشاورزانی که پنبه مقاوم به آفت می کارند از ۳۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۰۴ به بیش از ۱۲ میلیون نفر در سال ۲۰۱۴ رسید که بیانگر سودآوری این فناوری برای آنان است.
همزمان با افزایش استفاده از پنبه مقاوم به آفت، عملکرد پنبه هندوستان که یکی از پایین ترین عملکردهای جهان بود از ۳۰۸ کیلوگرم در هکتار در سال ۲۰۰۱-۲۰۰۲ به بیش از ۱۰۰۰ کیلوگرم در هکتار در سال زراعی ۲۰۱۳ رسید که رشد عملکرد ۶۰ درصدی و بیشتر از آن به استفاده از پنبه تراریخته مقاوم به آفت استناد داده می‌شود.
با در نظر گرفتن کاهش مصرف حشره کشها برای کنترل آفت به میزان حداقل ۳ مرتبه سمپاشی و از طرف دیگر قیمت بالاتر بذر پنبه تراریخته مقاوم به آفت، تخمین زدند که سود خالص کشاورزانی که در هندوستان پنبه مقاوم به آفت می کارند در سال ۲۰۱۳ برابر با ۶۰۰ دلار در هر هکتار بود. نفع اقتصادی ناشی از کشت پنبه تراریخته مقاوم به آفت در مجموع ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۹ میلادی برابر با رقم موثر۵.۱ میلیارد دلار بود.
پنبه تراریخته مقاوم به آفت موجب کاهش نیاز به حشره کش ها به نصف، دو برابر شدن عملکرد و تبدیل کشور هندوستان از یک وارد کننده پنبه به یک صادر کننده عمده پنبه شده است.
آنچه مسلم است، استدلال های غیرمنطقی و غیرعلمی جهت مخالفت با یک فناوری جدید هم به همان اندازه غیراخلاقی است. به نظر می رسد جامعه بایستی با نگرش منطقی، علمی و بدون هیچ ادعای اغراق آمیز نسبت به این فناوری قضاوت کند.
به گزارش مهر، اگر چه هیچ مدرکی دال بر مضر بودن پنبه تراریخته مقاوم به آفت برای انسان، موجودات دیگر و محیط زیست تا به حال گزارش نشده است، اخیراً عده ای با انتشار مطالب غیر علمی سعی بر فناوری هراسی دارند تا بتوانند این فناوری را که در دنیا بالغ بر ۱۵۰ میلیارد دلار برای کشاورزان سود آوری داشته است را به نابودی بکشانند. این وظیفه همه محققان و دانشمندان است تا تدابیری بیندیشند و از این فناوری که نقش مهمی در امنیت غذایی کشور دارد، بهره برداری شود.
No tags for this post.