روزنامه نگار ایرانی مفهوم روزنامه نگاری صلح را نمی شناسد

كار روزنامه‌نگاری و خبرنگاری در این جهان پر رسانه نیاز به الگو رفتاری و تفکر خاص دارد. به عبارتی، خبرنگاران باید دارای ذهنیت خاصی باشند که باعث اثرگذاری مثبت و موفقیت آنان در كارشان ‌شود. روزنامه‌نگارانی که نتوانند به درستی بیندیشند، با تحریف اخبار و متفاوت نشان دادن واقعیت‌ها، بیشتر باعث گمراهی مردم خواهند بود.

بر اساس نظر صاحبنظران، خبرنگاران حرفه‌ای و طرفدار روزنامه‌نگاری صلح، تعصبات خود را می‌شناسند و هنگام تهیه خبر تلاش می‌كنند خبر یا گزارش آنان از تعصباتشان رنگ نداشته باشد. آنان نگاه شخصی و یك جانبه به موضوع ندارند و انگیزه‌های سیاسی یا فردی خبر را بررسی می‌كنند. آنان خود را در مقابل خبرهای جانبدارانه، خبرهایی كه برای دستکاری ذهن مردم است، مسئول می‌دانند و در نهایت آنان به دنبال اطلاع رسانی محض، ارائه راهكارها و نشان دادن اشكالات هستند.

دکتر حمید ضیایی پرور، روزنامه نگار و کارشناس ارتباطات در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس، با اشاره به بحران جنگ و درگیری در خاورمیانه و کشورهای اسلامی، گفت: روزنامه نگاری صلح نوعی از ژورنالیزم است که هدف آن پیشگیری از جنگ، کاهش آثار جنگ یا تبدیل جنگ به صلح است.

وی با اشاره به اینکه ذات پدیده ژورنالیسم در دنیا با جنگ، برخورد و تعارض همراه بوده است، ادامه داد: عرف رایج در دنیا بدین گونه است که خبر خوب به معنی خبر بد تلقی می شود و هرجا جنگ و برخوردی رخ دهد، خبر خوبی است و اگر صلح، توسعه و آبادانی برقرار و همه چیز آرام باشد، یعنی خبری موجود نیست. این در ذات روزنامه نگاری به مفهوم غربی گنجانده شده است و در آموزه های کلاسیک از جمله در ایران نیز همین مفاهیم تدریس می شود. بنابراین ژورنالیست های ایرانی نیز عادت کرده اند که با درگیری، برخورد، تضاد و نزاع کار کنند.

ضیائی پرور روزنامه نگاری صلح را عامل موثری برای کاهش خشونت ها و درگیری ها دانست و افزود: روزنامه نگاری صلح در واقع نوعی از ژورنالیسم است که هدف آن پیشگیری از جنگ، کاهش آثار جنگ یا تبدیل جنگ به صلح است.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه ماجرای روزنامه نگاری صلح فراتر از روزنامه نگاری جنگ است، تصریح کرد: هدف روزنامه نگاری صلح، مفاهیم دیگری به جز موضوعات جنگ و صلح را نیز دربرمی گیرد. مثلا روزنامه نگاری توسعه می تواند به عنوان یکی از مصادیق روزنامه نگاری صلح به شمار آید.

عرف رایج در دنیا بدین گونه است که خبر خوب به معنی خبر بد تلقی می شود و هرجا جنگ و برخوردی رخ دهد، خبر خوبی است و اگر صلح، توسعه و آبادانی برقرار و همه چیز آرام باشد، یعنی خبری موجود نیست.

روزنامه نگاری توسعه همراه روزنامه نگاری صلح

ضیائی پرور با بیان اینکه مدل روزنامه نگاری توسعه، شکل قابل لمس تری از روزنامه نگاری صلح به شمار می رود، گفت: وقتی مفهوم روزنامه نگاری توسعه را به روزنامه نگاری صلح بیفزاییم و این تعریف را با تسامح بپذیریم، می توان دایره روزنامه نگاری صلح را در حوزه های ملی نیز پذیرفت و در سطح داخلی نیز می توان آن را تعریف کرد، زیرا روزنامه نگاری صلح بیشتر در سطح بین المللی تعریف می شود ولی آن را در داخل مرزها و در موضوعاتی مثل نزاع بین جناح ها، جنگ قدرت، جنگ بین مافیا، تروریسم و بسیاری موضوعات دیگر نیز می توان بررسی کرد.

وی افزود: در حوزه رسانه نگاری در ایران، مفهوم روزنامه نگاری صلح به هیچ وجه مورد توجه قرار نگرفته است و در واقع حتی مفهوم روزنامه نگاری جنگ نیز باز نشده است. ما در شرایطی به سر می بریم که حتی یک کتاب مکتوب برای آموختن روش های این نوع روزنامه نگاری به فعالان حوزه رسانه، دانشجویان و روزنامه نگاران موجود نیست و سرفصلی با این عنوان در دانشکده های ارتباطات وجود ندارد. در حالی که می شود رشته و گرایش روزنامه نگاری صلح را در سطح آموزش کشور تاسیس کرد، اما ژورنالیستهای ایرانی با تکنیک های روزنامه نگاری صلح آشنا نیستند و سناریو های آن در سازمان های اجرایی موجود نیست.

این کارشناس ارتباطات با تاکید بر اینکه در حوزه روزنامه نگاری جنگ نیز سناریو و فعالان مرتبط در این حوزه وجود ندارد، گفت: مصادیق این ادعای من این است که منبع اخبار بسیاری از بحران ها و جنگ های رخ داده در حاشیه کشور در دو دهه اخیر، رسانه های ایرانی نبودند. حتی در جنگ عراق و آمریکا، باز هم به گزارشهای رسانه های غربی استناد می شد. یعنی خبرنگار ایران به بغداد فرستاده شده بود تا جنگ را گزارش دهد ولی به گزارش های سی ان ان، رویترز، بی بی سی و آسوشیتدپرس استناد می کرد.

وی تصریح کرد: تولیدات رسانه ای در این زمینه صورت نگرفته است و هیچ سناریویی نه در وزارت دفاع و نه در وزارت ارشاد وجود نداشته است و در بحران های منطقه نیز به همین ترتیب نهادهای درگیر در این حوزه هیچ کدام با یکدیگر هماهنگ نبوده اند.

ضیایی پرور عنوان کرد: باید در این حوزه رشته های بین رشته ای راه انداخته شود و در دانشکده های نظامی و دانشکده ارتباطات این حوزه ها شناخته و تولید محتوا شود. کتاب و مقاله نوشته شود و متخصصان این حوزه در این زمینه کنفرانس های علمی برگزار کنند. تا وقتی این فعالیتها انجام نشود، تغییری اتفاق نمی افتد و ژورنالیستها همچنان با همان مفاهیم غربی فعالیت می کنند و آنها را اصول ثابت ژورنالیسم تلقی می کنند.

گفتگو: هانیه حقیقی

No tags for this post.