ناصر حاجی زاده ذاکر روز شنبه در گفت و گو با ایرنا، با اشاره به کاهش تراز آب دریای خزر افزود: نمی توان به صراحت گفت که علت این کاهش چیست بنابراین لازم است تحقیق و بررسی علمی و دقیقی روی سه پارامتر تعیین تراز آب خزر، صورت گیرد.
وی اظهار کرد: به طور کلی میزان حجم آب و نوسانات تراز سطح آب دریای خزر به عنوان یک بدنه آبی محصور در خشکی و بسته، تابع خصوصیات هیدرولوژیکی، ورودی رودخانه ها و تبخیر است که میزان حجم و تراز آب این دریا را مشخص می کنند.
رییس پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در مورد پیشینه تراز آب دریای خزر گفت: سوابق قبلی نشان می دهد با تغییرات آب و هوایی تراز سطح آب خزر نیز در دوره هایی تغییر کرده است، زمانی افزایش یافته و چند سال بعد دوباره کاهش یافته و در سال 1370 بسیار بالا آمده و اکنون دوباره کاهش یافته است؛ به عنوان مثال بنابر آمار، در شهریور ماه گذشته تراز آب خزر به منفی 27 از سطح آبهای آزاد رسید که نشان می دهد نسبت به سال 1370 حدود 1.2 متر کاهش یافته است.
حاجی زاده ذاکر در خصوص ارتباط این نوسانات با مسائل آب و هوایی اظهار کرد: اینها مسائلی است که باید با دقت بررسی شوند؛ یکی از برنامه های پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی بررسی تغییرات آب و هوا روی تراز آب دریای خزر است که در همین راستا یک کارگاه آموزشی منطقه ای با حضور نمایندگان کشورهای حاشیه خزر در این پژوهشگاه برگزار شد.
کارگاه تغییر اقلیم و دریای خزر با حضور نمایندگان پنج کشور ایران، آذربایجان، روسیه، قزاقستان و ترکمنستان و پژوهشگرانی از ترکیه، لبنان، عراق، پاکستان و انگلیس 19 تا 21 اردیبهشت ماه جاری در پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی برگزار شد.
وی در پاسخ به این سئوال با توجه به اینکه بیش از 80 درصد آب خزر از رود ولگا تامین می شود، آیا توسعه کشاورزی در مسیر این رود موجب کاهش ورودی آب به خزر شده است ؟ گفت: ولگا همیشه برای کشاورزی مورد استفاده قرار می گرفت اینکه بگوییم در این چند ساله اتفاق خاصی افتاده باشد بعید است؛ این تغییرات تراز آب، بیشتر تابع تغییرات بارش و ورودی رودخانه ها است علاوه بر اینکه تاریخ همواره نوسانات تراز آب خزر را نشان می دهد.
چندی است شاهد کاهش تراز آب خزر هستیم که شواهد نشان می دهد این کاهش در حال حاضر بیشترین تاثیر را بر خلیج گرگان گذاشته و موجب خشک شدن بخشی از آن شده است در حالی که این خلیج از اهمیت اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی زیادی برخوردار است.
در سال 1354 خلیج گرگان به همراه تالاب میانکاله و زاغمرز، به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و از آن پس نه تنها خود خلیج، بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه جزیره میانکاله (پناهگاه حیات‌وحش) و تالاب بین المللی گمیشان به یک مجموعه ارزشمند زیست محیطی تبدیل شدند.
برخی کارشناسان معتقدند این روند طبیعی است اما دخالت بی رویه انسان این چرخه طبیعی را دچار اختلال کرده است که ادامه آن عوارض جبران ناپذیری مانند از بین رفتن جنگل های هیرکانی و تالاب های اطراف را به دنبال خواهد داشت.