طب سنتی در ایران نیز سابقه بسی طولانی دارد. امروزه علاقه به استفاده از طب سوزنی در کنار سایر شیوه های طب سنتی در بین مردم ایران نیز رواج پیدا کرده است. در این بین ممکن است به علت نظارت نا کافی، بازار برخی از افراد غیر متخصص رونق پیدا کند و با درمان غیر موثر آنها ذهنیت مردم از این نوع طب مخدوش شود. تفاوت این طب با طب رایج و موانع و محدودیت های آن در کشورمان باعث شد تا گفت و گویی با دکتر الهام امیر آذر، متخصص طب سوزنی و مدرس انجمن علمی طب سوزنی ایران انجام دهیم.
طب سوزنی با طب کنونی چه تفاوت‌های عمده‌ای دارد؟
طب سوزنی شاخه‌ای از طب سنتی چین(tcm) است و تفاوت هایی با طب رایج یا طب کنونی دارد از جمله اینکه عمر طب سوزنی به چند هزار سال و عمر طب رایج به چند صد سال می رسد. روش تشخیص طب رایج عمدتا تجزیه ای( تجزیه خون، ادرار، مدفوع، سی تی اسکن، ام آر آی، سونوگرافی) است. در این روش پزشک بر اساس جزییات به یک تشخیص کلی می‌رسد اما تشخیص طب سوزنی ترکیبی است به این معنا که پزشک تمام اطلاعات، نشانه ها، معاینه ها را جمع آوری می کند و سپس با در نظر گرفتن کل آنها به یک تشخیص می رسد. همچنین این دو طب از نظر عمل و سیستم با یکدیگر متفاوت هستند. معمولا در طب رایج پس از پیدا کردن علت، عامل بیماری باید نابود، قطع یا بی اثر شود. این سیستم تهاجمی است. برخلاف آن در طب سوزنی باید علت و معلول هماهنگ، متوازن و متعادل شده و به حالت طبیعی خودشان برگردند. این نوع سیستم تعادلی است. عامل بیماری در طب غربی، میکروب، ویروس، انگل و استرس و در طب سوزنی ضعف سیستم ایمنی، حمله عوامل بیرونی (مانند سرما، گرما، باد، رطوبت، خشکی) یا حمله عوامل بیرونی (مانند احساس منفی از قبیل خشم، نفرت، غم، نداشتن تحرک و تغذیه نامناسب) است. در طب رایج تمرکز روی خود بیماری و در طب سوزنی روی کل بیماری است؛ طب سنتی را طب کل نگر نیز می‌نامند یعنی اگر بیماری برای درد دستش به پزشک طب سوزنی مراجعه کند، پزشک کل سیستم بدن او را درمان می‌کند. در طب رایج، دستگاه‌های بدن مستقل از هم هستند و روی یکدیگر تاثیر ندارند اما در طب سوزنی، عمل و فیزیولوژی دستگاه های بدن همه به یکدیگر مربوط هستند و از هم متاثر می شوند. در طب رایج، جسم، روان جدا از هم هستند و جداگانه درمان می شوند اما در طب سوزنی، جسم، ذهن و روح در هم آمیخته شده و با هم درمان می شوند. ابزار طب رایج، داروهای شیمیایی و وسایل جراحی هستند اما در طب سوزنی فرد با سوزن، گیاه درمانی، بادکش، خونگیری، ماساژ درمانی با سنگ جید یا گواشا، توصیه‌های غذایی-ورزشی و تغییر در روش زندگی درمان می‌شود. همچنین سرعت عمل در طب رایج خیلی زیاد و همراه با عوارض جانبی و موقتی است اما در طب سوزنی سرعت عمل کند، پایدارو بدون عوارض جانبی است. از سوی دیگر معیار سلامتی در طب رایج، طبیعی بودن خون، ادرار، مدفوع، آزمایش، سونوگرافی، ام آر آی، پاراکلینیک بیمار و در طب سوزنی طبیعی بودن جریان انرژی، خون، مایعات، اکسیر حیاتی در کانال های مربوطه، هضم و جذب سالم و ذخیره کردن متعادل مواد غذایی است.
امروزه طب سوزنی برای درمان چه نوع بیماری هایی کاربرد دارد؟
سازمان بهداشت جهانیWHO در سال2003 در درمان پاره ای از بیماری ها طب سوزنی را به رسمیت شناخت. اکنون طب سوزنی می تواند برای جوانسازی پوست ، زیبایی( برطرف کردن لک های پوستی ، کک و مک ، هاله دور چشم ، جوش صورت) ، تناسب اندام و کاهش وزن (عمومی و موضعی) ، تسکین دردهای حاد و مزمن( سردرد، میگرن، دردهای مفصلی، کمر درد ، رماتیسم، ارتروز، سیاتیک….)، کنترل بیماری‌های ناشی از استرس(بی خوابی ، اضطراب ،افسردگی)، کنترل ریزش مو ( الوپسی ) و سایر بیماری ها نظیر اختلالات گوارشی ، روده تحریک پذیر، کبد چرب، سینوزیت و … کاربرد داشته باشد.
موانع و محدودیت های طب سوزنی در ایران کدامند؟
مهمترین مشکل ما در ایران نداشتن دوره‌های آکادمیک و دانشگاهی برای طب سوزنی است. پزشکان ما به جای 4 سال یا 500 ساعت کلاس دوره مقدماتی با گذراندن تنها 10-12 ساعت و بدون آگاهی داشتن از فلسفه و اصل طب سوزنی دست به سوزن می شوند و شروع به درمان بیماری می‌کنند در نتیجه بیماری بیمار پس از بهبودی اش دوباره عود می کند. وارد شدن غیر پزشکان نه تنها به حیطه طب سوزنی بلکه به حوزه لیزرتراپی، بوتاکس و… از دیگر معضل های ما در این زمینه است. درمان بیماران توسط غیر پزشکان و حتی پزشکانی که به خاطر منافع شخصی شان افراد غیر پزشک را آموزش می دهند و در مطب‌ها به کار می گمارند، می تواندعواقب ناگواری به همراه بیاورد. جدا از تمام این نقاط ضعف، نقاط قوتی هم داریم. هم اکنون 8 سال از تاسیس انجمن طب سوزنی ایران می گذرد. در این سال‌ها ما شاهد پیشرفته های علمی زیادی بوده ایم و استقبال بیماران از این روش درمانی هر روز رو به افزون است.
هم اکنون کدام کشورها در طب سوزنی پیشگام هستند؟
جدا از کشور چین که خواستگاه طب سوزنی است، امروزه در کره، ژاپن، اسپانیا، کانادا و آمریکا نیز طب سوزنی به صورت آکادمیک در دانشگاه‌ها تدریس می شود.
در این بین طب سوزنی در ایران چه جایگاهی دارد؟
به نظر من علاقه به طب سنتی در رگ و خون مردم ایران وجود دارد. ما پیشینه درمان با داروهای گیاهی، حجامت و درمان بدون داروهای شیمیایی را از زمان بوعلی سینا و ذکریای رازی داریم اما دو عامل(شناخت کافی نداشتن مردم به علت اطلاع رسانی نادرست از طب سوزنی و مخالفت بسیاری از پزشکان از طب سنتی) مانع پیشرفت این طب در ایران شده است. چه بسا اگر پزشکان آگاهی و دانش کافی در مورد طب سوزنی داشتند بسیاری از بیماران هرگز زیر تیغ جراحی نمی رفتند. از سوی دیگر انزوای ایران در سطح جهانی مانند سایر زمینه های علمی روی طب سوزنی هم تاثیر گذاشته است. خود من5 سال است در دو کار پژوهشی در زمینه کاربرد طب سوزنی در جوان سازی و پوست و لک صورت به هر مرجعی مراجعه کرده ام اما به بن بست خورده ام. من حتی حاضر شدم کل هزینه طرح را خودم بپردازم. ما برای مطرح شدن در دنیا باید کار پژوهشی ارایه دهیم اما وقتی پژوهشگران حمایت نمی شوند چه باید کنیم؟
آینده طب سوزنی در ایران و جهان چگونه ارزیابی می کنید؟
طب سوزنی به نظر من، طب دنیای آینده است. امروزه با توجه به پیشرفت روز افزون این علم در جهان و افزایش درخواست مردم، هر روزه شاهد پاسخ درمانی شگفت انگیزی از این طب در زمینه درد، بی خوابی، مشکل های روحی و روانی و جوان سازی صورت هستیم. در ایران نیز اگر دست غیر پزشکان و پزشکان آموزش ندیده کوتاه شود و طب سوزنی در دانشگاه به عنوان یک تخصص مورد پذیرش قرار گیرد و نظارت کافی در این خصوص انجام شود، نتایج بسیار عالی به دست خواهیم آورد. چه بسا مردم اکنون از مصرف داروهای شیمیایی و جراحی های مختلف خسته شده اند و به دنبال روشی ایمن، ارزان و طبیعی برای درمان می گردند و در این میان طب سوزنی گزینه بسیار عالی است.
گفت وگو: فرزانه صدقی
No tags for this post.