درحالی‌که مریخ به هدفی مهم برای ادامه کاوش‌های سیاره‌ای بدل شده است و رقابت‌ها و ارائه طرح‌های مختلف برای سفر به مریخ – و البته منظور سفر سرنشین دار به مریخ است – بالاگرفته است، حالا ایلان ماسک به‌طور رسمی شرکت موفق خود را وارد این بازی کرده است.
سفر سرنشین دار به مریخ در بخش‌های مختلفی در جهان در حال پیگیری است از ایده فانتزی سفر یک‌طرفه به مریخ در قالب یک برنامه تلویزیونی گرفته تا طرح‌های جدی و مهم که در سازمان‌های مختلفی از ناسا و آژانس‌های فضایی کشورهایی چون روسیه، چین، اتحادیه اروپا و چندین بخش خصوصی در جریان است.
از مدت‌ها پیش ایلان ماسک، کار آفرین برجسته حوزه فناوری که یکی از موفق‌ترین پیشگامان درزمینه‌ی توسعه صنایع فضایی در بخش خصوصی به شمار می‌رود از نیت و علاقه خود برای مسکونی کردن یا ساخت مستعمره‌ای در مریخ صحبت کرده بود. او حتی پیش از اینکه برنامه‌ای برای سفر به مریخ داشته باشد در فکر توسعه ارتباطات دارای پهنای باند بلند و ایجاد نوعی اینترنت میان‌سیاره‌ای بود که شهروندان آینده مریخ بتوانند در ارتباط با شبکه زمینی باشند.
در چند ماه گذشته خبرهایی که از درون اسپیس ایکس به گوش می‌رسید نشان از آن می‌داد که کار روی برنامه معماری سفر به مریخ جدی‌تر شده است تا اینکه چند ماه پیش اعلام شد در کنفرانسی که در شهریور امسال برگزار خواهد شد ایلان ماسک و شرکت اسپیس ایکس، برنامه کامل سفر سرنشین دار به مریخ را اعلام خواهند کرد.
اکنون اما این شرکت اعلام کرده است که تا سال 2018 یعنی دو سال دیگر اولین سطح‌نشین خود را به‌سوی مریخ خواهد فرستاد.
این تاریخ زودتر از تاریخ‌هایی است که درباره این سفر گمانه‌زنی می‌شد البته باید در نظر داشت که این سفر، سفری آزمایشی یک محفظه بدون سرنشین خواهد بود و در راه آن هنوز هم مشکلات زیادی وجود دارد.
این سفر که جزییات آن قرار است در همان کنفرانس بیان شود بخشی از معماری سفر انسان به مریخ خواهد بود.
شرکت اسپیس ایکس که اکنون اعزام کپسول‌های دراگون به ایستگاه فضایی را بر عهده دارد قراردادی با ناسا امضا کرده است که از سال 2017 یعنی سال آینده بتواند اعزام فضانوردان را به کمک نسخه ارتقا یافته دراگون به ایستگاه آغاز کند. ابعاد داخلی این کپسول در حد یک فولکس‌واگن است و اگرچه برای سفرهای مداری ایدئال است، قطعاً برای سفرهای طولانی‌مدت برای فضانوردان مناسب نیست.
تا الآن اسپیس ایکس آزمایش‌های کنترل‌شده‌ای را روی این کپسول انجام داده است ازجمله آزمون موتورهای معکوس آن، که قرار است در بازگشت کپسول از ایستگاه، فضانوردان و خود کپسول را به‌سلامت روی زمین فرود آورند و به‌اصطلاح فرودی نرم انجام دهند.
پیش از آنکه در سال آینده این محفظه فضانوردان را به مدار زمین منتقل کند، لازم است چندین پرواز و فرود آزمایشی بدون سرنشین را انجام دهد و این نیازمند صرف عمده انرژی ساختار اسپیس ایکس بر آن است.
اژدهای سرخ – Red Dragon – که قرار است عازم مریخ شود احتمالا در اولین گام همین نسخه سرنشین دار دراگون اما بدون حضور سرنشین است که جای سرنشین‌ها را ابزارها و تجهیزات علمی و همچنین ابزارهایی پر می‌کند که برای سفر به مریخ باید مورد ملاحظه قرار گیرند.
از این نظر پیش بردن کپسول اژدهای سرخ عملاً در امتداد مسیری خواهد بود که دراگون یا اژدهایی که قرار است مسافران را به مدار زمین ببرد در پیش دارد.
اما برای سفر به مریخ ، تنها مسئله پیش روی اسپیس ایکس، کپسول فرود نیست. موشک دوربرد یا فالکن سنگین، این شرکت باید برای فرستادن این مریخ نشین مورداستفاده قرا بگیرد و این پرتابه نیز هنوز در مراحل آزمایش اولیه قرار دارد.
بااین‌وجود اسپیس – ایکس فرصت بی‌نظیری در اختیار دارد. برخلاف برخی از طرح‌های بخش خصوصی اسپیس ایکس، بر اهمیت تجربه و تخصص ناسا واقف است و به‌جای اینکه با اتکا بر موفقیت‌های خود دست به انکار روش‌ها و ایده‌ها و زیرساخت‌ها بزند به سمت همکاری با ناسا پیش رفته است و برای همین سفر طبق اخبار منتشرشده ناسا قرار است نه‌تنها حمایت فنی و ساختاری از این پرواز انجام دهد که در زمینه راهبری، ارتباطات و حتی بسته علمی احتمالی که اژدهای سرخ با خود به مریخ می‌برد با اسپیس ایکس همکاری کند.
حتی با در نظر گرفتن این کمک‌ها هنوز هم سال 2018 به نظر اندکی زمان کوتاهی است ولی اسپیس ایکس نشان داده است که می‌تواند کارهای غیرممکن را انجام دهد. هر چه نباشد این شرکتی است که نه‌تنها برای اولین بار توانست حمل‌ونقل بار به ایستگاه فضایی را بر عهده بگیرد که راکتی را پس از رها کردن بار خود در فضا ، به‌صورت عمودی روی یک سکوی شناور خودکار و بدون خدمه فرود آورد.
به همین دلیل باید با دقت این روند را موردتوجه قرار داد.
اگرچه حتی در صورت موفقیت، این مأموریتی که در 2018 راهی مریخ می‌شود با آنچه روزی مسافران را با خود به مریخ خواهد برد متفاوت است.
نکته فوق‌العاده مهم این طرح که فارغ از موفقیت یا شکست در اولین وعده و اولین تلاش، صحنه بازی را به‌سوی فضایی مؤثرتر تغییر خواهد داد، همکاری بخش خصوصی و دولتی در پروژه‌های بزرگ علمی است. همکاری ارزشمندی که البته شاید بخشی از آن مرهون شخصیت و نوع نگاه شخص ایلان ماسک باشد که نگاهی متفاوت و انسانی‌تر را وارد بازی تجارت‌های فناوری پیشرفته کرده است.
از دل این همکاری‌ها است که پروژه‌هایی که شاید به‌تنهایی از عهده هیچ‌یک از طرفین برنیاید ممکن شود.
باید صبر کرد و دید آیا اژدهای سرخ ماسک خواهد توانست پا گذاشتن انسان بر سطح مریخ را به آینده‌ای نزدیک منتقل کند یا نه؟ شاید در شهریورماه که معماری مأموریت پیشنهادی اسپیس ایکس منتشر شود راحت‌تر و دقیق‌تر بتوان درباره آن صحبت کرد.
پوریا ناظمی /روزنامه نگار علم
No tags for this post.