روندها و حباب‌ها
ما در دوران شگفت‌انگیزی از تحولات فناوری زندگی می‌کنیم. هرروز در گوشه‌ای از دنیای ما رویدادی فناوری رخ می‌دهد. گاهی اوقات احساس می‌کنیم در آستانه انقلابی عظیم قرارگرفته‌ایم و گاهی از اینکه می‌بینیم چطور ایده‌ای انقلابی که گمان می‌کردیم آینده ما را تغییر می‌دهد فراموش‌شده است، دچار شگفتی می‌شویم.
این اتفاق به‌طور خاص در حوزه فناوری اطلاعات در حال رخ دادن است. غول‌های این حوزه با توجه به موفقیت‌ها و تغییرات بنیادی که در جهان ما به وجود آمده است و با درس گرفتن از اینکه ایده‌های نو در این دنیا اگر خود ره به‌روز نکنند دوام چندانی ندارند سعی در پیش بردن نوآوری‌های خود می‌کنند. ظهور شرکت‌های نوبنیاد یا استارت آپ ها در این فضا به‌خصوص آنچه به فرهنگ سیلیکون ولی معروف شده است بازار عجیبی را به وجود آورده که گاهی شناسایی روندها از حباب‌ها و ادعاها غیرممکن می‌شود.
در اینکه روندهای کلی حاکم بر بازار این شرکت‌ها تغییر کرده است شکی نیست. ممکن است آن‌ها هنوز از همان واژگان تغییر دادن دنیا و شکل دادن آینده استفاده کنند اما در واقعیت آنچه امروز به هدف عمده تازه‌واردان به این بازار فناوری می‌شود تأسیس شرکت‌های کوچک با ایده‌های نابی است که بتوانند به‌سرعت آن را به شرکت‌های بزرگ‌تر بفروشند و از این راه درآمدهای بالایی را کسب کنند.
به همین دلیل فضای این شرکت‌ها به‌طورجدی و به‌طور خاص در سال‌های اخیر با بزرگنمایی‌های فراوان همراه شده است. چندی پیش یکی از گزارشگران مجله وایرد سری به تعدادی از استارت آپ های سیلیکون ولی زده بود و از شگفتی خود تعریف می‌کرد که وقتی از بسیاری از جوانان فعال در شرکت‌های نوپا درباره انگیزه آن‌ها سؤال می‌کند برخلاف نسل‌های قبلی که ایده تغییر در جهان را داشتند تنها به پروراندن ایده‌ای قابل‌فروش تأکید می‌کردند.
این مسئله وقتی در کنار بازار اقتصادی و روندهای شرکت‌های سرمایه‌گذار و حامی مالی این استارت آپ ها درهم می‌آمیزد، فضای بسیار مه‌آلودی را ایجاد می‌کند. مسئله فقط این نیست که گاهی محصولی ارائه می‌شود و علی‌رغم امیدهای فراوان به دلایل مختلف از صحنه کنار می‌رود. همان اتفاقی که برای میزهای لمسی ماکروسافت یا عینک های گوگل در مرحله اول یا حتی ساعت‌های هوشمند رخ داد. مسئله این است که به دلیل سازوکارهای تبلیغی و تجاری گاهی اطلاعات و داده‌های اشتباهی منتشر می‌شوند و حباب‌هایی را به وجود می‌آورند. و این مسئله باعث می‌شود تا آینده نگری و تشخیص ترندها و روندها دشوار شود.
این موضوع برای ما که در این‌سوی جهانیم نیز مهم است. شرکت‌های دانش‌بنیان و حتی بسیاری از مسئولان سیاست گذرای علمی ما به فضای ترسیم‌شده از جایی مانند سیلیکون ولی علاقه زیادی دارند. بسیاری از ما سعی می‌کنیم تجربه‌های موفق را در آنجا بازسازی یا بر مبنای الگوی آن سیستم‌های توسعه فناوری را شکل دهیم. به همین دلیل مهم است این فضا را به‌دقت بشناسیم، فاصله‌ای میان ایده‌های اصلی و پیش رو و جنجال‌های تبلیغی و بازی‌های اقتصادی آن ایجاد کرده و احتیاط کنیم برای سرمایه‌گذاری‌های خود روندها را با حباب‌ها اشتباه نگیریم.
پوریا ناظمی/ روزنامه نگار علم
No tags for this post.
