در چند سال گذشته برخی از کشورهای پیشرفته از جمله آلمان تحقیق های بیشماری در مورد برج های نیرو به عمل آورده اند. مطالعه ها و محاسبه‌های علمی و فنی محققان این کشور نشان داده است که از نظر اقتصادی و فنی تولید هوای گرم با استفاده از انرژی خورشیدی و هدایت آن از داخل یک برج بلند و تولید برق به وسیله ژنراتورهای پروانه ای که از جریان شدید باد تولیدی حاصل می شود، نسبت به سایر طرح های تولید انرژی الکتریکی از هر حیث برتری داشته و ارزانتر تمام می شود.
نیروگاه های خورشیدی که انرژی خورشیدی را به برق تبدیل می کنند در آینده با مزایای قاطعی که در برابر نیروگاه های فسیلی و اتمی دارند مشکل برق و تا حدودی مشکل کم آبی را به خصوص در دوران تمام شدن نفت و گاز حل خواهند کرد. تاسیس و بکارگیری برج های نیرو آینده ای پر ثمر و زمینه ای گسترده را برای کمک به خودکفایی و قطع وابستگی کشور فراهم خواهند کرد. دلیل های بسیار روشنی در برتری برج های نیرو ( به عنوان قسمتی از نیروگاه های خورشیدی ) نسبت به نیروگاه های فسیلی و اتمی وجود دارد که در این مقاله به برخی از آنها اشاره می شود.
تولید برق بدون مصرف سوخت: نیروگاه های خورشیدی احتیاج به سوخت ندارند زیرا فقط از انرژی خورشیدی برای تولید برق استفاده می کنند. برج های نیرو با سیستم ساده و به خصوص ذخیره انرژی، شب ها هم کار می کنند. برخلاف نیروگاه های فسیلی که قیمت برق تولید آنها تابع قیمت نفت بوده و همیشه در حال تغییر است، در نیروگاه های خورشیدی این نوسان وجود نداشته و می توان بهای برق مصرفی را برای مدت طولانی ثابت نگهداشت.
احتیاج نداشتن به آب زیاد: نیروگاه های خورشیدی به خصوص برج نیرو با هوای گرم احتیاج به آب ندارند بنابراین برای مناطق خشک مانند ایران بسیار حائز اهمیت هستند. در صورتی که در نیروگاه های فسیلی آب زیادی در برج های خنک کننده و تصفیه خانه و دیگ های بخار مورد نیاز بوده و به همین دلیل تاسیسات آنها در کنار رودخانه های بزرگ یا سواحل دریا نصب و مورد بهره برداری قرار می گیرند.
آلودگی نداشتن محیط زیست: نیروگاه های خورشیدی ضمن تولید برق هیچگونه آلودگی در هوا نداشته و مواد سمی و مضر تولید نمی کنند در صورتی که نیروگاه های فسیلی هوا و محیط اطراف خود را با مصرف نفت- گاز یا ذغال سنگ آلوده کرده و نیروگاه های اتمی با تولید فضولات هسته ای خود که بسیار خطرناک و رادیواکتیو هستند محیط زندگی را آلوده و مشکل های عظیمی را برای ساکنان کره زمین به وجود می آورند.
توزیع نیرو به شبکه برق سراسری: نیروگاه های خورشیدی می توانند با تولید نیرو به شبکه برق سراسری نیرو برسانند و در عین حال امکان تامین شبکه های کوچک و ناحیه ای را نیز به ما می دهند و در این حال تاسیس خطوط فشار قوی طولانی برای انتقال برق را منتفی می سازند زیرا که خورشید و زمین مواد اولیه این نیروگاه ها هستند که در همه جا گسترده اند اما تامین نیروگاه های فسیلی کوچک حتی با موتورهای دیزل به دلیل های اقتصادی نامطلوب هستند و تامین نیروگاه های با ظرفیت زیاد توام با شبکه انتقال سرتاسری، بسیار پر هزینه بوده و نگهداری آنها نیز مشکل است بنابراین نقاط دور دست از مزایای آنها محروم خواهند بود.
استهلاک کم و عمر زیاد: نیروگاه های خورشیدی به دلیل های فنی و نداشتن استهلاک زیاد دارای عمر طولانی بوده و دوام برج‌های نیرو را در حدود 75 سال پیش بینی می کنند که هزینه سالانه آنها را بسیار کاهش می دهد. در مورد نیروگاه های فسیلی که حداکثر عمر آنها بین 15 تا 30 سال محاسبه شده است بایستی در مطالعه مسایل مختلف مربوط به سرمایه گذاری آنها کمال دقت و احتیاط به کار برده شود.
احتیاج نداشتن به متخصص: نیروگاه های خورشیدی به خصوص برج های نیرو احتیاج به متخصص عالی ندارند و می توان آنها را به طور اتوماتیک بکار انداخت در صورتی که در نیروگاه های فسیلی به خصوص در نیروگاه های اتمی وجود متخصصان عالی مقام ضروری بوده و این دستگاه ها احتیاج به مراقبت های دایمی و ویژه دارند.
احتیاج کم داشتن به لوازم یدکی: برج های نیرو در حرارتی کمتر از 75 درجه سانتی گراد و با سرعتی کمتر از 50 دور در دقیقه و در فشار جو کار می کنند. تعداد قطعه های چرخنده آنها بسیار کم بوده و کمتر احتیاج به لوازم یدکی پیدا می کنند و اما نیروگاه های فسیلی و اتمی در حرارتی بین 500 تا 1000 درجه سانتی گراد و فشار ده ها اتمسفر و با چند هزار دور و با صدها قطعه گردنده، کار می کنند که در نتیجه احتیاج به قطعات و لوازم یدکی زیاد و مخصوص دارند که تهیه آنها با مشکل‌های فراوان و هزینه های بسیار زیاد امکانپذیر است.
هزینه کمتر: هزینه تامین نیروگاه های خورشیدی نسبت به نیروگاه های فسیلی و اتمی، در واحدهای بزرگ مثلا 1000 مگاوات تقریبا برابر بوده ولی در مورد برج های نیرو هزینه یک دوم و زمان ساخت و بهره برداری در حدود یک سوم برآرود شده است. ناگفته نماند که 80 درصد تاسیسات نیروگاه های خورشیدی را می توان در داخل کشور تهیه و هزینه و ایجاد کار کرد در صورتی که تقریبا 90 درصد هزینه های تاسیس نیروگاه های فسیلی و اتمی باید به صورت ارز خارجی پرداخت شوند. البته هزینه های سنگین نگهداری و تعمیرات نیز باید با آنها اضافه شود.
اصغر حاج سقطی/ عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران
No tags for this post.