در طي سالهاي گذشته تلاشهاي بسياري در جهت معرفي سيستمهاي دارورساني نوين بهمنظور رهاسازي كنترلشده داروها در عضو تحت درمان انجام گرفته است.حاملها يكي از اركان اصلي سيستمهاي دارورساني هستند. ازاينرو نحوه عملكرد آنها در ميزان بازدهي درماني دارو بسيار تأثيرگذار است. تاكنون حاملهايي از جنسهاي مختلف پليمر، گرافن، پروتئين و سيليكا معرفي شدهاند كه هركدام مزايا و معايبي دارند.
دكتر مردعلي يوسف پور، محقق اين طرح، ضمن معرفي سيليكات متخلخل بهعنوان يك حامل ارزان، غير سمي و زيست سازگار و همچنين داروي ايپوپروفن بهعنوان يك داروي ضد درد و التهاب، گفت: در اين پژوهش به بررسي تأثير اصلاح سيليكا داراي نانوحفرات در بهبود عملكرد آن بهعنوان يك حامل داروي ايوپروفن پرداخته شده است.
به گفته وي استفاده از اين حاملهاي اصلاحشده، علاوه بر افزايش بازدهي فرايند دارورساني، سرعت اين فرايند را افزايش ميدهد و از عوارض جانبي دارو ميكاهد.
يوسف پور افزود: در اين پژوهش از سيليكا با ساختار سهبعدي مكعبي در سيستم دارورساني استفاده شده است. اين ماده داراي حفرات با مقياس نانومتري است كه مولكولهاي دارو درون اين حفرات بارگذاري ميشوند.
محقق اين طرح اظهاركرد: بهمنظور افزايش ظرفيت بارگذاري اين حاملها، اين حاملها بهوسيله عاملهاي آميني عامل دار شدهاند. با عامل دار كردن حاملهاي سيليكائي اندركنشهاي دارو و اين حاملها افزايش يافته و متعاقب آن ظرفيت پذيرش دارو توسط آنها بهبود يافته است.
عضو هيات علمي دانشگاه سمنان تصريح كرد: روش سنتز حامل سيليكاتي هيدروترمال بوده است. سپس اين مادهي نانومتخلخل توسط روشهاي مشخصه يابي از جمله XRD، FT-IR و BET مورد ارزيابي قرار گرفته است. از تركيب آلي 3-آمينو پروپيل تري اتوكسيلان بهمنظور عامل دار كردن سيليكا نانومتخلخل استفاده شده و در مرحلهي بعد دارو ايپوپروفن به درون سيليكاي خام و سيليكاي عامل دار شده بارگذاري شده است.
يوسف پور افزود: در نهايت عملكرد اين حاملها در جذب و رهاسازي دارو مورد مطالعه و مقايسه قرار گرفتهاند.نتايج نشان دادهاست كه سيليكاي عامل دار شده به دليل برقراري پيوند هيدروژني بين گروه آمين موجود در ديواره حفرات پايه سيليكا و گروه كربوكسيل داروي ايپوپروفن، ظرفيت پذيرش داروي بالاتري نسبت به سيليكاي عامل دار نشده از خود نشان ميدهد.
اين تحقيقات حاصل تلاشهاي دكتر مرد علي يوسف پور و دكتر سيد محمدصادق نوربخش- اعضاي هيأت علمي دانشگاه سمنان- مهدي نقي لو- دانشآموخته دوره كارشناسي ارشد- و زهرا طاهريان- دانشجوي دورهي دكتراي اين دانشگاه- است. نتايج اين كار در مجلهي Journal of Sol-Gel Science and Technology(جلد 74، سال 2015، صفحات 537 تا 543) به چاپ رسيده است.