گزارش تصویری و تحلیل فنی مسجد جامع کیلان
صحن و حیاط مسجد در ضلع جنوبی قرار دارد و مسجد دارای دو در مجزا است که در سمت راست برای خانم ها و در سمت چپ مختص آقایان است . در حیاط مسجد فضای سبز و باغچه و راه های در میان آن ها ایجاد کرده اند و سرویس های بهداشتی جدیدی نیز در سمت شرقی آن قرار گرفته است .
در هیچ جای مسجد کتیبه یا نوشته ای که تاریخ یا دوران احداث بنا را بیان کند دیده نمی شود و بر اساس شواهد و مستدات موجود ؛ قدمت بنا حداقل به عصر ایلخانی و تیموری می رسد.
سقف مسجد در حال حاضر دارای پوشش فلزی و شیروانی بوده و در داخل بنا ، کف با موزائیک پوشش یافته و دیواره ها و ستون ها تا ارتفاع 5/1 متری با سنگ مرمر سفید پوشیده شده اند .
سقف بنا از داخل چوبی است و در دیواره های دورتا دور بنا پنجره های کوچک و بزرگی تعبیه شده است .
در شبستان داخلی مسجد پانزده ستون به صورت سه ردیف پنج تای تعبیه شده است . ستون های مورد بحث قطور بوده و در پایین به حالت مدور و در بالا به شکل مکعب در می آیند .
محراب بنا دارای تزئینات مقرنس گچی است و با سنگ سیاه و مرمر سفید تزئین شده است . دور تا دور محراب را یک کتیبه قرآنی از جنس کاشی فراگرفته است .
در بخش شمالی و غربی مسجد یک فضای L مانند وجود دارد به وسیله چند پله از صحن داخلی جدا می شود و دارای ارتفاع بیشتری است . در حال حاضر از این بخش به عنوان بخش زنانه استفاده می شود و این فضا در بخش غربی مسجد توسط یک دیوار کوتا با روکش سنگ مرمر نرده کشی شده است . در این فضا ده طاق نمای طاقچه دار بر روی دیوارها تعبیه شده است .
در صفحه 378 آثار تاریخی دماوند در مورد این بنا چنین نوشته شده است :
« … حد فاصل میان ستون ردیف اول اضلاع شمال و غرب تا دیوار پیرامون بنا در اضلاع یاد شده ، کف مسجد حدود 60 سانتیمتر بلند تر است که پدیده نویی در مسجد سازی است … کهنسالان ده نمی دانند این وضعیت از اول بوده یا بعدها در مسجد جامع کیلان ایجاد شده است .
… بنا به گفته خادم مسجد مصالح به کار رفته در بنای مسجد جامع کیلان سنگ ، خشت و گل است. با توجه به این که تمام سطوح جانبی آن در حال حاضر دارای اندود بوده لذا باید به گفته مذکور در مورد مصالح بنا اکتفا کرد .
در طول سالیان متمادی ، تعمیراتی در اجزای مختلف مسجد انجام شده که هر چند ضرورت آن انکار ناپذیر بوده اما در برخی موارد اعمال سلیقه ها هویت مسجد را دگرگون کرده است .
آخرین تعمیرات مسجد در سال های اخیر بوده که به دنبال آن کف بنا را نیز با موزائیک پوشانده اند .
در هیچ جای مسجد کتیبه یا نوشته ای که تاریخ یا دوران احداث بنا را بیان کند دیده نمی شود و بر اساس شواهد و مستدات موجود ؛ قدمت بنا حداقل به عصر ایلخانی و تیموری می رسد. »
گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – فاطمه کردی
No tags for this post.
