هرکتابی بهترین دوست انسان نیست
در کارنامه کاری این مترجم جوان، ترجمه‌های متعددی از زبان‌های تاجیک، فرانسه و انگلیسی به چشم می‌خورد. ترجمه مجموعه افسانه‌های تاجیکی «رستم جان و آفتاب خان» با همکاری «سعید فاضلی»، «سال غریب» نوشته «بریژیت ژیرو»، رمان «در پناه هیچ» نوشته «الیویه آدام» و رمان «من خوبم، نگران نباش» و… از جمله فعالیت‌های او در این عرصه است. علاوه بر این، سال گذشته، ۹ عنوان کتاب کودک از مجموعه کتاب‌های بهترین داستان‌های تصویری دنیا با ترجمه راحله فاضلی روانه بازار کتاب شد. به بهانه این کتاب با این مترجم جوان، دربارۀ وضعیت کتاب کودک در ایران به گفت‌و گو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.
از مجموعه «بهترین داستان‌های تصویری» بگویید، چه شد که این مجموعه را برای ترجمه انتخاب کردید؟
مجموعه «بهترین داستان‌های تصویری»، مجموعه‌ای از ده کتاب کودک است که برای کودکان پیش دبستانی و سال‌های آغاز دبستان نوشته شده است. ترکیب داستان و تصویر؛ مهارت دیدن، خواندن و قدرت تخیل کودک را تقویت می‌کند. انتشارات شهر قلم با وسواس این مجموعه را انتخاب کرد و برای ترجمه در اختیار من گذاشت. خواندن این کتاب‌ها برای خودم بسیار لذتبخش بود اما ترجمه آن دشوار بود، چون ترجمه کتاب‌های کودک نسبت به کتاب بزرگسال دشواری خاص خود را دارد. به همین خاطر نقش ویراستار در کتاب‌های کودک بسیار مهم است.
استقبال از این مجموعه چطور بود؟
از این مجموعه کتاب «پری ژولیده» نوشته «سیما بارکر» با استقبال خیلی خوبی مواجه شد و جزو پرفروش‌ها قرار گرفت. خود من هم این کتاب را خیلی دوست دارم و به همه پیشنهاد می‌دهم.
شما به عنوان کسی که از نزدیک وضعیت کتاب‌های کودک را پیگیر هستید، وضعیت کتاب به خصوص کتاب‌هایی که در حوزه ادبیات کودک در کشور ما ترجمه می‌شود را چطور می‌بینید؟
اگر نگاهی به ویترین کتابفروشی‌ها یا فهرست کتاب‌های منتشر شده در حوزه کودک بیندازیم می‌بینیم درصد کتاب‌های ترجمه نسبت به کتاب‌های تالیفی بسیار بیشتر است. من مترجم هستم و طبیعی است که باید از این امر خوشحال باشم اما دوست دارم حضور نویسندگان ایرانی را پررنگ‌تر ببینم. از طرفی حق الترجمه‌ها طوری هستند که مترجم مجبور می‌شود با سرعت بیشتر کار کند تا زندگی‌اش بگذرد و این موجب می‌شود دقت او کمتر شده و زمان کمتری صرف ترجمه شود. متاسفانه به جز تعداد محدودی از ناشران بزرگ که در ویرایش و چاپ کتاب کودک وسواس به خرج می‌دهند، بسیاری از ناشران فقط به چاپ سریع کتاب فکر می‌کنند و در بازار، کتاب‌هایی می‌بینیم که از کیفیت بسیار پایینی برخوردارند اما انتخاب اول بسیاری از خانواده‌ها هستند.
انتخاب کتاب مسئله مهمی است که نباید از آن غافل شد. هرچند همیشه شنیده‌ایم که کتاب بهترین دوست انسان است اما به نظر من هرکتابی نمی‌تواند بهترین دوست انسان باشد.
یکی دیگر از چیزهایی که در جذابیت کتاب کودک، نقش بسزایی دارد؛ تصویرگری است، به اعتقاد شما کتاب‌های کودک در کشور ما از لحاظ تصویری توانسته‌اند آن‌طور که باید و شاید حق مطلب را ادا کنند؟
بله. تصویر در کتاب‌های کودک نقش بسیار مهمی دارد. در واقع زبان تصویر، زبان مشترک همه کودکان دنیاست و آن‌ها را به هم پیوند می‌زند. به همین خاطر در دنیا به تصویرگری کتاب‌های کودک بسیار بها می‌دهند و جشنواره‌ها و جوایز مختلفی برای آن برگزار می‌شود. خوشبختانه در ایران نیز تصویرگران خوبی فعالیت می‌کنند اما متاسفانه گرایش ناشران به کتاب‌های ترجمه برای فرار از پرداخت حق الزحمه به تصویرگر مانعی برای فعالیت این هنرمندان است. اگر زمان و فرصت مناسب در اختیار تصویرگران ایرانی قرار گیرد قطعا کیفیت کتاب‌های تالیفی بسیار بهتر خواهد شد اما متاسفانه مشکلات راه تولید کتاب کودک بسیار است.
و سخن پایانی؟
انتخاب کتاب مسئله مهمی است که نباید از آن غافل شد. هرچند همیشه شنیده‌ایم که کتاب بهترین دوست انسان است اما به نظر من هرکتابی نمی‌تواند بهترین دوست انسان باشد. بعضی کتاب‌ها چه از نظر دیداری چه از نظر محتوایی به کودکان آسیب می‌زنند. به همین خاطر باید خانواده‌ها در انتخاب کتاب به فرزندانشان کمک کنند. اما گاهی خانواده‌ها هم نمی‌دانند بر چه اساسی کتاب را انتخاب کنند. به همین خاطر انتشار فهرست‌هایی مانند فهرست لاک پشت پرنده یا فهرستی که شورای کتاب کودک منتشر می‌کند می‌تواند به والدین بسیار کمک کند. البته این امر هنوز خیلی جا نیفتاده است اما با تبلیغ بیشتر می‌توان به این امر کمک کرد. طبیعی است که رسانه‌ها نقش مهمی در این زمینه دارند که تلویزیون بیشترین سهم را دارد.
گفت و گو: اعظم حسن تقی
No tags for this post.
