عوارض روشهای غیر علمی افزایش قد جدی است
دکتر ایرج ایرانزاد فوق تخصص غدد کودکان در این خصوص گفت: علل مختلفی در کوتاهی قد نقش داشته که مهمترین آنهاعامل ژنتیک است واز جاییکه رشد طولی مناسب مشخصه‌ای از سلامت کودک است بررسی علل ایجاد کننده کوتاه قد، بسیار اهمیت داشته و در درمان کوتاهی قد کمک کننده هستند؛براین اساس فاکتورهایی که بر رشد طولی نقش دارند عبارتند از: ژنتیک،قد هنگام تولد،وضعیت تغذیه دوران کودکی،مسائل روحی وعاطفی،تأثیرات غدد مترشحه داخلی اعمم از هورمون رشد،هورمون تیروئید،هورمون کورتیزول وهورمونهای جنسی.
در ارزیابی اولیه از کودکان کوتاه قد، علاوه بر گرفتن شرح حال که شامل وضعیت جسمی هنگام تولد،تاریخچه دوران بارداری مادر بررسی‌هایی هم به لحاظ وجود یا عدم وجود بیماریهای زمینه‌ای صورت می‌گیرد ودر وهله بعد آهنگ رشد کودک هر 6 ماه مورد بررسی قرار می‌گیرد تا به این نکته پی برده شود که کودک با چه سرعتی رشد می‌کند.سومین مسأله بررسی سن وزنی واستخوانی کودک است که در شناخت علت کوتاهی قد کمک خوبی به پزشک می‌کند.
عوامل بیرونی ودرونی موثر بر رشد قدی
این عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در ادامه افزود: عوامل بیرونی عبارتند از هضم وجذب اسیدهای آمینه که در رشد نقش مهمی دارند. از این جهت کودکی که در برنامه غذایی از گوشت وپروتئین استفاده نمی‌کند،قطعا دچار کوتاه قدی می‌شود. از طرف دیگر کمبود املاح معدنی در بدن مانند پتاسیم،منیزیم وآهن اگرچه ممکن است به لحاظ وضعیت هورمون رشد کودک را دچار مشکل نکند لیکن باعث کوتاهی قد در او می‌شود علاوه بر این ویتامین‌ها واکسیژن کافی برای رشد کودک بسیار اهمیت داشته وباید در محیط رشد کودک فراهم باشند.
مواردی که مطرح شد از عوامل بیرونی دخیل در رشد هستند ولیکن یک سری عوامل درونی هم در این خصوص وجود دارند که تحت عنوان گنیجینه میراث گذشتگان برای افراد مطرح می‌شوند که همان ژن‌ها هستند که بطور مستقیم برروی سلول وسیستم آنزیمی آن اثر گذاشته ورشد را کنترل می‌کنند واز طریق اعصاب وغدد مترشحه به رشد بافتها نظارت دارند.در حقیقت مکانیسم اثر ژن‌ها از طریق جذب ومصرف مواد غذایی حیاتی وتبدیل آنها به چرخه سلولی صورت می‌پذیرد.اختلال هریک از این عوامل منجر به اختلال در رشد می‌شود وبرای تنظیم رشد متناسب بدن انسان احتیاج به یک سیستم رابط دارد ؛دستگاه اعصاب وغده هیپوفیز رابط انجام رشد کامل هستند وهمچنین اختلال در غدد درون ریز مانند تیروئید باعث اختلال در رشد فرد خواهند شد.
تزریق هورمون رشد برای چه کسانی موثر است؟
وی ضمن بیان این نکته که در درمان کوتاه قدی ابتدا بررسی‌های اولیه اهمیت بالایی داشته وسپس تصمیم نهایی برای درمان گرفته می‌شود اظهار داشت: گاهی کمبود ویتامین‌های مغذی مانند ویتامین دی وبی وعناصر ارزشمندی نظیر زینک در بدن باعث کوتاه قدی در کودک می‌شوند که با تجویز این کمبودها قطعا مشکل کودک برطرف خواهد شد.از طرفی وجود برخی بیماریهای کلیوی وعفونی وسایر بیماریها در رشد فردی اثر گذاشته وقطعا در بررسی‌های اولیه باید مورد توجه قرار بگیرد تا درمان مناسب صورت پذیرد.
زمانیکه کودک برای کوتاه قدی مراجعه می‌کند تجویز سریع دارو نباید انجام شود ودر ابتدا باید نسبت به تشخیص اقدام شود واین کار از طریق عکسبرداری از مچ دست واندازه گیری قد ووزن وانجام آزمایشهای روتین صورت می‌گیرد.بعد از انجام این روشهای تشخیصی واطمینان از عدم وجود مشکل زمینه‌ای به دنبال هورمون درمانی می‌رویم که البته این هورمون رشد به تمامی افراد مجاز به استفاده نیست.افرادیکه کمبود هورمون رشد دارند قطعا نیاز به تزریق این هورمون دارند و در درجه بعد افرادی که مشکلات کلیوی دارند نیاز به هورمون رشد دارند وهمچنین کودکانی که تحت درمان با کورتون هستند به دلیل کمبود ویتامین دی دچار اختلال در رشد می‌شوند که نیاز به این هورمون دارند.افرادیکه سندروم« ترنر» وسندروم «داون» دارند هم از گروهی هستند که مجاز به مصرف این هورمون هستند.لازم به ذکر است که افرادیکه بطور ژنتیکی کوتاه قد هستند واندازه قدی آنها معدل قد پدر ومادرشان است صلاح نیست که از هورمون رشد استفاده کنند وتنها تجویز روشهایی نظیر مصرف برخی ویتامین‌ها وانجام حرکات ورزشی در مورد آنها اصولی است ودرصورتیکه بخواهیم قد کودک را با تجویز هورمون رشد بلند کنیم نیاز به تعویق بلوغ است که در این صورت سه تا چهار سال زمان لازم است تا سه تا چهار سانت قد افزایش یابد که این میزان رشد به دلیل بروز عوارض وصدمات جسمی نظیر پوکی استخوان ومسائل مالی که در طی این سالها به کودک و والدین وارد می‌شود قطعا ارزشی نخواهد داشت وما متخصصان صلاح نمی‌دانیم مگر در صورتیکه کودک دچار کوتاهی قدی باشد که از معدل قد مادر وپدر هم 10 سانتیمتر کمتر باشد .
توصیه به انجام ورزشهای کششی برای افزایش قد در دوران پیش از بلوغ تأثیر گذار بوده وهمچنین توصیه بر این است که ورزش در تاریکی انجام شود
تأثیر طب سوزنی وجراحی در افزایش قد
دکتر ایرانزاد در خصوص روشهای غیر علمی وجراحی‌های پرعارضه افزایش قد اظهار داشت:افرادیکه کوتاهی قد در آنها به دلیل عدم وجود غضروف ایجاد می‌شود نیاز به جراحی افزایش قد دارند که این اقدام یک بار در سن 8سالگی وبار دوم در سنین 14 سالگی در دختران و18 سالگی در پسران انجام می‌شود که معمولا بر روی ران یا ساق پا صورت می‌گیرد.این افراد معمولا دست وپای کوتاهی دارند وقیافه‌های مخصوصی دارند که اغلب جراحی در ران ودست این افراد انجام می‌شود.لیکن در افراد طبیعی این اقدام نباید صورت بگیرد زیرا عوارض خطرناکی دارد واز عوارض این جراحی‌ها می‌توان به فلج شدن فرد اشاره کرد به این دلیل که کشیدگی اعصاب ناحیه در آینده دور یا نزدیک امکان فلج شدن پاها را به همراه خواهد داشت.
بعضا مشاهده می‌شود روشهایی نظیر طب سوزنی برای افزایش قد تبلیغ می‌شود درحالیکه طب سوزنی شاید بر روی چاقی با تأثیری که بر اشتها می‌گذارد موثر باشد لیکن در مورد افزایش قد هیچ گونه تأثیری ندارد.مضاف بر اینکه بعد از سنین بلوغ امکان رشد قدی وجود ندارد زیرا رشد فرد کامل شده است وتنها در یک درصد استخوانهای ستون فقرات در برخی از افراد ممکن است تا سنین 25 سالگی جایی برای رشد داشته باشد که آن هم بطور طبیعی رشد خواهد کرد وتوصیه می‌شود افراد فریب تبلیغات نادرست افزایش قد اعمم از صندلهای افزاینده قد وسایر روشها را نخورند.
افزایش قد با انجام حرکات کششی در شب
این فوق تخصص کودکان در انتها تصریح کرد: توصیه به انجام ورزشهای کششی برای افزایش قد در دوران پیش از بلوغ تأثیر گذار بوده وهمچنین توصیه بر این است که ورزش در تاریکی انجام شود؛ انجام ورزشهای کششی درزمان شب وبا شکم خالی به کمک فضایی که در ستون فقرات فرد برای کشش وجود داردبطور کل تاچهار سانتیمتر به رشد قدی کمک خواهد کرد لیکن رشد بیش از این میزان با انجام ورزش میسر نخواهد شد ونباید چنین انتظاری را داشت. نکته مهم دیگر خواب به موقع است زیرا چهار هورمون در بدن وجود دارد که شب هنگام ترشح می‌شود که هورمون رشد یکی از آنها است واگر کودکی دیرهنگام بخوابد قطعا هورمون رشد دربدن او ترشح نمی‌شود.
گزارش: اعظم صفایی
No tags for this post.
