اهمیت تجهیز تیم‌های امدادی به فناوری رباتیک
بروز جنگ‌های متعدد و نیز مشکلاتی نظیر قحطی و خشکسالی سبب شده سالانه صدها هزار نفر از مردمان قاره‌های آسیا و آفریقا به امید داشتن زندگی بهتر و یا حتی سرپناه به کشورهای پیشرفته کوچ کنند. به خاطر محدودیت‌هایی که این کشورها در مسیر پذیرش پناهجویان قرار داده‌اند، شبکه‌های مختلف قاچاق انسان به شیوه‌های مختلف این افراد بی پناه را از طریق مسیرهای آبی به کشورهای اروپایی منتقل می‌کنند. در این میان بروز مشکلاتی نظیر طوفان و بادهای شدید هر ساله موجب مرگ هزاران نفر از این پناهجویان در آب می‌شود.
دکتر رابین مورفی، استاد علوم رایانه و مهندسی، مدیر مرکز جستجو و نجات با ربات در یکی از دانشگاه‌های ایالت تگزاس در آمریکاست. دکتر مورفی در مصاحبه‌ای با نشریه نیوساینتیست به تشریح پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه رباتهای امداد و نجات پرداخته و دلیل اهمیت استفاده از این رباتها در جلوگیری از بروز فجایع انسانی ناشی از غرق شدن پناهجویان را تشریح می‌کند.
چه چیزی شما را به کار بر روی رباتهای امداد و نجات تشویق کرد؟
انفجار در شهر اوکلاهوما سیتی در سال 1995 توجه مرا به این موضوع جلب کرد. در آن زمان رباتهایی بسیار کوچک و چابک طراحی و ساخته می‌شد. با این وجود رباتهای امداد و نجات در اندازه خودروهای ویژه زمین گلف بودند و یا برای صنایع هسته‌ای ساخته می‌شدند و وزن آنها چندین تن بود. این رباتها فقط می‌توانستند خود را به بالای آوار برسانند و نمی‌توانستند وارد آن شوند. اما در طی بلایای طبیعی و غیرطبیعی، شاید افرادی در زیر آوار به دام افتاده باشند و باید طی 48 ساعت آنها را نجات دهیم. در این صورت، رباتهای کوچک (مثلا در اندازه یک کیف اداری و یا جعبه ناهار) می‌توانند بسیار سودمند باشند.
پس از دو دهه از آن روزگار، اکنون چه رویکردی در پیش دارید؟
ما در مرکز امداد و نجات مبتنی بر روبات فعالیت می‌کنیم. ما برنامه‌ای با نام «رباتیک بدون مرز» را در دست اجرا داریم. در این برنامه ما با سازندگان ربات در سراسر دنیا مذاکره کرده و از آنها می‌خواهیم که رباتها و یا تخصص کارشناسی خود را به رایگان در اختیار ما قرار دهند. ما در این طرح به شیوه‌های مختلف رباتها را مورد آزمون قرار می‌دهیم. سپس برای هر یک از رباتهایی که انتخاب می‌کنیم، کارکردی بالقوه تعریف کرده و تلاش می‌کنیم آنها را برای رویدادهای غیرمترقبه مختلفی که ممکن است روی دهد آماده‌تر سازیم. در حال حاضر حدود 20 نوع ربات زمینی، دریایی و هوایی داریم که بسیاری از آنها هنوز به صورت بسته بندی شده، آماده استفاده در صورت بروز بحران هستند.
آیا تاکنون رباتی را برای امداد و نجات مورد استفاده قرار داده‌اید؟
بله. وقتی خبر غرق شدن آوارگان در ساحل یونان به گوش ما رسید، با تونی مولیگان که مدیرعامل شرکت تولیدکننده رباتهای دریایی نجات غریق است تماس گرفتیم. او به ما گفت که با دو ربات ویژه و نیز دو متخصص خود به سواحل یونان خواهد رفت. ما در ماه ژانویه او را در یونان ملاقات کردیم. او این رباتها را به گارد ساحلی یونان و نیز صلیب سرخ یونان اهدا کرد.
چرا رسیدن به سواحل یونان برای پناهجویان این قدر سخت است؟
بیشتر قایق‌های آنها استاندارد نبوده و موتور خودی ندارد. همچنین تعداد افراد حاضر بر روی آنها بیشتر از ظرفیت‌شان بوده و وضعیت هوا نیز به سرعت در آن منطقه تغییر می‌یابد. سواحل یونان به شدت صخره‌ای است. اگر بتوانید ساحل خوبی برای پیاده شدن بیابید که می‌توانید به سلامت پیاده شوید. اما اگر به ساحل بدی بخورید، راهی برای پیاده شدن از قایق وجود ندارد و باید حتما سرنشینان قایق نجات یابند. سال گذشته میلادی حدود 600 نفر به این ترتیب جان خود را از دست دادند.
ربات دریایی چگونه به کمک افراد می‌آید؟
یکی از راه‌ها این است که قایق پناهجویان به دنبال این رباتها حرکت کند تا به این ترتیب بتواند به بهترین ساحل برای پیاده شدن برسد. این رباتها دارای دوربین‌هایی ویژه و نیز ارتباط رادیویی دو طرفه هستند و به قایق‌های امداد و نجان امکان برقراری ارتباط با افراد در خطر غرق شدن را می‌دهد. این ربات همچنین می‌تواند در صورت پایین رفتن قایق، ابزار ویژه شناورسازی را به کار اندازد.
در نهایت هم اینکه اگر قایق با صخره‌ای برخورد کند، این رباتها می‌توانند زمینه‌ای فراهم کنند که قایق نجات، قایق گرفتار شده را به بیرون بکشد. به این ترتیب، جلوی غرق شدن پناهجویان در آب گرفته می‌شود.
آیا به فکر بهبود عملکرد این رباتها هم هستید؟
بله. این رباتهایی که در ساحل یونان مورد استفاده قرار می‌گیرد به صورت خودکار عمل می‌کنند. اما ما می‌خواهیم ترتیبی فراهم کنیم که کارکنان گارد ساحلی بتوانند نگاهی به تصاویری که به صورت آنی از سوی این رباتها دریافت می‌کنند انداخته و محل دقیقی که ربات باید رفته و به نجات افراد بیشتری بپردازد را مشخص کند.
رباتهای امداد و نجات در چه زمینه‌های دیگری کاربرد خواهند داشت؟
پس از بروز سیلاب گل و لای در سال 2014 در شهر اوسو در ایالات متحده، ما به سرعت به آنجا رفتیم. این سیلاب موجب مرگ بیش از 40 نفر شد. یک روز به آن منطقه رفتیم و با استفاده از پهپاد به تصویربرداری با وضوح بالا از مناطقی که بالگردها و ماهواره‌ها قادر به تصویربرداری از آن نبودند پرداختیم. ما به مدت 48 ساعت از این مناطق تصویربرداری کردیم و سپس داده‌های مربوطه را بر روی لپ تاپ بررسی کردیم. به این ترتیب توانستیم به تصویری سه بعدی و بسیار دقیق از منطقه دست یابیم. متخصص مربوطه پس از بررسی این تصاویر به سرعت توانست نقطه‌ای که آب رودخانه تغییر مسیر داده بود یعنی همان کم‌ارتفاع‌ترین نقطه را شناسایی کند. با ایجاد یک کانال جانبی در آن نقطه برای هدایت آب به سمتی دیگر، جلوی بروز حادثه‌ای مشابه گرفته شد.
انتظار چه پیشرفت‌هایی در حزوه فناوری رباتهای امداد و نجات را دارید؟
تاکنون تمرکز زیادی بر روی سیستم بصری رباتها و کیفیت تصاویر دریافتی و تحلیل آنها بود. با این وجود خودم فکر می‌کنم وقت آن رسیده که به لامسه رباتها نیز توجه کنیم. در حال حاضر تمیز کردن گل و لای و یا آلودگی‌های دیگر از روی پوست فرد زیر آوار به منظور استفاده از تابش فروسرخ برای مشاهده رگ‌های خونی و ضربان قلبش وجود ندارد. در حال حاضر رباتها ظرافت لازم برای تمیز کردن سطوح آن هم بدون اسیب زدن را ندارند.
همچنین شیوه‌های جدید جابجایی ربات نیز جذاب هستند. برای نموه رباتهایی که همانند مار حرکت می‌کنند می‌توانند وارد آوار بشوند. رباتهای بزرگ فقط به مکان‌های بزرگ وارد می‌شوند، اما رباتهای کوچک می‌توانند کاربردهای زیادی در موقعیت‌های مختلف داشته باشند.
آیا رباتهای شما تاکنون توانسته‌اند به نجات جان افراد بیانجامند؟
تاکنون نجات جان هیچ کسی به صورت مستقیم به رباتهای امداد و نجات ما نسبت داده نشده است. این حرف درست مثل این است که ماشین آتش نشانی یا دوربین زنده‌یاب جان چند نفر را نجات داده است. همه اینها ابزارهایی مهم برای تیم‌های امداد و نجات به شمار می‌روند، اما در نهایت، نجات جان انسان به نیروی انسانی وابسته است و این افراد هستند که قهرمانان واقعی به شمار می‌روند.
چه چیزی جلوی پیشرفت سریع رباتهای امداد و نجات را می‌گیرد؟
یکی از موانعی که اکنون با آن روبر هستیم، کمبود اطلاعات دقیق در مورد کارهایی است که این رباتها می‌توانند انجام دهند. به همین دلیل است که می‌خواهیم تا حد امکان در حوزه‌های مختلف از آنها استفاده کنیم. مشکل دوم نیز موانعی است که برای دریافت بودجه از نهادهای دولتی داریم.
آیا این رباتها پرهزینه هستند؟
هزینه بیشتر این رباتها کمتر از یک خودروی آتش نشانی است و حتی هزینه‌هایی نظیر آموزش نیروی انسانی برای استفاده از آنها و هزینه‌های جانبی نیز جزو این هزینه به شمار می‌رود. اما آنچه مهم است اینکه هر قدر زمان امداد و نجات را کوتاه‌تر کنیم، زمان لازم برای بازگشت آن منطقه به وضعیت اقتصادی معمول نیز کوتاه‌تر می‌شود. رباتها به ما کمک می‌کنند تا به سرعت به امداد و نجات بپردازیم.
ترجمه: صالح سپهری فر
No tags for this post.
