قواعد فعالیت در شبکه های اجتماعی را رعایت کنیم
به گزارش مرکز ماهر، شبکه های اجتماعی تاثیری روزافزون بر زندگی روزمره و رفتار اجتماعی مردم دارند و با رشد و توسعه فزاینده، بیش از پیش در شکل گیری فرهنگ و رفتار اجتماعی مؤثر هستند.
بدون وجود چارچوب های اخلاقی و قواعد پذیرفته شده عمومی، این ابزار می تواند نقش مخربی در جوامع ایفا کند و سبب بروز مسائل فرهنگی و اجتماعی گسترده شود.
در این گزارش قصد داریم به تبیین چارچوب های اخلاقی در شبکه های اجتماعی بپردازیم و از دیدگاه های گوناگون، مسئله اخلاق و ارزش مداری را در شبکه های اجتماعی مورد کنکاش قرار دهیم، باشد که با توجه به این مهم سایر مخاطرات موجود در فضای رسانه های اجتماعی مانند مباحث مرتبط با امنیت و حریم خصوصی ما و دوستان ما نیز به صورت مثبت تحت تاثیر قرار گیرد.
در این آگاهی رسانی به بیان برخی از قواعد کلی فعالیت در شبکه های اجتماعی که باید توسط کاربران عادی به کار گرفته شوند، می پردازیم.
** دقت
دقیق و محتاط بودن یکی از ویژگی های اولیه برای رفتار اخلاقی در شبکه های اجتماعی است. باید توجه شود که انتشار مطلب توسط یک فرد بیانگر دیدگاه و طرز تفکر وی است و درصورتی که کاربر بدون دقت و استفاده از قوه تشخیص اقدام به انتشار مطالب نماید، ممکن است مطالبی بی پایه و اساس که سبب تشویش اذهان است را بازنشر کند.
این امر علاوه بر تبعات اجتماعی، وجهه فرد و شخصیت فرد را به بوته نقد می گذارد و به مرور در میان دوستان و طرفداران خود به عنوان فردی نامعتدل و دارای نکات منفی شخصیتی شناخته خواهد شود.
لذا ضروری است پیش از تصمیم به بازنشر مطلبی در مورد صحت و درستی آنها اطمینان لازم را کسب کرد تا به ترویج شایعات و مطالب بی ریشه پرداخته نشود.
برای این کار کافی است فرد با یک جستجوی اینترنتی ساده در منابع معتبر شواهد لازم برای اطمینان از صحت مطلب را فراهم کند و در صورت بروز سوال و تردید از سوی دیگر کاربران به بیان شواهد و تضمین درستی مطلب منتشر شده بپردازد.
این مسئله در مورد انتشار تصاویر و ویدیوها اهمیت ویژه ای می یابد. تصاویر به راحتی می توانند دستکاری شوند و ویدیوهای قدیمی می توانند به عنوان منابع جدید معرفی شوند. لذا پیشنهاد می شود در صورت تردید در صحت مطالب چندرسانه ای، از انتشار آنها جلوگیری شود.
** صداقت
لزوم رعایت صداقت و شفافیت از دیگر اصول اخلاقی فعالیت در شبکه های اجتماعی است. همانگونه که گفته شد، مطالبی که فرد در شبکه های اجتماعی منتشر می کند نشان دهنده شخصیت اوست و در صورت رفتار غیراخلاقی و عدم رعایت صداقت و انتشار مطالب دروغین، رفتار او از سوی دیگر کاربران ملاحظه شده و در طولانی مدت ارتباطات اجتماعی او به مخاطره خواهد افتاد.
این مسئله در مورد دیدگاه های فردی اهمیت به سزایی دارد و کاربر نباید آگاهانه با استفاده از میزان رابطه و نفوذ خود برای بیان مطالب نادرست و غلط استفاده کند.
ذکر منبع در مورد مطالب دیگران و رعایت حق مالکیت فردی در شبکه های اجتماعی مسئله ای بسیار مهم و اساسی است و بایستی از سوی کاربران مورد توجه ویژه ای قرار گیرد.
** رعایت بی طرفی
این موضوع به طور خاص در مورد انتشار مطالب حاوی دیدگاه های مرتبط به مسائل اجتماعی اهمیت می یابد و متأسفانه بسیاری از کاربران آن را نادیده می گیرند.
در هنگام فعالیت در شبکه های اجتماعی، فرد در مواجهه با افکار و عقاید گوناگون و بعضا در تضاد قرار می گیرد. دوستان و کسانی که در ارتباط با وی در شبکه های اجتماعی هستند، ممکن است عقاید مختلفی داشته باشند.
بیان مطالب و محتوا در شبکه های اجتماعی بدون توجه به طیف گسترده این عقاید می تواند موجب تحت شعاع قرار دادن شخصیت فرد شده و به مرور موجب در انزوا قرار گرفتن وی شود.
بیان مطالب حساسیت زا و جانب دارانه از یک گروه خاص مسئله ای است که باید تا حد لزوم از آن اجتناب شود و رعایت انصاف و البته صداقت در بیان و پرداختن به این مسائل در نظر گرفته شود تا عواقب سو برای او در برنداشته باشند.
** مسئولیت پذیری
باید توجه شود که فضایی که در شبکه های اجتماعی در اختیار فرد است یک فضای عمومی است و هرکسی که در این فضا فعالیت می کند قادر به مشاهده و رصد بسیاری از رفتارهای دیگران است.
همانگونه که انتظار می رود در فضاهای عمومی در جامعه رفتار مسئولانه ای داشته باشیم، باید این ویژگی در فضای شبکه های اجتماعی نیز رعایت شود.
نکته ای که وجود دارد این است که گاه کاربران تفاوت میان فضای خصوصی و عمومی را در شبکه های اجتماعی درک نمی کنند و رفتار مناسبی بروز نمی دهند.
باید توجه داشت که تمامی اطلاعات مندرج شده در شبکه های اجتماعی توسط فرد به راحتی قابلیت انتقال و مشاهده توسط دیگران را دارند و رفتار مسئولانه در فضای مجازی باید به گونه ای باشد که فرد در آینده با مشاهده آن مطالب و آشکار شدن آنها احساس شرمندگی و تأسف ننماید.
یک راهکار کلی می تواند این باشد که فرد با نگاه یک ناظر بیرونی به فعالیت های اجتماعی خود بنگرد و بتواند از فعالیت هایش در شبکه های اجتماعی در حضور دیگران و یا یک هیئت منصفه فرضی دفاع کند. می بایست طرز رفتار فرد در شبکه های اجتماعی با رفتار او در فضاهای عمومی دیگر تضاد و تعارضی نداشته باشد.
** احترام
شبکه های اجتماعی محل اجتماع طیف وسیعی از عقاید، فرهنگ ها و سلایق گوناگون است. رعایت احترام و در نظر داشتن اصول فرهنگی و اجتماعی در هنگام فعالیت در شبکه های اجتماعی اصلی اساسی و غیرقابل اجتناب است.
طوری رفتار کنید که می خواهید با شما رفتار شود. رسول گرامی اسلام (ص) در این مورد می فرمایند: برای تلبس به عدالت باید دو کار کنید، آنچه برای خود نمی پسندید برای دیگران نپسندید و آنچه برای خود می پسندید برای دیگران هم بپسندید.
رعایت احترام متقابل و پرهیز از انتشار مطالب حساسیت زا و در تقابل قرار گرفتن با عقاید دیگران جز ایجاد فضایی غیردوستانه و پراسترس حاصلی نخواهد داشت.
استفاده از الفاظ زشت و توهین آمیز و بیان مسائل نژادپرستانه و ترویج فضای نفرت و دشمنی مسئله ای است که اکیدا بایستی از سوی کاربران خودداری شود و در صورت مشاهده این گونه رفتارها با ابزاری که عموما از سوی شبکه های اجتماعی در اختیار کاربران قرار داده شده است، این افراد گزارش شده تا اقدامات لازم از سوی گردانندگان شبکه ها برای جلوگیری از ادامه فعالیت آنها در شبکه های اجتماعی انجام شود.
