وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی سلامت با توجه به وظایف و ماموریت های کلی و اسناد بالادستی به ویژه سند چشم انداز 20 ساله کشور، سیاست های کلی سلامت ابلاغی رهبر معظم انقلاب، مواد قانونی مرتبط با سلامت در برنامه پنجم توسعه و برنامه های دولت یازدهم، اجرای برنامه تحول نظام سلامت را پس از یک مرحله مطالعاتی شش ماهه از اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ آغاز کرده است.
تحول در نظام سلامت با سه رویکرد حفاظت مالی از مردم، ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و نیز ارتقای کیفیت خدمات اجرا می شود تا به تدریج با همکاری خدمتگذاران عرصه سلامت شاهد تحقق سیاست های کلی رهبری و ارتقای مورد انتظار در نظام سلامت باشیم.
سیاست های کلی سلامت ابلاغی رهبر معظم انقلاب به همگانی کردن بیمه پایه درمان و پوشش کامل نیازهای پایه درمان توسط بیمه ها برای آحاد جامعه و کاهش سهم مردم از هزینه های درمان تاکید ویژه ای دارد تا آنجا که بیمار جز رنجِ بیماری، دغدغه و رنج دیگری نداشته باشد.
به طور کلی، افزایش پاسخگویی نظام سلامت، کاهش پرداخت مستقیم از جیب مردم، کاهش درصد خانوارهایی که به دلیل دریافت خدمات سلامت دچار هزینه های سنگین شده اند، بهبود پیامدهای بیماران اورژانسی و افزایش زایمان طبیعی از اهداف کلی طرح نظام سلامت است.
دکتر ایرج فاضل در گفت وگو با ایرنا با انتقاد از ناکارآمدی سازمان های بیمه گر در اجرای وظایف و تعهدات خود، گفت: ناکارآمدی بیمه ها ادامه روند طرح تحول نظام سلامت کشور را دچار اختلال کرده و به مخاطره می اندازد.
وی اظهار کرد: طرح تحول نظام سلامت از این منظر که به مردم و بیماران کم بضاعت در پرداخت هزینه های درمانی کمک کرده، بسیار طرح خوبی است اما این طرح با مشکلاتی نیز روبه رو است که بخش عمده آن مربوط به ضعف و ناکارآمدی سازمان های بیمه گر است.
فاضل به وجود نگرانی هایی در مورد ادامه روند طرح تحول نظام سلامت اشاره کرد و افزود: وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز بارها نگرانی خود را در این زمینه مطرح کرده است به این صورت که اگر بودجه لازم به این طرح تزریق نشود، قطعا با مشکل مواجه خواهد شد.
** بدهی بیمه ها به مراکز درمانی و پزشکی
رئیس مجمع انجمن های علمی گروه پزشکی ایران با بیان اینکه بیمه های ما بیمار هستند و به یک ساماندهی زیربنایی نیاز دارند، توضیح داد: پرداخت های این سازمان ها به هیچ عنوان منطقی نیست؛ آنها فقط قسمتی از تعهدات خود را می پردازند و حتی همین میزان را گاهی از 6 ماه تا یک سال با تاخیر پرداخت می کنند و همین مساله مراکز درمانی و پزشکی کشور با مشکلات زیادی برای ادامه کار مواجه کرده است.
فاضل گفت: درحال حاضر بیمارستان ها به دلیل بدهی های عظیم بیمه های طرف قرارداد، با مشکلاتی عدیده ای مواجه شده اند و این مساله درحال بحرانی شدن است.
وی بر لزوم رسیدگی به این مساله تاکید کرد و افزود: بیمه ها باید موظف شوند که پرداخت های خود را به موقع انجام دهند و همچنین باید در صورت عدم پرداخت به موقع بابت دیرکرد پرداخت ها جریمه شوند.
فاضل با یادآوری اینکه بیمه ها با دیرکردهای چندین ماهه تعهدات خود را پرداخت می کنند، گفت: اگر بیمه ها می توانند 6 ماه بعد تعهدات خود را بپردازند پس در موقع مقرر نیز می توانند این پرداخت ها را داشته باشند و مشکل مالی در این زمینه ندارند؛ اما هیچ نهادی به این قضیه رسیدگی نمی کند و بیمه ها را مکلف نمی شوند که با پرداخت های به موقع، وظیفه خود را انجام دهند.
** حجم عظیم استفاده از خدمات پزشکی غیرضروری
رئیس جامعه جراحان ایران اظهار کرد: از سوی دیگر امروزه مردم و بیماران توقع بهره مندی از خدمات پزشکی به ویژه پزشکی مدرن را دارند اما توان پرداخت هزینه های بهره مندی از اینگونه خدمات و داروها، عکسبرداری ها، خدمات آزمایشگاهی و وسایل و لوازم جراحی های پیشرفته راکه روز به روز گران تر می شود، ندارند بنابراین یک نظام بیمه ای کارآمد باید در این زمینه پاسخگوی نیاز بیماران باشد.
فاضل گفت: همچنین از زمان آغاز اجرای طرح تحول نظام سلامت، مصرف داروها و عکسبرداری های پزشکی مانند ام آر آی، سی تی اسکن و آزمایش ها و آنژیوگرافی به میزان قابل توجهی افزایش پیدا کرد؛ این مساله دیگری است که طرح تحول نظام سلامت را با مشکل روبه رو کرده و می تواند ادامه روند آن را به مخاطره اندازد.
وی با بیان اینکه تمام این موارد نیاز به کنترل دقیق دارد، افزود: در کشورهای پیشرفته این کنترل ها توسط بیمه های بسیار قوی و نیرومند صورت می گیرد اما ما ابزار کنترل نداریم و از آنجایی که بیمه ها توانایی انجام این کار را ندارند، با موج عظیمی از درمان هایی مواجه شده ایم که نیازی به انجام بسیاری از آنها نیست.
رئیس جامعه جراحان ایران خاطرنشان کرد: انجام اینگونه اعمال نیاز به بودجه های عظیمی دارد که پرداخت آن در حد توان کشور نیست اما در صورتی که در قالب طرح تحول نظام سلامت، این موارد کنترل و بودجه های لازم نیز تامین شود، بسیاری از مشکلات حل خواهند شد.
فاضل گفت: در بسیاری از کشورها این مشکلات از طریق سازمان های بیمه گر حل شده است و بیمه ها پس از نظارت دقیق هزینه ها را به طور کامل می پردازند، به همین دلیل پزشکان و بیماران دغدغه ای در این زمینه ندارند.
** ادامه ارایه خدمات رایگان در بیمارستان های آموزشی نیازمند تامین بودجه
رئیس جامعه جراحان ایران گفت: یکی از دستاوردهای طرح نظام سلامت کشور، ارایه خدمات رایگان در بیمارستان های دولتی است اما ادامه این روند نیازمند تامین بودجه است.
فاضل خاطر نشان کرد: در گذشته خدمات پزشکی در تمام بیمارستان های آموزشی کشور رایگان بود و هزینه بیمارستان ها از راه آموزش پرداخت می شد و بیماران کم بضاعت به راحتی و باخیالی آسوده درمان می شدند.
وی افزود: زمانی که طرح خودگردانی مطرح شد، این بیمارستان ها که مسئول آموزش هستند، مجبور شدند به روش های مختلف درآمد کسب کنند تا بتوانند خود را اداره کنند تا جایی که حتی بسیاری از این بیمارستان ها بخش هایی را به بخش خصوصی اجاره دادند که سبب خدشه دار شدن تعریف بیمارستان آموزشی شد.
فاضل ادامه داد: حتی در موارد بسیاری شاهد بودیم بیماران بی بضاعتی که توان پرداخت هزینه های درمانی خود را نداشتند، مدت ها در بیمارستان می ماندند و اجازه ترخیص به آنها داده نمی شد.
وی گفت: اما اکنون با اجرای طرح تحول نظام سلامت این مشکلات برطرف شده و بیماران بدون پرداخت هزینه ای در بیمارستان های دولتی درمان می شوند بنابراین برای ادامه کار این بیمارستان ها، ضروری است بودجه های لازم برای این مراکز اختصاص یابد.