کشور ايران به دليل قرار گرفتن بر روی کمربند آلپ – هيماليا، جزء کشورهای لرزه خيز جهان محسوب شده و همواره در معرض يک تنش دائمی قرار دارد. تلفات جانی، آسيب‌های اجتماعی و خسارات مالی گسترده ناشی از وقوع زلزله در کشور ایران بخوبی اهميت بررسی خطر لرزه‌ای را برای تخمين، کاهش و مدیریت عواقب ناگوار این سوانح مشخص می کند.
حجم وسیع آثار مخرب وارده به ساختمانها و مجموعه محیط مصنوع در ايران طی زلزله‌های اخیر نشان دهنده آسيب‌پذيری بیش از حد ساختمانها و ديگر سازه‌ها در برابر زلزله است. خصوصیات زمین لرزه های روی داده و احتمال رویداد مجدد آنها در رابطه با لرزه زمین ساختی منطقه ای و شرایط ژئودینامیکی کلی، به عنوان بخشی از مطالعات لرزه زمین ساختی منظور می شود که خود شامل بررسی توزیع جغرافیایی کانون سطحی زمین لرزه ها، بزرگا، عمق و سازوکار کانونی آنها و ارتباطشان با گسل های منطقه است.
محمد مختاری، رئیس مرکز پیش بینی زلزله، پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، درباره رویداد زمین لرزه در سال ۱۳۹۴ به مهر گفت: در سال ۱۳۹۴ تعداد ۹۱۹۳ زلزلـه بالای یک ریشتر به وقـوع پیوست که از این تعداد زلزله ۱۳۱ عـدد آن بالای چهار ریشتر است. زمین لرزه های مختلف در سال ۱۳۹۴ نشان از زلزله خیز بودن ایران است و به صورت میانگین هر ماه دو زمین لرزه بالای ۴.۵ ریشتر رخ داده است.
اشکال زیر توزیع مکانی سطحی زمین لرزه های به وقوع پیوسته در سال ۱۳۹۴ در ایران را نشان می دهند.
زمین لرزههای بالای۲.۵ریشتر (نقاط قرمز رنگ) برگرفته از سایت پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
زمین لرزههای بالای ۴.۵ ریشتر (نقاط قرمز رنگ) برگرفته از سایت پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله
مهم ترین زلزله ها در سالی که گذشت
مختاری اظهار داشت: از مهمترین زلزله های سال ۹۴ می توان به زلزله ساعت ۱۴:۳۶ دقیقه (به وقت محلی) روز نهم مرداد ۹۴ مطابق با ساعت ۶:۱۰ (به وقت جهانی) روز ۳۱ ژوئیه ۲۰۱۵ اشاره کرد. این زلزله با بزرگای ۵.۶ در مقیاس امواج محلی (Ml) در ۹ کیلومتری شهر جوشان، ۲۰ کیلومتری شمال باختری گلباف و ۶۲ کیلومتری جنوب خاوری کرمان به وقوع پیوست.
وی ادامه داد: همچنین در ساعت ۹:۱۹ (به وقت محلی) روز ۱۳ شهریور ۱۳۹۴، مطابق با ساعت ۰۴:۴۹ (به وقت جهانی) روز ۴ سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی زمین لرزه هایی با بزرگای ۵.۶ در مقیاس امواج محلی (Ml) در ۱۵۹ کیلومتری شمال شرق پارس آباد در استان اردبیل به وقوع پیوست.
مختاری خاطرنشان کرد: در ساعت ۲۳:۱۲ (به وقت محلی) روز ۲۲ مرداد ماه ۱۳۹۴، زمینلرزهایی با بزرگای ۴.۱ در مقیاس امواج محلی(Ml) در ۱۰ کیلومتری شور قاضی و ۲۱ کیلومتری جنوب خاوری پیشوا به وقوع پیوست. بر اساس گزارش مرکز لرزه نگاری کشوری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران بیش از ۳۹ پسلرزه با بزرگی ۳.۴-۱.۱ در منطقه روی داد.
وی گفت: اگر چه بزرگای زمین لرزه می بایستی نشانگر تخریب و آسیب پذیری شود ولی تجمع جمعیتی و نیز عمق وقوع زمین لرزه ها از اهمیت بالاتری برخوردار است.
مختاری اظهار داشت: به عنوان مثال زمین لرزه سراوان با بزرگای ۷.۸ ریشتر در عمق بیش از ۶۰ کیلومتر و در محلی به وقوع پیوست که منطقه دارای جمعیت بسیار کم بوده در نتیجه خسارات جانی کمی را باعث شد ولی زمین لرزه بم به بزرگای ۶.۵ ریشتر در عمق کمتر از ۱۰ کیلومتر جان ۴۱۰۰۰ نفر از هم وطن های ما را گرفت و شهر تاریخی بم و اطرافش را با خاک یکسان کرد.
وی بیان کرد: اخیرا پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در میان پروژه های مختلف با هدف کاهش خطر پذیری «طرح جامع شناسایی احتمال وقوع زلزله درفلات ایران» را با هدف شناخت بهتر میزان درصد احتمال وقوع زلزله در نقاط مختلف کشور در برنامه خود قرار داده است.
وی اظهار امیدواری کرد و گفت: انجام این طرح، پایه ای برای تقسیم بندی کشور از لحاظ ریسک زلزله و جهت اولویت بندی هدف دار در تمرکز بیشتر با مناطق با خطر بالاتر. قابل ذکر است که امروزه در دیگر نقاط جهان که دارای زلزله خیزی بالا مشابه ایران است سرمایه‌گذاری وسیعی در این حوزه صورت گرفته است.
جدول زمین لرزه های مهم سال ۹۴
