دکترعلی خوش خلق، رییس مرکز ملی پیش بینی و هشدار مخاطرات دریایی گفت: جریان های شکافنده ناشی امواج است؛ معمولا امواج با توجه به زاویه ای که برخورد می کند این جریان ها را ایجاد می کنند. هم اکنون شرایط توپوگرافی دریای خزر و دریای عمان باعث شده این نوع جریان ها در سواحل شمالی و چابهار مشاهده شود و ساکنان مناطق ساحل نشین و گردشگران را در معرض تهدید قرار دهد.
این عضو هیات علمی پژوهشگاه اقیانوس شناسی افزود: حضور بیشتر گردشگران در کنار سواحل دریای خزر باعث شده آمار غرق شدن در سواحل شمالی به مراتب بیشتر از خلیج چابهار باشد.
به گفته دکتر حمید علیزاده، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی نیز بیشتر جریان های ساحلی بر اثر حضور موج و شکست آن ایجاد می شوند. این جریان ها آنقدر قوی هستند که می توانند حجم زیادی از رسوب را حمل کنند. این جریان ها می توانند سبب پاکسازی ساحل شوند یا حتی شناگران ماهر را غرق کنند.
بیشتر جریان های ساحلی بر اثر حضور موج و شکست آن ایجاد می شوند. این جریان ها آنقدر قوی هستند که می توانند حجم زیادی از رسوب را حمل کنند. این جریان ها می توانند سبب پاکسازی ساحل شوند یا حتی شناگران ماهر را غرق کنند.
وی اظهار کرد: عملا مناسب ترین ساحل برای شنا ساحل های ماسه ای هستند. شیب ساحل نیز در بخش های مختلف متفاوت است. به عنوان مثال شیب ساحل در بخش خشکی در گلستان بسیار کم و در بخش خاوری مازندران و باختری گیلان کم و در بخش خشکی باختری مازندران گیلان بسیار زیاد است.
وی گفت: معمولا در بخش های پرشیب امکان تپه های ماسه ای وجود ندارد. بخش کم عمق ساحلی در سواحل خزر نیز دارای شیب متفاوت است؛ اغلب در قسمت کم عمق آب، شکست موج و جریان های ساحلی وجود دارد. شنای مطمئن در این ناحیه مانند شنا در دریاچه سد یا استخر نیست. علاوه بر مهارت در شنا باید ویژگی شنا در آب دریا را نیز شناخت. همچنین مهمترین نکته، دوری جستن از جریان های شکافنده است.
چگونه با جریان شکافنده مبارزه کنیم؟
گرچه ممکن است بسیاری از این حوادث خارج از محدوده های تفریحی( که ناجیان غریق حضور ندارند) اتفاق بیافتد اما آگاهی داشتن از چگونگی شنا در سواحل دریا می تواند به افرادی که قصد شنا کردن در دریا را دارند کمک زیادی کند تا آنها دچار مشکل نشوند. اگر قصد مسافرت به سواحل شمالی و خلیج چابهار دارید این چند نکته را هنگام شنا کردن رعایت کنید تا سفری خوش را تجربه کنید.
·اگر هنوز شنا را کامل فرا نگرفتهاید، در محدودهای از آب دریا که فراتر از قد شما است وارد نشوید.
· مواظب تغییر ناگهانی عمق آب باشید تا دچار مشکل نشوید؛ گاهی ممکن است روی برآمدگی ماسهای پایتان را بگذارید که عمق آن کم است اما ناگهان عمق آب افزایش یابد.
· اگر به توان بدنی خود برای شنا کردن در حالت دریای مواج و شناور نگه داشتن خود روی موج اطمینان ندارید هرگز وارد دریا نشوید.
· یاد بگیرید که شرایط خطرناک موج و جریان شکافنده را تشخیص دهید. اگر موج به طور عمود یا با زاویه کوچک به ساحل بیاید و شکست یابد امکان تشکیل جریان های شکافنده وجود دارد. آبی که از شکست موج به سوی ساحل آمده است، به صورت یک بادبزن از ساحل به دریا حرکت میکند. به گونهای که دسته بادبزن در ساحل و پهنه آن در دریا است. اگر روی پشته ماسهای خشک که 1 تا 2 متر از خط آب ارتفاع دارند یا روی آلاچیق یا خودرو بروید، میتوانید این جریان را با چشم ببینید که با رنگ روشنتر (ناشی از کف آب) مشخص است. این جریانها بسیار قوی هستند و سرعت آنها بیشتر از سرعت شناگران قهرمان المپیک است؛ منظور از موج عمود بر ساحل این است که جهت حرکت موج عمود بر خطی ساحلی باشد.
· اگر در حین شنا در جریان شکافنده قرار گرفتید، نخست آرامش خود را حفظ کنید و موقعیت خود را در دریا بسنجید.
· زمانی که در جریان شکافنده افتادید، هیچگاه با آن مبارزه نکنید و خلاف جهت جریان به سوی ساحل شنا نکنید. آرام باشید و با جریان بروید. چند دقیقه خود را روی آب نگه دارید یا اینکه به موازات ساحل شنا کنید تا از جریان شکافنده خارج شوید. جریان به زودی در آب دریا مستهلک میشود و آنگاه به حالت مورب به ساحل بیایید.
· اگر در حین شنا موج بعدی به سوی شما میآید تنها چند ثانیه نفس بگیرید و حدود یک متر زیر آب بروید تا از ضربه موج در امان بمانید.
· ناحیهای که موج شکست مییابد برای شناگران مناسب نیست، از ناحیه شکست به طرف دریا، معمولا شرایط آرامتر است و کسی که بتواند خود را روی آب نگه دارد، از جریان شکافنده در امان است.
· اگر همراه جریان شکافنده خود را شناور نگه داشتید و به خارج از محدوده شکست موج، داخل دریا رفتید، نفس بگیرید و تقاضای کمک کنید، آنگاه موازی با ساحل شنا کنید تا به ناحیهای آرامتر وارد شوید.
· اگر میبینید کمکی به شما نمیرسد و باید با توان خود به ساحل برگردید، همراه با موجی که میآید خود را به ساحل برسانید. هنگامی که امواج بزرگ میآیند خود را زیر آب ببرید. ممکن است دوباره با جریان شکافنده به سوی دریا بروید و با موج بعدی به ساحل برگردید.
· روی امواج بزرگ خود را شناور نکنید. نفس بگیرید، در هنگام امواج کوچک ابتدا موازی ساحل سبب به حالت مورب خود را به ساحل برسانید.
گزارش: فرزانه صدقی