چند سالی است که سه شنبه شب و چهارشنبه آخر سال در مراسم چهارشنبه سوری، استفاده از ترقه و انواع مواد محترقه مجروحان زیادی را به جا می گذارد و چه بسا بارها به همین علت، شاهد نابینا شدن و یا قطع عضو افراد بوده ایم.
اما در این میدان شبه جنگی که ره آورد ورود مواد محترقه و انواع و اقسام فشفشه های رنگی است، فقط انسان ها نیستند که آسیب می بینند بلکه محیط زیست و گونه های جانوری نیز در معرض خطر قرار می گیرند.
بیشتر حیوانات مانند سگ ها و گربه ها از صدای انفجار وحشت می کنند و یا قلب پرندگان از کار می افتد، از این رو ایجاد صداهای مهیب با انفجار ترقه موجب نارضایتی دوستداران محیط زیست و حیات وحش شده است.
در این میان پرندگانی که در محیط های شهری زندگی می کنند، هیچگاه به آلودگی های صوتی و محیط زیستی ناشی از آتش بازی ها خو نمی گیرند و بیشتر از سایر گونه ها در معرض خطر قرار دارند. آنها پناهگاهی جز لانه های خود ندارند که آن هم در این زمان به هیچ عنوان امن نیست.
محمدعلی الله قلی کارشناس حیات وحش و عضو کمپین پرواز به خبرنگار ایرنا گفت: زمان برگزاری مراسم چهارشنبه سوری دقیقا مصادف با لانه گزینی و تخم گذاری پرندگان است که این مراسم به سبک امروزی در این روند طبیعی خلل ایجاد می کند.
وی افزود: پرنده ها در انتخاب مکان امن برای لانه گزینی با هم رقابت می کنند، از این رو اگر مکانی را که انتخاب کرده اند، از دست بدهند ممکن است دیگر شرایطی برای این منظور برایشان فراهم نشود.
این دوستدار محیط زیست ادامه داد: صدای انفجار ترقه ها و دود ناشی از آن و فشفشه ها موجب ترس و دور شدن پرنده از مکان امنی می شود که برای لانه سازی انتخاب کرده است.
وی تاکید کرد: حتی در این فصل برخی از پرندگان لانه های خود را ساخته و تخم هم گذاشته اند که انبوه سرو صداهای ناهنجار موجب بروز ترس و فراری دادن آنها از آشیانه ها می شود و چه بسا هیچگاه به لانه بازنگردند و تخم ها نیز از دست بروند.
الله قلی افزود: همچنین ممکن است برخی جوجه ها سر از تخم در آورده باشند که با ترک مادر از آشیانه قطعا از دست خواهند رفت.
عضو کمپین پرواز با بیان اینکه زمان برای زادآوری حیات وحش از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، اظهار کرد: مثلا پرندگان در دمای فعلی قادر به تخم گذاری و نشستن روی آن هستند بنابراین اگر این فرصت طلایی از دست برود، به این معنی است که نسل جدیدی از پرنده در سال پیش رو وجود نخواهد داشت.
این فعال محیط زیست همچنین به مواردی از آتش زدن درختان به بهانه چهارشنبه سوری اشاره کرد و افزود: این موارد به هیچ وجه قابل قبول نیست و برپایی چهارشنبه سوری نباید به میدان جنگ بدل شود که به دنبال خود مشکلات زیادی را به همراه می آورد.
همچنین اسماعیل کهرم مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و پرنده شناس به ایرنا گفت: قلب یک پرنده 600 تا 700 بار در دقیقه می زند بنابراین تاب و تحمل صدای انفجارهای مهیب و ناگهانی ترقه های سه شنبه شب آخر سال (چهارشنبه سوری) را ندارد.
وی افزود: با توجه به ظریف و حساس بودن قلب پرندگان صدای انفجار ترقه و نارنجک در مراسم چهارشنبه سوری سبب سکته و مرگ آنها می شود.
وی اظهار کرد: چون قلب یک پرنده به دفعات بسیار زیاد در دقیقه می زند بنابراین کافی است که برای یک صدم ثانیه متوقف شود که در این صورت مرگ پرنده را در پی خواهد داشت.
این پرنده شناس ادامه داد: سکته فقط مختص انسان نیست بلکه حیوانات از جمله پرندگان نیز در شرایط نامعمول دچار سکته می شوند به ویژه صداهای مهیب ترقه ها که ناگهانی نیز هست، مشکلات زیادی را حتی برای انسان به همراه دارد.
کهرم گفت: در آستانه فصل بهار و تخم گذاری پرندگان هستیم، بنابراین ایجاد فضای امن برای آنها به منظور لانه گزینی و تخم گذاری از اهمیت زیادی برخوردار است ، از یک سو به علت زیاده خواهی انسان ها درختان قطع شده اند و لانه پرندگان به لای درز دیوارها و یا لوله بخاری های تغییر مکان یافته است و از سوی دیگر ، با ایجاد صداهای مهیب عرصه همین خانه های سیمانی را هم برای این گونه های بی دفاع تنگ می کنیم.
وی اظهار کرد: بررسی ها نشان می دهد بروز صداهای مهیب و ناگهانی سبب از کار افتادن سیستم داخلی بدن و سرگردانی پرندگان می شود که این مساله سبب می شود لانه را ترک و دیگر باز نگردند.
کهرم تاکید کرد: امنیت برای پرندگان از غذا مهمتر است بنابراین اگر در جایی احساس امنیت نکنند گاهی برای همیشه از آن مکان خواهند رفت.
وی افزود: همچنین برخی آتش بازی های چهارشنبه سوری موجب آتش گرفتن درختان می شود که مامن و لانه پرندگان بر روی آن ها است، بنابراین با این کار آن ها بی خانمان می شوند.