محدودیت بودجه سد راه تحقیقات ژنتیک است
شاهزاده فاضلی سال1372 موفق شد مدرک دکترای پزشکی عمومی اش را از دانشگاه علوم پزشکی ایران اخذ کند. پس از آن موفق شد مدرک دکترای تخصصی ژنتیک مولکولی اش را سال 1388 از پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری دریافت کند.
مدیر مرکز تخصصی دانش پی جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران(1377-1388)، معاون پژوهشی جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران(1381-1384)، رییس جهاد دانشگاهی واحد علوم پزشکی ایران(1384-1390)، رییس مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران(1386 تاکنون)، عضو گروه سلول‌های بنیادی پژوهشگاه رویان،عضو گروه ژنتیك پژوهشگاه رویان، عضو شورای علمی پژوهشگاه رویان، عضو انجمن بیوتكنولوژی ایران، عضو انجمن ژنتیك ایران، عضو ستاد زیست فناوری كشور( 1389-1390)، دبیر كارگروه زیست بانك‌های كشور( از سال 1389 تا 1391)، مدیر گروه كارشناسی ارشد زیست سلولی مولكولی و زیست فناوری میکروب علم و فرهنگ از جمله سوابق علمی او طی این سال ها است.
عضو هیات اجرایی جشنواره بین المللی رویان( از سال 1386تاکنون)، پنج دوره دبیر علمی جشنواره آسیایی بهداشت و خانواده (از سال 1383-1387)، عضو كمیته داوری زیست‌شناسی جشنواره دانش‌آموزی خوارزمی (از سال 1381 تا 1386)، رییس اولین و دومین سمینار كودك سالم (طی سال های 85 و 87)، رییس سمینار بهداشت و سلامت در صنعت هتلداری (سال 86)، رییس چهار دوره جشنواره ملی فرهنگی بهار(از سال 86 تا 89)، مجری طرح مطالعات و راه اندازی بانك میكروارگانیسم‌ها، مجری طرح مطالعات و راه اندازی بانك سلول‌های انسانی و جانوری، مجری طرح مطالعات و راه اندازی بانك گیاهی، مجری طرح مطالعات و راه اندازی بانك مولكولی، مجری طرح مطالعات و راه اندازی بانك ویروس و چاپ 51 مقاله علمی در چند مجله معتبر بین المللی و ارایه64مقاله در کنگره ها و همایش های داخلی از دیگر سوابق اجرایی او است.
گفت و گوی اختصاصی سیناپرس با دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی را بخوانید.
چه شد که رشته ژنتیک را انتخاب کردید؟
رشته تحصیلی من در دوران دبیرستان ریاضی فیزیک بود اما در سال های پایانی اخذ دیپلم، علاقه زیادی به طب و طبابت پیدا کردم. احساس می کردم با انتخاب این رشته بهتر و به صورت مستقیم می توانم به مردم دردمند کشورم کمک کنم. همین علاقه باعث شد تا در کنکور رشته پزشکی شرکت و پس از آن تخصص ژنتیک را انتخاب کنم. ژنتیک دنیای بسیار وسیعی از فعالیت‌های حوزه تشخیص و درمان را در بر می گیرد. حوزه ای که می تواند سلامت و امنیت غذایی را تضمین کند. اهمیت این مساله باعث شد تا طبق فرمایش مقام معظم رهبری ،مرکزی به نام مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی در ایران راه اندازی شود. امیدوارم با فعالیت های مستمر این مرکز همه مردم به ویژه مستمندان و قشر فقیر جامعه بتوانند از برکت های این علم استفاده کنند و امکانات بهتری برای سلامت و غذای آنها برقرار بشود.
هیچ وقت از اینکه چنین رشته ای را انتخاب کردید پشیمان نشدید؟
اصلا. روز به روز هم علاقه ام به این رشته بیشتر از گذشته می شود.
پس اگر شانس دوباره ای داشته باشید و به گذشته برگردید این رشته را دوباره انتخاب می کنید؟
بله حتما بازهم این راه و مسیر را ادامه خواهم داد.
چه توصیه ای به دانشجویانی که به ادامه تحصیل در رشته ژنتیک علاقمند هستند دارید؟
هرچند همه رشته ها حایز اهمیت است و هر کدام از آنها زیبایی ها و جذابیت های خاصی دارند اما علاقه، شرط اول است. دانشجویان باید در ابتدا رشته ای را انتخاب کنند که علاقه و انگیزه زیادی به آن دارند. آنها باید با توسل به این انگیزه و علاقه هر روز یک گام جلوتر از قبل بردارند تا موفقیت نصیبشان شود. این افراد باید توجه کنند که منافع خیلی پیش پا افتاده را چندان توجهی نکنند و صرفا به مسایل مادی نپردازند .زیرا کسانی که اهداف کوچکی برای خود انتخاب می کنند در آینده نمی‌توانند هیچ موفقیت چشمگیری برای خودشان و جامعه شان کسب کنند. من نیز در انتخاب رشته به علاقه و انگیزه درونی ام توجه کرده ام. علاقه ای که باعث شد طی چند سال فعالیت به ویژه در جهاد دانشگاهی توقفی در تولید علم و خدمت رسانی به مردم نداشته باشم. توفیق انتخاب این رشته بزرگترین شانسی بود که خداوند در اختیار من گذاشت و من نیز سعی کرده‌ام در این سال ها به بهترین نحو از این فرصت استفاده کنم.
هم اکنون پژوهشگران این رشته چه مشکل هایی پیش رو دارند که باید رفع شود؟
شاخه ژنتیک علم نوینی در دنیا است. این علم نوین نیاز به تجهیزات و امکانات گران قیمتی نیز دارد. ما به لحاظ شرایط تحریمی که بر کشور مستولی بود، دسترسی زیادی به این امکانات و تجهیزات نداشتیم اما تلاش و همت متخصصان باعث شد این خلا و مشکل از بین برود. یکی دیگر از تهدید هایی که توسعه این رشته را با مشکل مواجه کرده است مساله محدودیت های بودجه های تحقیقاتی است. هم اکنون هزینه مواد مورد استفاده آزمایشگاهی ژنتیکی به مراتب خیلی گران قیمت تر از سایر آزمایش ها و تحقیقات است. محدودیت بودجه های تحقیقاتی باعث شده تا گاهی دانشجویان و محققان این رشته مجبور شوند از اجرایی شدن طرح هایشان صرف نظر کنند. متاسفانه این تهدید همچنان ادامه دارد.
با وجود تمام این مشکل ها، جایگاه علمی ایران در رشته ژنتیک را نسبت به سایر کشورها چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هم اکنون متخصصان ما از نظر علمی در جهان از توانمندی بالایی برخوردار هستند اما هنوز از نظر دسترسی به تکنولوژی در حد متوسط هستیم و برای رسیدن به نقطه مطلوب مان جای کار بسیار زیادی داریم.
آیا آینده روشنی برای متخصصان این رشته متصور می شود؟
آینده این رشته در دنیا بسیار روشن است زیرا بر همه چیز از جمله حوزه سلامت اثر می گذارد. امروزه بسیاری از بیماری‌های سخت با توسل به علم ژنتیک قابل درمان و تشخیص هستند و داروهای نوترکیب ساخته شده با اتکا به اصول مهندسی ژنتیک نیز در صدر اول دنیا قرار گرفته اند. این علم می تواند کمک شایانی نیز به تشخیص بیماری های ژنتیکی مانند تالاسمی، عقب ماندگی‌های ذهنی و معلولیت ها پیش از تولد داشته باشد و از پدید آمدن این بیماری ها جلوگیری کند. همچنین علم ژنتیک در بحث صنعت غذا می‌تواند با تولید محصول های تراریخت و مقاوم به آفات و خشکی و شوری، امنیت غذایی را تامین کند بنابراین ما می توانیم با تربیت نیروهای متخصص و در اختیار گذاشتن بودجه های تحقیقاتی مناسب یک تحول عظیمی در حوزه علمی کشورمان به وجود بیاوریم و به جای مصرف کننده بودن این محصول ها خودمان تولید کننده این علم باشیم. ما در این صورت است که ما می توانیم یک امنیت اقتصادی برای کشورمان به ارمغان بیاوریم.
توقع تان از دولت برای تحقق این امر مهم در کشور چیست؟
توقع ما از دولت حمایت ویژه است. اگر ما قصد داریم 3 درصد درآمد جهانی حوزه بیوتکنولوژی را در افق چشم انداز برنامه1404کسب کنیم باید سرمایه گذاری بیشتری در این خصوص انجام دهیم. تحقق چنین امری زمان بر است و نیاز به حمایت‌های مداوم و مستمر دستگاه های اجرایی دارد. حمایت های مقطعی اصلا جوابگوی این مساله نیست.
گفتگو: فرزانه صدقی
No tags for this post.
