گفته می‌شود سنین کودکی و نوجوانی، بهترین دوره برای آموزش زبان‌های تازه به افراد است. بااین‌وجود ما در سیستم آموزشی خود از این فرصت به‌درستی استفاده نمی‌کنیم. حداقل دو زبان انگلیسی و عربی را عمده ما در دوره راهنمایی به‌طور مکرر خوانده‌ایم و برای سال‌های سال امتحان‌های آن‌ها را پشت سر گذاشته‌ایم و معمولاً اگر قرار بر تکیه بر همین آموخته‌های مدرسه‌ای باشد وقتی فارغ‌التحصیل می‌شویم چندان توانایی جدی در این دو زبان نداریم. یکی از دلایل آن به مسئله شیوه آموزش بازمی‌گردد و یکی هم به نیازهای دانش آموزان.
به همین دلیل و تا وقتی همین دو زبان و آموزش آن‌ها در مدارس با مشکلات جدی مواجه است شاید پیشنهاد اضافه کردن یک زبان دیگر به برنامه آموزش اجباری در دوره راهنمایی و دبیرستان شاید بیشتر شبیه شوخی باشد اما واقعیت این است که در دوره‌ای که ما زندگی می‌کنیم شاید مهم‌ترین زبان دوم یا حداقل سومی که افراد لازم است بیاموزند، ساختار زبانی است که هیچ انسانی به آن سخن نمی‌گوید. بلکه به کمک آن می‌توان با ماشین سخن گفت.
رشد فناوری رایانه‌ای در سال‌های اخیر، همه ما را در بخش‌های مختلف زندگی وابسته به ابزارهای رایانه‌ای کرده است. از سوی دیگر نیازهای ما و توانایی ابزارهای ما به‌قدری توسعه‌یافته است که همیشه تقاضایی برای برنامه‌هایی شخصی‌سازی‌شده وجود داشته باشد.
این روزها برنامه‌نویسی یا به‌قول‌معروف کُد نویسی یک ابزار ضروری برای هرکسی است که می‌خواهد از امکاناتی که فناوری در قرن 21 برای او فراهم آورده است استفاده مطلوبی ببرد.
دسترسی ما به داده‌ها از سوی دیگر دسترسی رایج به ابزارهای برنامه‌نویسی امکانات جدیدی را پیش روی ما گذاشته است و نکته بسیار مهم دراین‌بین این است که برنامه‌نویسی و توانایی کد نویسی و آشنایی با آن به‌هیچ‌وجه محدود و مختص رشته‌های علمی خاص نیست. شما می‌تواند شخص خانه‌داری باشید و برای نگاه‌داشتن حساب‌های منزل آن‌گونه که خود می‌خواهید برنامه‌ای کوچک بنویسید که روی گوشی هوشمندتان نصب شود. می‌توانید به کمک این برنامه‌ها مسائل خود را حل کنید و یا در میان داده‌های موجود اطلاعات مشخصی را به دست بیاورید.
نیاز به کد نویسی و آشنایی با اصول برنامه‌نویسی در همه‌جا وجود دارد. حتی اگر رشته شما حوزه‌ای مانند ادبیات و علوم انسانی و اجتماعی باشد، بار هم خواهید دید که اگر توانایی کد نویسی را داشته باشید تا چه قدر می‌توانید در زمان و انرژی خود صرفه‌جویی کنید و البته برای کسانی که سروکارشان با داده‌های بزرگ است از دانشمندانی که در زمینه‌های تخصصی علوم پایه کار می‌کنند تا مهندسان و تا روزنامه‌نگاران این بخشی ضروری است.
گذشته از همه این‌ها کد نویسی و زبان‌های رایانه‌ای یکی از جذاب‌ترین فعالیت‌ها به‌خصوص برای نوجوانان است.
شاید گفته شود با تنوع وسیعی که زبان‌های برنامه‌نویسی و کاربردهای آن‌ها در حوزه‌های مختلف دارند عملاً امکان آموزش آن به دانش آموزان وجود ندارد. این برداشت چندان درستی نیست. وقتی شما یک زبان استاندارد را یاد بگیرید بخش عمده‌ای از ساختار زبان‌ها دارای شباهت هستند و می‌توانید به‌سرعت از زبانی به زبان دیگر مهاجرت کنید اما مهم‌تر از خود زبان ایده‌های پشت کد نویسی و برنامه‌نویسی است.
فارغ از جملاتی که در کدها دانش آموزان باید یاد بگیرند و با کمک آن برنامه ساده یا پیچیده خود را بنویسند، فرآیندی که یک برنامه‌نویس با آن مواجه است اهمیت بالایی دارد. شما مسئله‌ای دارید که می‌خواهید آن را حل کنید اولین قدم برای حل این مسئله توسط یک برنامه این است که بدانید مسئله چیست. قدم دوم پس از شناخت مسئله تعریف الگوریتم یا راه‌حل پله به پله‌ای است که شما را از داده‌های اولیه به جواب می‌رساند. بخش تبدیل کردن این الگوریتم به زبان کدها کار چندان پیچیده‌ای نیست.
این روند و این آموزش نه‌تنها برای استفاده در برنامه‌ریزی مؤثر است بلکه باعث می‌شود تا ذهن دانش آموزان با فرآیند حل مسئله بیشتر خو بگیرد و بتواند ایده‌های راه‌حل‌های گام‌به‌گام برای حل مسئله را در مواردی از مسائل و مشکلاتی که در زندگی روزمره با آن مواجه می‌شود به کار بگیرد و در آنجا اعمال کند.
بدین ترتیب آموزش مقدمات و ساختار برنامه‌نویسی، نه‌تنها می‌تواند دانش آموزان را با ایده‌های اصلی حل مسئله در همه زمینه‌ها آشنا کند که با آموختن و کار کردن روی یک‌زبان آن‌ها هراس از فضای برنامه‌نویسی را از دست می‌دهند و توانایی لازم را می‌یابند تا در زمینه‌های مختلف در صورت نیاز دانش خود را تکمیل کرده و خود دست به نوشتن برنامه‌های ساده‌ای بزنند که برای حل مسئله شخصی آن‌ها طراحی می‌شود.
البته واردکردن چنین ایده‌ای در ساختار آموزش‌وپرورش شاید چنان دشوار باشد که وقتی به نتیجه برسد که داستان کد نویسی و نیازهای به آن به مسئله‌ای مربوط به دوران قدیم بدل شده است اما مدارس غیرانتفاعی که آزادی بیشتری دارند می‌توانند این فرآیند را آغاز کنند و یا حداقل در بخش‌های کوچکی می‌توان چنین طرح‌هایی را به‌طور موردی و نمونه‌ای وارد برنامه دانش آموزان کرد.
پوریا ناظمی / روزنامه نگار علم
No tags for this post.