تحصیل در محیط زیست نیازمند علاقه و حوصله است

وی که استاد دانشگاه در رشته محیط زیست است پس از دریافت مدرک دکترای ارزیابی اثرات محیط زیست و تعیین ظرفیت برد از دانشگاه ماکواری سیدنی به ایران بازگشت و به عضویت هیات علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران در آمد و سال‌های سال به پرورش اساتید در این زمینه پرداخت. دکتر مخدوم استاد محیط زیست و بنیانگذار آموزش عالی در رشته محیط زیست در ایران و از فعالان و مشاوران مدیران محیط زیست طی سالهای بعد از انقلاب بوده است.

چه شد که رشته محیط زیست را برای ادامه تحصیل انتخاب کردید؟

حقیقت این است که آرزوی مادر مرحومم این بود که پزشک شوم اما شانس آوردم که این آرزو محقق نشد. من از کودکی علاقه خاصی به طبیعت داشتم. یادم است زمانی که داشتم خودم را برای کنکور آماده می کردم شبکه یک تلویزیون قبل از انقلاب برنامه ای در رابطه با اولین جراحی های دنیا پخش می کرد، به محض اینکه در یک صحنه قلب بیمار را شکافتند و خون از آن بیرون آمد من غش کردم. همان موقع بود که خانواده به من گفتند به دنبال علاقه خودم بروم و مادرم هم قبول کرد که بروم به دنبال عشق خودم. از این رو در رشته مرتع و جنگل در دانشگاه تهران مشغول به تحصیل شدم و بعد از آن به استرالیا رفته و مجددا از ابتدا در رشته ارزیابی اثرات محیط زیست و تعیین ظرفیت برد تحصیل کرده و تا مقطع دکترا پبش رفتم.

اگر به گذشته بازگردید باز هم همین مسیر را طی می کنید؟

قطعا و حتما همین کار را خواهم کرد.

جایگاه علم محیط زیست را در کشورمان چگونه ارزیابی می کنید ؟ در مقایسه با دیگر کشورها تا چه حد به این رشته در ایران بها داده می شود؟

به طور کلی در دنیای غرب دو رشته تحصیلی هستند که حرف اول را می زنند یکی رشته ارتباطات یا همان IT است و دیگری رشته محیط زیست است. در همین رابطه ایران در زمره اولین کشورهایی است که سازمان محیط زیست را در کشور مهندسی کرده است. علاوه بر آن، در سال 1359 که به عنوان اولین PHD محیط زیست به وطن بازگشتم مدیر پژوهشی وقت دانشگاه تهران به من ماموریت داد که رشته محیط زیست را در دانشگاه راه اندازی کنم. از آن زمان تا کنون این حوزه در کشور مطرح بوده است اما طی 15 سال اخیر تازه مورد توجه عموم واقع شده است.  این در حالیست که در حدود چهل و چند سال است که رشته محیط زیست و سازمان محیط زیست در کشور داریم.

در حال حاضر هم چیزی در حدود 45 هزار دانشجو در این رشته تحصیل می کنند و یک گرفتاری که در این زمینه وجود دارد این است که درصد بیکاری در این رشته بسیار بالاست. به جرات می توانم بگویم از این تعداد 45 هزار نفر 40 هزار نفر در دانشگاه های غیردولتی تحصیل می کنند و تنها 5هزار نفر آنها فارغ التحصیل دانشگاه های دولتی هستند که خواه، ناخواه شغل خواهند داشت.

علاوه بر این، مشکل دیگری که در کشور ما وجود دارد تعدد و فراوانی حکمرانی در حوزه محیط زیست بوده است. طبق بررسی هایی که انجام دادم در حال حاضر 58 نهاد و سازمان در حوزه محیط زیست در کشور به صورت موازی و با اختیارات متفاوت فعالیت می کنند. از سوی دیگر، تعداد سمن ها و سازمان های غیردولتی که در این راستا فعالیت می کنند اندک است.

چشم انداز آینده این رشته را چگونه ارزیابی می کنید؟

من برای رشته محیط زیست چشم انداز خوبی را تصور می کنم. به طور کلی وقتی می خواهیم اقتصاد مقاومتی را در کشور عملی کنیم اما با طبیعت بی جان، خاک آلوده و جنگل های نابسامان روبرو می شویم ابتدا باید بررسی کنیم که با این خسرانی که به طبیعت وارد کرده ایم چقدر به رسیدن به هدفمان که همان اقتصاد مقاومتی است ضربه زده ایم.

اگر به محیط زیست به عنوان عامل مهمی برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی که فرمایش و دستور مقام معظم رهبری است نگاه کنیم انشاالله وضعیت محیط زیست در کشورمان از آن چیزی که الان است بهتر خواهد شد. البته مساله ای که وجود دارد این است که رسیدن به شرایط مطلوب مستلزم وجود دو نکته است یکی در اختیار داشتن بودجه فراوان و دیگری ایجاد سازمان و تشکیلات منسجم و یکپارچه و یک مدیریت جامع که بتوانیم به نتیجه مطلوب در این حوزه برسیم.

چه توصیه ای به علاقه مندان و کسانی که می خواهند وارد این حوزه شده و در رشته محیط زیست تحصیل کنند دارید؟

اولین توصیه این است که ببینند آیا به طبیعت و محیط زندگی و آمیخته ای از سیاست، اقتصاد، فرهنگ و… در محیط زندکی خود علاقه دارند یا اینکه فقط به دنبال مدرک گرفتن هستند. چون این رشته تحصیلی رشته ای است که خیلی ها گمان می کنند به راحتی می توانند در آن مدرک بگیرند اما اصل موضوع این است که اگر واقعا علاقه مند هستند وارد این رشته شوند چراکه، این رشته بسیار جای کار دارد.

در دانشگاه های خارج از کشور دوره کارشناسی ارشد این رشته سه سال و دوره دکترای آن چهار سال است. در ایران هم قرار بود این اتفاق بیفتد که متاسفانه یک آقایی به عنوان مدیر نظارت ارزیابی آموزشی منصوب شد و این موضوع تصویب نشد. به هرحال، تحصیل در این رشته نیازمند علاقه و صبر و حوصله است و اینکه دانشجویان بدانند محیط زیست چیست ،راجع به آن بیندیشند و چنانچه به این درک برسند قطعا موفق خواهند شد.

به عنوان صحبت پایانی اگر نکته ای باقی مانده بفرمایید؟

 امیدوارم مدیریت جامع که در حوزه محیط زیست آغاز شده و ادغام سازمان محیط زیست با سازمان جنگل ها و مراتع و سازمان آب وزارت نیرو به منصه ظهور برسد و سپس در فاز بعد سایر نهادهای مرتبط را نیز به این مدیریت جامع پیوند دهیم تا یک مدیریت یکپارچه در حوزه محیط زیست کشور داشته باشیم که این آرزوی من است.

No tags for this post.