براساس آخرين سرشماري که در سال 90 صورت گرفت جمعيت سالمندان کشور به8.2 درصد رسيده است. بنابر همين آمار از 75 ميليون نفر جمعيت کشور در آن مقطع زماني بيش از 6 ميليون نفر سالمند بوده‌اند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد آمار جمعيت سالمندان ايران روي شيب تند افتاده و روز به روز بر تعداد آن افزوده مي‌شود. آنگونه که مسوولان اعلام کرده‌اند اين جمعيت تا 15 سال آينده دوبرابر خواهد شد.
شوراي ملي راهي براي حل مشکلات سالمندان
افزايش سالمندان وضعيتي بود که از سال ها قبل پيش بيني شده بود. اين وضعيت مسوولان را بر آن داشت تا براي آن برنامه ريزي کنند.
براي اين منظور در ماده 192 برنامه سوم توسعه مقرر شد دولت براي ساماندهي امور سالمندان کشور برنامه ريزي داشته باشد براي همين تشکيل شوراي ملي سالمندان از سال 83 تصويب و با رياست سازمان بهزيستي تشکيل شد اما اعضاي اين شورا از زمان تشکيل تا 9 سال پس از آن يعني سال 92 تنها پنج بار دور هم جمع شدند و تشکيل جلسه دادند. تشکيل وزارت رفاه، خروج سازمان بهزيستي از زير نظر وزارت بهداشت و تحول در ساختار رفاهي کشور و تغيير دولت از جمله عواملي بود که دبير پيشين اين شورا در پاسخ به انتقادات درباره اين موضوع عنوان کرد. با روي کار آمدن دولت يازدهم و با توجه به رشد سالمندي و ضرورت توجه به آن اين شورا دوباره تشکيل شد.
سند راهبردي سالمندان
شوراي ملي سالمندان 5 سال پيش يعني سال 89 تصميم گرفت سندي ملي براي سالمندان کشور تدوين کند تا بتواند مسائل و مشکلات اين قشر را برطرف کند. اين سند با هدف ارتقاي کيفيت و ميزان رضايت سالمندان تدوين شد. در اين سند وظايفي براي دستگاه‌هاي مرتبط در نظر گرفته شده که در راستاي آن ملزم به اجراي اين سند در جهت بهبود شرايط اين قشر از جامعه شدند. تدوين سند راهبردي سالمندان زير نظر شوراي ملي سالمندان که متشکل از مرکز آمار ايران، کميته امداد حضرت امام (ره)، صندوق سازمان بين‌الملل صورت گرفت و مقرر شد پس از تاييد نهايي در شوراي عالي سالمندان به مرحله اجرا برسد. در آخرين خبري که سال گذشته درباره اين سند منتشر شد فريد براتي سده رئيس جديد شورا اعلام کرد سند راهبردي سالمندان کشور توسط گروهي از متخصصان داخلي و خارجي بررسي ، تدوين و به وزارت رفاه ارسال شده است قرار بود بررسي سند راهبردي سالمندان در 6 ماهه نخست سال 94 انجام و در نيمه دوم امسال اجرايي شود اما ديروز رئيس شوراي سالمندان خبر داد اين سند هنوز به تصويب نرسيده است.
انواع سند براي سالمندان
سازمان بهزيستي تنها نهادي نبود که براي سالمندان سند تنظيم کرده است. مدت ها پيش وزارت بهداشت نيز با هدف سلامت براي اين قشر سند نوشته بود. اما هيچ کدام از اين سندها تاکنون تصويب و اجرايي نشده است. اين وضعيت در حالي است که چندي پيش از سازمان مديريت و برنامه ريزي خبر رسيد سندي ديگر براي سالمندان از سوي اين سازمان نيز در دست تنظيم است.
اجرا مهم تر از تنظيم سند
فريد براتي سده رئيس شوراي سالمندان بهزيستي در گفت و گو با نوآوران با بيان اينکه براي سالمندان سال هاست که سند جامع نوشته شده است مي گويد:« ايرادي ندارد سازمان مديريت و برنامه ريزي و يا هر نهاد ديگري هم براي سالمندان سند تنظيم کند اما سندي که شوراي ملي سالمندان سال ها براي آن وقت گذاشته است سندي راهبردي است و از سوي کارشناسان و متخصصان داخلي و خارجي بررسي شده و حتي در سازمان ملل به عنوان يک سند جامع مطرح است پس اين سند بهترين و کامل ترين سند در اين زمينه است.»
وی با بيان اين نکته که به جاي اين که هر روز يک سند نوشته شود همه با هم جمع شوند و سندي را که مدت ها براي آن وقت صرف شده است تصويب و اجرايي کنند ادامه مي دهد:« سند قبلي چکش خورده و اصلاح شده اگر کسي ايرادي به اين سند مي بيند بيايد و مطرح کند نه اينکه دائم سند نوشته شود.» رئيس سازمان بهزيستي کشور نيز ديروز در واکنش به تدوين انواع سند براي سالمندان از مسوولان خواست هرچه زودتر سندي که سازمان بهزيستي نوشته شده است تعيين تکليف شود و افزود:« سالمندي با سازوکار امروزي جزء وظيفه قانوني و ذاتي بهزيستي ولاغير و هرچه زودتر بايد تکليف دو سندي که در حوزه سالمندان تدوين شده است تعيين شود.»
سالمندان و مشکلات بيشمار
آمارها مي گويد در 40 سال آينده از هر چهار ايراني يک نفر سالمند مي‌شود اين در حالي است که اين قشر در کشور ما در بسياري از ابعاد گوناگون رفاهي سالمندان از کشورهاي ديگر عقب هستيم.
و با مشکلات متعددي روبه رو است. از سلامت تا اوقات فراغت. ناتواني در تامين هزينه‌هاي زندگي، عدم دسترسي به بيمه براي بخشي از اين قشر، سالمند آزاري، مسائل سلامت و بهداشت بخشي از مشکلاتي است که اين جمعيت با آن دست به گريبان است.
براتي بخشي از مشکلات سالمندان را ناشي از عدم تصويب سند ملي در اين حوزه مي داند و مي افزايد:« سند راهبردي سالمندان بايد از سوي سازمان هاي مختلف تائيد و تصويب شود اما هنوز اين اتفاق نيفتاده است.»
سند راهبردي سالمندان چه مي خواهد؟
اجراي طرح‌هاي مناسب سازي معابر و اماکن، بهداشت و درمان سالمندان و مشارکت سالمندان در امور اجتماعي بخشي از برنامه‌هاي تدوين شده در سند ملي سالمندان است. در جزئيات اين سند حفظشان و کرامت سالمندان در خانه و خانواده، ايجاد فضاهايي به منظور استفاده از تجربيات سالمندان، تدوين بيمه مراقبتي از جمله طرح‌هايي است که براي پويايي سالمندان برنامه ريزي شده است.
اين سند، يک سند راهبردي است وضع موجود را بررسي مي کند و راهکار ارائه مي دهد. راهکاري که براي تبديل شدن به برنامه بايد به صورت قانوني تصويب شود تا براي اجرا از ضمانت لازم برخوردار باشد. ايران مدت هاست وارد مرحله سالمندي شده است آمارها مي‌گويد تا 20 سال آينده پديده سالمندي يکي از مهم‌ترين موضوعات مهم کشور خواهد بود موضوعي که اگر براي آن تمهيدات نداشته باشد با بحران روبرو خواهد شد