پذیرایی سالم در ایام نوروز
در روزهای پایانی سال بیشتر افراد در حال تهیه و تدارکات پذیرایی از مهمانان نوروزی هستند؛ پذیرایی از مهمانان با شیرینی، میوه و آجیل از قدیم مرسوم بوده است و به عبارتی می‌توان گفت از رسوم عید نوروز محسوب می‌شود. این در حالی است که مصرف بیش‌ازاندازه شیرینی، آجیل و حتی بعضی از میوه‌ها می‌تواند با عوارض ناخوشایندی بر سلامت افراد همراه باشد. یکی از این عوارض و پیامدها افزایش وزن است. متخصصان تغذیه برای در امان ماندن از این پیامدها راهکارهای تغذیه‌ای مؤثری را پیشنهاد کرده‌اند که رعایت آن‌ها موجب می‌شود در این ایام کمتر به‌اضافه وزن و عوارض ناشی از آن دچار شویم.
خیلی نگران نباشید
دکتر محسن مداح متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی درباره راهکارهای مؤثر برای درامان ماندن از پیامدهای ناشی از تغییر برنامه غذایی در نوروز می‌گوید: مصرف بی‌رویه تنقلات در ایام عید و رعایت نکردن اعتدال در برنامه غذایی روزانه – که از کوتاه بودن زمان تعطیلات و دیدوبازدیدها ناشی می‌شود- اغلب مشکلات بزرگی برای افراد ایجاد نمی‌کند. در حقیقت این تغییرات در مدت‌زمان کوتاه دوهفته‌ای ایجاد می‌شود و بنابراین مصرف بیش‌ازاندازه آجیل، شیرینی و میوه خیلی نگران‌کننده نیست. آنچه در تغذیه نگران‌کننده است تکرار عادت‌های ناپسند در مدت‌زمان طولانی است، مگر این‌که فرد به بیماری‌های زمینه‌ای مزمن مانند دیابت، فشارخون و ناراحتی‌های قلبی دچار باشد که این افراد ملزم به رعایت رژیم غذایی خود هستند.
آجیل‌ها پرکالری‌تر هستند
این متخصص تغذیه می‌افزاید: مواد غذایی که در ایام عید در دیدوبازدیدهای نوروزی استفاده می‌شوند معمولا پرکالری هستند. ازآنجاکه در کشور ما بسیاری از افراد با مشکل اضافه‌وزن مواجه هستند، طبیعی است که با مصرف این مواد غذایی با مشکلات بیشتری مواجه شوند. باید به این نکته توجه داشت که مصرف آجیل به‌مراتب از مصرف شیرینی و شکلات خطرناک‌تر است و جالب است بدانید که انرژی یک‌مشت آجیل معادل انرژی پنج قاشق غذاخوری برنج است و این در حالی است که انرژی شیرینی نصف خشکبار است. در بین مغزها، نخود، کشمش و تخمه کالری بیشتری دارند و توصیه می‌شود افراد برای پذیرایی در این ایام میزان کمتری از خشکبار را تهیه کنند تا پس‌ازاین ایام مجبور به مصرف بی‌رویه آجیل نباشند. زیرا گاهی حجم بالای خرید موجب توالی در مصرف می‌شود و این نکته‌ای است که در تغذیه نگران‌کننده است. البته این توصیه بیشتر به خانواده‌هایی است که اعضای آن اضافه‌وزن داشته یا این‌که مستعد افزایش وزن باشند.
وعده‌های غذایی خود را به دلیل مصرف تنقلات حذف نکنید زیرا اغلب نیازهای ضروری بدن از طریق مصرف این وعده‌های اصلی به بدن می‌رسد و آنچه ضرورت دارد رعایت در میزان مصرف است.
تعارفات مهمان‌نوازی را کنار بگذاریم
دکتر مداح در ادامه بابیان این نکته که فقط تنقلات مصرفی در این ایام منجر به افزایش وزن نمی‌شوند افزود: ناهار و شام‌هایی که افراد در مهمانی‌ها در کنار هم صرف می‌کنند، بیشتر از تنقلات موجب چاقی می‌شود. جالب است بدانید که اگر فردی گرسنگی بین روز را با مصرف شیرینی پرکند برای یک کیلو افزایش وزن باید چهار کیلوگرم شیرینی بخورد؛ بنابراین ما مصرف شیرینی را در ایام عید را به‌منزله افزایش وزن نمی‌دانیم؛ مصرف غذاهای اصلی در این ایام نقش بیشتری در افزایش وزن دارد و خانواده‌هایی که رفت‌وآمد بیشتری در این ایام دارند و اغلب در وعده‌های اصلی مهمان می‌شوند بیشتر مستعد افزایش وزن هستند؛ بنابراین توصیه می‌شود نسبت به نحوه تغذیه خود دقت بیشتری داشته باشند و درگیر تعارفات نشوند. متأسفانه یکی از ایرادهای بزرگ رفتاری در آداب مهمان‌نوازی ایرانی افزایش تعارفات است که این مسئله بخصوص در این ایام ازنظر تغذیه‌ای مشکلات زیادی برای افراد ایجاد می‌کند و توصیه ما این است که سلامت افراد را فدای تعارفات بیش‌ازاندازه نکنیم.
مصرف بی‌رویه میوه و افزایش وزن
عضو اسبق دانشگاه علوم پزشکی گیلان در خصوص مصرف میوه در این ایام می‌گوید: اگرچه مصرف میوه بخش کم‌خطرتر پذیرایی است لیکن باید توجه کرد که مصرف بیش‌ازاندازه میوه نیز می‌تواند به افزایش وزن منجر شود. یک عدد پرتقال بر اساس اندازه‌ای که دارد می‌تواند برابر با چهار تا پنج قاشق برنج انرژی داشته باشد. به‌طورکلی در جامعه ما گروهی از افراد کمتر از نیاز روزانه میوه مصرف می‌کنند و گروهی دیگر بیشتر از نیاز روزانه از میوه‌ها استفاده می‌کنند. نیاز روزانه افراد به میوه در روز 3 تا 5 سهم است که برابر با سه حجم پرتقال یا سیب در روز است. وی می‌افزاید: در دوران دیدوبازدید افراد در کنار میوه، شیرینی و آجیل هم مصرف می‌کند که این روند می‌تواند با ایجاد مشکلات خاصی همراه باشد.
آجیل شور یا خام؟
وی در ادامه درباره راهکارهای تغذیه‌ای درباره مصرف آجیل و خشکبار می‌افزاید: نیاز انسان به گروه مغزها در روز برابر با دو عدد گردو یا هشت عدد پسته یا بادام است. مصرف بیش‌ازاندازه مغزها، میزان انرژی بیشتری به افراد تحمیل می‌کند. البته همان‌طور که اشاره کردیم به دلیل رواج این عادت‌ها در مدت‌زمان کوتاه دوهفته‌ای، نگرانی چندانی در این زمینه وجود ندارد و نگرانی بیشتر ما این است که این عادت ادامه پیدا کند.
در خصوص این‌که چه نوع آجیلی برای مصرف بهتر و سالم‌تر است، باید گفت در میزان کالری و انرژی مغزها در میان انواع ساده و بوداده تفاوتی وجود ندارد. آجیل خام و فراوری‌شده به یک اندازه کالری دارند و تنها تفاوت موجود، وجود نمک در آجیل فراوری‌شده است که برای سلامت افراد بخصوص آن دسته افرادی که فشارخون بالا دارند یا به بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا هستند، خطرناک است. این‌که فردی گمان کند که در مصرف آجیل خام محدودیتی وجود ندارد، صحیح نیست.
میوه خشک به‌جای آجیل؟
دکتر مداح عنوان می‌کند: برخی از افراد به‌جای آجیل از میوه‌های خشک برای پذیرایی استفاده می‌کنند و گمان می‌کنند مصرف این مواد خشک‌شده سالم‌تر است، درحالی‌که واقعیت این است که در اصول تغذیه مصرف میوه خشک توصیه نمی‌شود؛ زیرا ازنظر ارزش تغذیه مصرف میوه تازه ارجحیت دارد. همان‌طور که گفته شد مصرف بیش‌ازاندازه میوه تازه نیز می‌تواند به افزایش وزن منجر شود و افزایش وزن ناشی از مصرف میوه خشک به‌مراتب بیشتر است؛ زیرا به دلیل گرفته شدن آب‌میوه قند و انرژی آن بیشتر می‌شود.
وعده‌های اصلی را حذف نکنید
وی در انتها تأکید می‌کند: بسیاری از افراد بر این باورند که مصرف آجیل و شیرینی در ایام نوروز به افزایش وزن منجر می‌شود؛ اما در واقعیت این‌طور نیست. اگر افزایش وزن فقط به دلیل مصرف آجیل یا شیرینی باشد باید حجم بسیار زیادی آجیل و شیرینی در برنامه غذایی روزانه افراد گنجانده شود. برای مثال برای یک کیلوگرم افزایش وزن فرد باید 4 تا 5 کیلوگرم آجیل بخورد که عملا این میزان مصرف در این دو هفته غیرممکن است. حتی مصرف یک کیلوگرم آجیل در بدن نمی‌تواند تبدیل به چربی شود. درواقع مجموعه‌ای از عوامل از مصرف بی‌رویه وعده‌های اصلی تا شیرینی و آجیل و حتی میوه در این روزها در کنار هم موجب افزایش وزن افراد می‌شود.
بنابراین احتیاط در مصرف وعده‌های غذایی و تنقلات می‌تواند از افزایش وزن و عوارض آن جلوگیری کند. توصیه ما این است که افراد وعده‌های غذایی خود را به دلیل مصرف این تنقلات حذف نکنند زیرا اغلب نیازهای ضروری بدن از طریق مصرف این وعده‌های اصلی به بدن می‌رسد و آنچه ضرورت دارد رعایت در میزان مصرف است.
گزارش : اعظم صفایی
No tags for this post.
