اینها همه در حالی است که کشورمان به شدت به ماهوارههای مخابراتی برای پوشش تلویزیونی، ارتباطات تلفن ثابت و موبایل، اینترنت و… نیاز پیدا کرده است. علاوه بر این محصول نهایی به دست آمده در پروژههای دیگر فضایی را میتوان در گستره وسیعی از کاربردها که مواردی چون کشاورزی، راه و شهرسازی، اکتشاف معادن، کنترل منابع، هواشناسی، پیشبینی و کنترل حوادث طبیعی را نیز شامل میشود، استفاده کرد. به همین دلیل بود که بسیاری کارشناسان پیگیری برنامه ارسال انسان به فضا را بنا به دلایل ذکر شده تبلیغاتی دانسته و پیگیری پروژهای را که طبق برآورد برخی دانشگاههای کشور نیازمند چندین سال زمان و هزینههای میلیارد دلاری بود را به صلاح کشور نمیدانستند.
در حال حاضر نیز سازمانهای فضایی در جهان برنامههای اصلی خود را به گونهای جهت دادهاند که مردم نفع عملی آنها را در زندگی روزمره و افزایش رفاه خود ببینند. از جمله این برنامهها توسعه ماهوارههای سنجشی است. دولتها به کمک این فناوری میتوانند منابع انرژی روی زمین را تخمین زده و مصرف آنها را پایش کنند که این امر میتواند برنامهریزی، مدیریت و کنترل منابع انرژی را برای مسئولان تسهیل کند. همچنین رصد تغییرات کیفیت خاک و تخمین میزان منابع آب سطحی، میزان بارش و نشست برف، سطح زیرکشت و نوع کشت و زرع در ابعاد ملی و جهانی نیز از جمله اطلاعاتی هستند که میتوان با تحلیل دادههای تهیه شده از فضا، در زمانی کوتاه و با دقت بالا به آنها پی برد.
علاوه براین سازمانهای فضایی در جهان سعی میکنند به کمک ماهوارهها به بهبود کشاورزی از راههای مختلف کمک کنند. از فضا میتوان آفتزدگی و گسترش آفات در کشور و منطقه را به سرعت تشخیص داده و برای کارشناسان اطلاعات مناسب را به منظور مقابله با آنها فراهم آورد.
حفظ محیط زیست نیز از جمله فعالیتهایی است که دولتها تلاش میکنند با کمک فناوریهای فضایی آن را به نحو بهتری انجام دهند. با استفاده از ماهوارهها میتوان پوشش زمینی جنگلها و مراتع را تعیین کرد و تغییرات آن را در هر زمان تشخیص داد. ضمنا منابع و مکانهای آلایندههای آبوهوا و نیز محلهای نشت مواد سمی در رودخانهها و دریاها از جمله مواد نفتی به راحتی از فضا قابل تشخیص هستند.
همچنین با مقایسه تصاویر ماهوارهای در زمانهای متوالی میتوان به مطالعه تاثیرات توسعه شهری و صنعتی در محیط زیست در طولانی مدت پرداخت. مسئولان حفاظت از محیط زیست و پژوهشگران این حوزه نیز میتوانند با استفاده از ماهوارهها گونههای جانوری در معرض انقراض را مورد ردیابی قرار دهند.این موارد گوشهای از اقداماتی است که به دولتها برای سرمایهگذاری بر روی فناوری فضایی انگیزه میدهد.
هر کشوری بنا به بضاعت خود تلاش میکند از سفره گسترده فضا بهرهای بگیرد.
بیش از ۸۰ کشور جهان از دارا و ندار برای خود آژانس، سازمان یا نهادی دارند که متولی توسعه فضایی کشورشان است. در این میان هر چند کشورهای قدرتمند دارای توان مالی بالا سهم بیشتری در توسعه فناوریهای فضایی دارند و دنیای رسانهها پر است از دستاوردهای رنگارنگ آنها درباره فناوریهای عجیب و غریب فضایی یا تلاش برای پیاده کردن انسان روی کره مریخ و از این دست، ولی سایر کشورها هم بیکار ننشستهاند و هر کشوری بنا به بضاعت خود تلاش میکند از سفره گسترده فضا بهرهای بگیرد. کشورهای ثروتمند با بودجههای کلان فضایی فهرست متنوعی از پروژههای فضایی را دنبال میکنند. این در حالی است که کشورهایی با بودجههای کمتر تنها سعی میکنند بر بخشهای کاربردی و اصلی این برنامهها تمرکز کنند تا با حداقل هزینه بیشترین بهره را از فعالیتهای فضایی خود ببرند.چرا پرتاب انسان به فضا مورد انتقاد است؟
منتقدین به برنامه ارسال انسان به فضا معتقدند رواج رویکرد اقتصادی به فضا موجب رویگردانی کشورها از پیگیری برنامههای سرنشیندار و تمایل به دیگر پروژههای فضایی شده است.
عباس خاراباف/ کارشناس مهندسی هوافضا
No tags for this post.